Phú Thọ cụ thể hoá các mục tiêu giảm nghèo bền vững

Thống nhất từ tỉnh đến cơ sở

Giai đoạn 2021–2025, tỉnh Hòa Bình đã tạo bước chuyển quan trọng trong giảm nghèo bền vững nhờ đổi mới tư duy quản trị và sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền các cấp.

Trong bối cảnh nhiều khó khăn đặc thù của địa phương miền núi, tỉnh vẫn kiên định mục tiêu giảm nghèo đa chiều, coi người dân là trung tâm của mọi chính sách và lấy quản trị hiện đại làm nền tảng. Nhờ cách tiếp cận này, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, hạ tầng thiết yếu được cải thiện, sinh kế bền vững được hình thành và thông tin – công nghệ số được đưa đến mọi thôn bản.

Từ ngày 1/7/2025, Hòa Bình sáp nhập vào Phú Thọ, mở ra yêu cầu mới trong công tác giảm nghèo. Việc nhìn lại mô hình quản trị hiệu quả của Hòa Bình vì thế có ý nghĩa định hướng lớn, giúp Phú Thọ mới xây dựng chiến lược giảm nghèo phù hợp với đặc thù vùng miền, để tỉnh Phú Thọ mới có thể vận dụng để tiếp tục thực hiện mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Ngay từ năm 2021, khi Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững được Chính phủ phê duyệt, UBND tỉnh Hòa Bình xác định đây không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế – xã hội thông thường mà là yêu cầu chiến lược, có ý nghĩa quyết định đối với ổn định đời sống nhân dân, đặc biệt tại các huyện vùng sâu, vùng cao.

UBND tỉnh đã sớm ban hành kế hoạch thực hiện cả giai đoạn, thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia, phân công rõ chức năng cho từng sở, ngành. Việc tổ chức bộ máy không dừng ở văn bản mà được triển khai thực chất với họp giao ban hằng quý, kiểm tra, đôn đốc tại tất cả 10 huyện, thành phố.

Vai trò của chính quyền thể hiện trước hết ở tư duy điều hành: không chờ vốn, không chậm tiến độ, mà chủ động lồng ghép nguồn lực. Theo báo cáo tổng kết thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, tổng vốn Trung ương giao cho Hòa Bình là 732 tỷ đồng, tỉnh đã giải ngân 594 tỷ đồng (đạt 81%) thuộc nhóm tỉnh có tỷ lệ giải ngân cao nhất cả nước. Điều này không thể đạt được nếu không có sự chỉ đạo linh hoạt, tháo gỡ thủ tục đầu tư, đặc biệt trong các dự án hạ tầng phải đấu thầu.

Đáng chú ý, tỉnh chủ trương phân cấp mạnh cho cấp xã. UBND tỉnh yêu cầu toàn bộ danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo phải được công khai, niêm yết tại trụ sở UBND xã, nhà văn hóa xóm và trên hệ thống truyền thanh, bảo đảm tính minh bạch. Chính quyền xã chịu trách nhiệm trực tiếp rà soát nguyên nhân nghèo theo từng hộ: thiếu tư liệu sản xuất, thiếu lao động, thiếu kiến thức, bệnh tật, thiếu nhà ở… Tư duy “bắt đúng bệnh để cho đúng thuốc” đã giúp tránh tình trạng hỗ trợ tràn lan, không hiệu quả.

Hòa Bình cũng là một trong số ít địa phương ban hành quy trình giám sát cộng đồng đối với từng dự án sinh kế và từng công trình hạ tầng. Đây là biện pháp thể hiện sự chủ động của chính quyền, vừa phòng ngừa thất thoát vừa tạo đồng thuận xã hội.

Triển khai có trọng tâm, trọng điểm

Giai đoạn 2021–2025, Hòa Bình đã tập trung nguồn vốn vào ba trụ cột chính: hạ tầng, sinh kế và giảm nghèo thông tin.

Thứ nhất, về hạ tầng, tỉnh xây dựng và sửa chữa hơn 480 công trình, chủ yếu ở các xã đặc biệt khó khăn: đường liên thôn, công trình nước sạch, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa xóm. Việc ưu tiên vùng khó nhất là chỉ đạo nhất quán của UBND tỉnh, thể hiện quan điểm không để vùng sâu, vùng xa bị bỏ lại phía sau. Dự án 1 tiêu tốn nguồn lực lớn nhưng mang lại thay đổi căn bản: giao thông thông suốt, người dân có điều kiện tiếp cận dịch vụ, giảm chi phí sản xuất.

Thứ hai, về hỗ trợ sinh kế, tỉnh triển khai mô hình hỗ trợ theo hướng “Nhà nước hỗ trợ – người dân chủ động”. Giai đoạn 2021-2025 tỉnh đã hỗ trợ 6.800 hộ nghèo và cận nghèo, đồng thời trang bị máy móc, nông cụ, giống cây – giống con cho 3.469 hộ. Đây là bước đi thể hiện vai trò kiến tạo phát triển của chính quyền, tránh tư duy hỗ trợ cho không. Việc kiên quyết dừng các mô hình không hiệu quả cũng cho thấy chính quyền tỉnh đặt chất lượng lên hàng đầu.

Thứ ba, về giảm nghèo thông tin, Hòa Bình đầu tư hơn 35 tỷ đồng cho trạm thông tin cộng đồng, phủ sóng 4G toàn bộ vùng đặc biệt khó khăn, nâng cấp hệ thống truyền thanh thông minh. Chính quyền tỉnh coi thông tin là “nguồn lực mềm” giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất. Đây là cách tiếp cận mới, hiện đại, phù hợp yêu cầu phát triển.

Ngoài vốn Nhà nước, chính quyền tỉnh huy động được hơn 120 tỷ đồng Quỹ “Vì người nghèo”, đồng thời chỉ đạo Ngân hàng Chính sách xã hội giải ngân hơn 116.000 lượt vay ưu đãi. Cách thức điều phối đồng bộ giữa chính sách hỗ trợ, tín dụng và sinh kế thể hiện năng lực điều hành vượt trội.

Kết quả cho thấy tính hiệu quả của mô hình quản trị: tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 15,49% (2021) xuống 5,31% (2025). Đặc biệt, vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm từ 20,08% xuống 8,8%, là mức giảm sâu, vững chắc.

Kết quả giảm nghèo bền vững của Hòa Bình giai đoạn 2021–2025 là minh chứng rõ nét cho vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền địa phương. Đây là bài học lịch sử quý giá khi tỉnh sáp nhập vào Phú Thọ từ ngày 1/7/2025. Những phương thức quản trị, các mô hình giảm nghèo hiệu quả, cơ chế điều phối nguồn lực và kinh nghiệm phát triển sinh kế hoàn toàn có thể áp dụng cho giai đoạn 2026–2030 của tỉnh Phú Thọ mới.

Muốn giảm nghèo bền vững, chính quyền phải đi đầu, mạnh dạn phân cấp, kiên quyết giám sát và đặt lợi ích của người dân vào trung tâm mọi chính sách. Hòa Bình đã làm được, và đây chính là giá trị lớn nhất mà tỉnh để lại cho Phú Thọ mới.