Quảng Ninh được xem là thủ phủ của ba kích tự nhiên với các vùng phân bố tập trung tại Ba Chẽ, Tiên Yên, Bình Liêu. Củ ba kích nơi đây có màu tím đậm, hàm lượng hoạt chất cao, mùi thơm đặc trưng. Khi được ngâm cùng rượu gạo truyền thống, sản phẩm tạo nên sắc tím trầm, vị ngọt hậu, êm dịu, khác biệt rõ rệt so với nhiều loại rượu ba kích trên thị trường. Đây chính là nền tảng quan trọng để rượu ba kích Thăng Long xây dựng thương hiệu dựa trên chất lượng nguyên liệu và giá trị bản địa.
Hiện nay, rượu ba kích Thăng Long đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, để vươn lên chuẩn 5 sao, sản phẩm cần tiếp tục hoàn thiện toàn diện từ vùng nguyên liệu, quy trình sản xuất đến bao bì, thương hiệu và năng lực thị trường. OCOP 5 sao không chỉ là câu chuyện chất lượng, mà còn là khả năng cạnh tranh, mở rộng tiêu thụ ở quy mô quốc gia và hướng tới xuất khẩu.
Rượu ba kích Thăng Long đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Nguyễn Thành.
Chia sẻ về định hướng phát triển sản phẩm, ông Khúc Đình Phương, Giám đốc Công ty TNHH MTV Sản xuất dịch vụ và thương mại Thăng Long, cho biết: “Chúng tôi xác định, muốn đi xa thì phải đi từ gốc. Gốc ở đây là vùng nguyên liệu ba kích tím được quản lý chặt chẽ, thu hái đúng tuổi, đúng quy trình, gắn với bảo vệ rừng và phát triển bền vững”.
Theo ông Phương, doanh nghiệp đang từng bước xây dựng liên kết với người dân địa phương, hướng tới vùng nguyên liệu ổn định, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.
Bên cạnh nguyên liệu, quy trình sản xuất được xem là yếu tố quan trọng hình thành sản phẩm. Rượu ba kích Thăng Long được ngâm ủ theo phương pháp truyền thống, song có sự kiểm soát nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm. Từ khâu sơ chế củ ba kích, chọn rượu nền đến thời gian ngâm, đóng chai, tất cả đều được chuẩn hóa.
“Giữ hồn cốt truyền thống nhưng không thể làm theo cách cũ một cách cảm tính. Chúng tôi áp dụng công nghệ để kiểm soát chất lượng, nhằm đảm bảo mỗi chai rượu đến tay người tiêu dùng đều đồng đều và an toàn”, ông Phương nhấn mạnh.
Sản phẩm rượu ba kích Thăng Long được du khách nước ngoài mua làm quà. Ảnh: Nguyễn Thành.
Một tiêu chí quan trọng khác trong hành trình chinh phục OCOP 5 sao là bao bì và thương hiệu. Trong bối cảnh thị trường rượu ngâm dược liệu xuất hiện nhiều sản phẩm trôi nổi, việc xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, dễ nhận diện, có tem truy xuất nguồn gốc được xem là “lá chắn” bảo vệ người tiêu dùng. Doanh nghiệp đang đầu tư cải tiến mẫu mã, hướng đến phong cách hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc vùng miền, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm.
Với bài toán thị trường, theo ông Phương, tiêu thụ ổn định trong nước là điều kiện cần nhưng chưa đủ. “Muốn đạt 5 sao, sản phẩm phải chứng minh được khả năng đi ra thị trường lớn hơn, kể cả xuất khẩu. Đây là áp lực nhưng cũng là động lực để chúng tôi nâng chuẩn từng khâu”, ông Phương chia sẻ.
Hiện nay, nguồn ba kích tự nhiên ngày càng khan hiếm, yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng ngày một khắt khe, trong khi chi phí đầu tư cho công nghệ, bao bì, thương hiệu cao, là thách thức không hề nhỏ. Với các cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, đây là bài toán nan giải.
Tuy nhiên, trong bối cảnh tỉnh Quảng Ninh đang đẩy mạnh chương trình OCOP gắn với phát triển kinh tế nông thôn, những sản phẩm có nền tảng chất lượng như rượu ba kích Thăng Long vẫn được kỳ vọng sẽ nhận được sự đồng hành từ chính sách và thị trường.
Từ một thức rượu dân gian của núi rừng Đông Bắc, rượu ba kích Thăng Long đang từng bước đi vào quỹ đạo sản xuất hàng hóa chất lượng cao. Hành trình chạm tới OCOP 5 sao có thể còn dài, nhưng đó cũng là hành trình khẳng định giá trị của một đặc sản Quảng Ninh, nơi truyền thống và hiện đại gặp nhau, cùng hướng tới phát triển bền vững và nâng tầm thương hiệu Việt.
