An sinh từ ruộng đồng: [Bài 1] Tuyên Bình đổi đời từ những 'mùa vàng'

Đê bao mở lối thoát nghèo

Từng là vùng trũng thấp, thường xuyên chịu ảnh hưởng lũ lụt và thiếu thốn hạ tầng, cánh đồng bờ Nam kênh Hậu thuộc 3 ấp Cả Gừa, Cả Rưng và Đầu Sấu, xã Tuyên Bình, tỉnh Tây Ninh đang dần thay da đổi thịt. Những con kênh được khơi thông, những tuyến đê bao khép kín vươn dài bao bọc ruộng lúa, cùng các mô hình sản xuất hiệu quả đã giúp vùng đất từng “ngập trong khó khăn” vươn lên ổn định sinh kế, giảm nghèo bền vững.

Dẫn chúng tôi kiểm tra các tuyến đê bao, ông Nguyễn Văn Thanh - trưởng ấp Đầu Sấu phấn khởi cho biết, ấp Đầu Sấu có khoảng 1.225 nhân khẩu với 94 hộ dân; 80% lao động làm nông.

Bước ngoặt đến vào năm 2000, khi chính quyền địa phương chủ động đề xuất, tranh thủ nguồn vốn từ nhà nước để tiến hành nạo vét kênh mương nội đồng, đồng thời xây dựng hệ thống đê bao khép kín. Những công trình thủy lợi không chỉ giúp khống chế lũ mà còn mở ra hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp bền vững.

Nhờ hệ thống đê bao hoàn chỉnh, việc sản xuất lúa của người dân ấp Đầu Sấu từng bước ổn định. Nếu trước năm 2000, bà con chỉ có thể canh tác một vụ Đông Xuân, năng suất chỉ đạt khoảng 3-4 tấn/ha thì nay con số này đã tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba. 

Đến năm 2025, nhiều diện tích đạt năng suất 9-10 tấn lúa tươi/ha, bà con trúng mùa, trúng giá, thu hoạch có lãi. Đặc biệt, khu đê bao lớn của ấp được Đảng ủy xã lựa chọn làm điểm thực hiện Chương trình “một triệu ha lúa chất lượng cao” của Chính phủ. Đây là cơ hội để ấp Đầu Sấu bứt phá, từng bước nâng cao chất lượng, giá trị hạt gạo và đời sống người dân.

Từ mô hình điểm đến kỳ vọng vươn xa

Với việc tham gia Chương trình “một triệu ha lúa chất lượng cao”, nông dân ấp Đầu Sấu nói riêng, xã Tuyên Bình nói chung có thêm cơ hội đổi mới sản xuất bài bản và bền vững hơn. Việc được hỗ trợ quan trắc môi trường, tiếp cận thuận lợi nhiều nguồn vốn ưu đãi, đặc biệt hệ thống đê bao được đầu tư nâng cấp... tạo nền tảng để sản xuất lúa chuyển từ manh mún sang quy mô tập trung, an toàn và hiệu quả. Quan trọng hơn cả, tư duy làm nông của người dân đang dần đổi khác: không chỉ “làm để đủ ăn”, mà làm để nâng chất lượng, tăng giá trị và hướng đến thị trường.

Song song với đầu tư hạ tầng, công tác khuyến nông được triển khai đồng bộ. Các lớp tập huấn, mô hình trình diễn và hướng dẫn kỹ thuật tại đồng ruộng giúp nông dân chủ động hơn trong chọn giống, điều chỉnh quy trình canh tác, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cơ giới hóa được đưa vào đồng ruộng ở hầu hết các khâu, từ làm đất, gieo sạ đến thu hoạch, qua đó giảm mạnh công lao động, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất.

Nhờ sản xuất ổn định, đời sống người dân từng bước được cải thiện rõ rệt. Thu nhập bình quân đầu người của Tuyên Bình hiện đạt khoảng 60 triệu đồng/năm. Theo nghị quyết Đảng ủy xã, đến năm 2030, con số này phấn đấu nâng lên khoảng 70 triệu đồng/người/năm. Mục tiêu đến năm 2030, cơ bản không còn hộ nghèo là tiêu chí trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới của địa phương.

Để đạt mục tiêu đó, xã phấn đấu 5.000ha tham gia sản xuất trên địa bàn theo Đề án “Phát triển bền vững một triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Bên cạnh phát triển sản xuất, chính quyền xã còn chú trọng hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm tại chỗ, kết nối đào tạo nghề và cung ứng các dịch vụ thiết yếu cho người dân, nhất là các hộ yếu thế, người già và những trường hợp không còn khả năng lao động.

Tuy vậy, thách thức vẫn còn: nhóm hộ không có đất sản xuất, lao động lớn tuổi vẫn là đối tượng dễ tổn thương trước biến động kinh tế, thiên tai. Vì vậy, địa phương kiến nghị tiếp tục có những chính sách hỗ trợ sát thực tế hơn trong nhiệm kỳ 2026-2031, nhằm giúp người dân vươn lên bền vững, không tái nghèo.

Từ vùng đất nhiều khó khăn, Tuyên Bình hôm nay khẳng định hướng đi đúng với bài toán “giảm nghèo từ gốc”. Ở đây, đê bao không chỉ ngăn lũ, mà còn chắn luôn vòng luẩn quẩn của nghèo khó. Những cánh đồng lúa xanh không chỉ cho hạt gạo, mà còn gieo lên niềm tin về một tương lai no ấm trên chính mảnh ruộng quê hương.