Trao 'đầu cơ nghiệp' cho người nghèo miền núi xứ Thanh

Thôn Rộc Răm (xã Yên Thọ, Thanh Hóa) nằm giữa vùng núi cao, nơi cái lạnh mùa đông dường như kéo dài hơn nhiều nơi khác. Cuộc sống của người dân nơi đây từ bao đời nay vẫn quẩn quanh với nương rẫy, vài sào ruộng lúa và những chuyến đi làm thuê thất thường, hôm có việc, hôm lại trắng tay. Thu nhập bấp bênh, cái nghèo lặng lẽ bám riết từng nóc nhà hết tháng này qua năm khác.

Trong bức tranh ảm đạm ấy, những con trâu sinh sản được hỗ trợ từ Dự án đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã mang đến cho người dân nơi đây hy vọng về một cuộc sống tốt hơn.

Anh Ngân Văn Quyền lớn lên trong một gia đình không trọn vẹn. Lúc anh và người anh trai còn chưa kịp hiểu thế nào là đủ đầy, bố mẹ đã chia tay. Một mình bà Ngân Thị Quynh gồng gánh nuôi hai con trong cảnh nghèo túng triền miên. Sức khỏe vốn yếu, đến năm 2013, bà lại mắc bạo bệnh, cơ thể gầy rộc dần theo năm tháng. Từ đó, cuộc sống của ba mẹ con là chuỗi ngày chật vật nương tựa, dìu nhau qua từng bữa cơm đạm bạc.

Năm 2018, người anh trai lập gia đình, ra ở riêng. Căn nhà nhỏ chỉ còn lại anh Quyền và người mẹ đau yếu dựa vào nhau mà sống. Ruộng ít, đất đồi bạc màu, trồng keo chẳng mấy hiệu quả, nguồn thu của hai mẹ con chủ yếu trông vào hơn một sào ruộng và những công việc làm thuê lặt vặt, nay có mai không.

Khó khăn cứ chồng chất, có lúc hai mẹ con anh gần như kiệt sức. Cứ nghĩ đến cái nghèo đeo bám, họ lại thấy tủi thân. Giữa lúc tưởng chừng không còn lối thoát, cuối năm 2024, gia đình anh Quyền đã có thêm một điểm tựa bất ngờ từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững do UBND xã Xuân Phúc (nay là xã Yên Thọ) triển khai, mở ra cho họ một tia hy vọng mới.

Gia đình anh Quyền là một trong sáu hộ nghèo của thôn Rộc Răm được hỗ trợ trâu cái sinh sản từ Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững. Thông tin này đến với anh như một bước ngoặt bất ngờ. Khi hay tin gia đình được hỗ trợ 16 triệu đồng để mua trâu sinh sản và thêm 2 triệu đồng làm chuồng trại, anh Quyền mừng rỡ đến mức nhảy cẫng lên như một đứa trẻ được mẹ cho quà. Chưa kịp trấn tĩnh, anh cuống cuồng chạy về nhà báo tin cho mẹ, niềm vui hiện rõ trên gương mặt.

Từ ngày có trâu, cuộc sống của hai mẹ con anh dần đổi khác. Giờ đây, sau hơn một năm chăm bẵm, con trâu đã lớn khỏe, chuẩn bị bước vào kỳ sinh sản đầu tiên vào năm tới. Với anh Quyền, đó không chỉ là một con trâu, mà còn là niềm hy vọng cho một tương lai bớt nhọc nhằn hơn, nơi cái nghèo không còn là định mệnh bám riết suốt đời.

Cách nhà anh Quyền không xa, chị Lê Thị Thinh cũng đang dõi theo từng bước lớn lên của con trâu cái sinh sản được hỗ trợ từ Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững.

Gia đình chị có gần 10 năm liền thuộc diện hộ nghèo của xã. Chồng sức khỏe yếu, ba con còn nhỏ, trong đó một con trai bị khuyết tật bẩm sinh, thường xuyên đau ốm. Cuộc sống của gia đình năm người chủ yếu trông vào đôi vai gầy của người mẹ. Không dám đi làm xa, chị chỉ quanh quẩn trong thôn để tiện chăm con, phụ giúp chồng. Ruộng ít, vườn nhỏ, ai thuê gì chị cũng làm, từ việc cày thuê, trồng keo thuê, phát cỏ, bốc vác…

Ngày nắng còn có thể kiếm được vài trăm nghìn đồng lo sinh hoạt, nhưng những ngày mưa gió hay con ốm phải đi viện thì cả nhà lại rơi vào cảnh "treo niêu". Căn nhà nhỏ khoảng 40 m² của gia đình chị suốt hàng chục năm qua hiếm khi vang lên tiếng cười trọn vẹn.

Giữa lúc tưởng chừng đã chạm ngưỡng kiệt sức, tia hy vọng ấm áp đã đến với gia đình chị từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững do xã triển khai. Gia đình chị thuộc diện được hỗ trợ mua trâu sinh sản để tạo sinh kế.

"Khi trưởng thôn đến nhà thông báo và mời ra UBND xã để nghe phổ biến chương trình hỗ trợ của Nhà nước, tôi vui đến mức chân bước không vững...", chị Thinh nhớ lại.

Từ ngày đưa con trâu khỏe mạnh về nhà, ngày nào chị cũng ra chuồng ngắm nghía. Ngắm hồi lâu, chị bất giác mỉm cười. Với gia đình chị, con trâu sinh sản không chỉ là tài sản, mà còn là niềm an ủi, là cảm giác được chở che, không bị bỏ lại phía sau khi đã kiệt sức.

"Cả nhà xúm vào chăm sóc trâu cẩn thận như một thành viên trong gia đình. Chỉ mong trâu khỏe mạnh, sinh nghé, gây đàn, có thêm nguồn thu để các con lớn lên đỡ thiệt thòi", chị Thinh nói.

Thôn Rộc Răm có 149 hộ dân, chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái, Mường sinh sống. Thôn nằm lọt thỏm giữa các dãy núi, đất canh tác hạn chế, thu nhập của người dân chủ yếu dựa vào làm ruộng và làm thuê. Với người dân nơi đây, nhà nào có thêm trâu, bò được xem như đã có "của ăn, của để".

Ông Quách Văn Anh, Trưởng thôn Rộc Răm cho biết, mô hình hỗ trợ trâu sinh sản cho hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo là hoạt động thiết thực, giàu tính nhân văn của Dự án đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững.

Điểm hay của dự án là không hỗ trợ tiền để tiêu dùng trước mắt, mà trao sinh kế để người dân tự làm, tự giữ và tự vươn lên. Việc lựa chọn mô hình chăn nuôi trâu sinh sản phù hợp với tập quán và điều kiện thực tế của địa phương đã giúp nhiều mái nhà vốn bất hạnh thêm phần ấm áp.

Trước khi triển khai, thôn rà soát kỹ từng hộ đúng đối tượng, đánh giá khả năng và điều kiện chăm sóc vật nuôi, lập danh sách gửi UBND xã. Trên cơ sở đó, xã tổ chức phổ biến quy định, hướng dẫn kỹ thuật và yêu cầu các hộ ký cam kết không bán, không giết thịt trâu trong ít nhất 3 năm. Trong quá trình nuôi, nếu trâu gặp rủi ro, hộ dân phải báo cáo kịp thời để chính quyền hỗ trợ xử lý.

Do phù hợp thực tế, đến nay toàn bộ số trâu được hỗ trợ đều phát triển tốt, nhiều hộ đã có trâu sinh nghé. "Từ những con trâu cái sinh sản được trao tận tay, Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững đã và đang thắp lên hy vọng cho các gia đình khó khăn. Ở Rộc Răm, chính sách không còn là những con số khô khan, mà đã trở thành điểm tựa nhân văn để người nghèo tự tin đứng dậy, bền bỉ thoát nghèo bằng chính sức lao động của mình", ông Anh chia sẻ.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025, Dự án 2 (Đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo) thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững được Trung ương giao hơn 436 tỷ đồng, tỉnh phân bổ 100% cho các địa phương triển khai.

Toàn tỉnh đã thực hiện 606 mô hình, dự án, gồm 22 dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị và 584 dự án phát triển sản xuất cộng đồng. Hơn 18.000 hộ gia đình được hưởng lợi, trong đó có hơn 6.600 hộ đồng bào dân tộc thiểu số và hơn 4.500 hộ có phụ nữ làm chủ hộ.