Tím màu ba kích, sáng màu ấm no

Xã Dương Hưu và Tây Yên Tử là hai địa phương có nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp, đặc biệt là các loại cây dược liệu có giá trị kinh tế cao của tỉnh Bắc Ninh. Những năm gần đây, nhờ chính sách chuyển đổi mô hình trồng rừng hiệu quả thấp sang trồng cây dược liệu tập trung đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền và người dân. Trong đó, cây ba kích tím trở thành cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định, bền vững cho bà con vùng cao.

Các hộ nông dân tham gia trồng ba kích tím được hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị quyết số 45/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 của HĐND tỉnh Bắc Giang (cũ) về nội dung chi và mức chi cho hoạt động khuyến nông giai đoạn 2021-2025. Cụ thể, người dân được hỗ trợ một lần 70% chi phí mua giống, phân bón theo định mức kỹ thuật, hỗ trợ 70% chi phí mua thiết bị sản xuất rượu và thiết bị sấy khô ba kích. Ngoài ra, các hộ còn được tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến, phòng trừ sâu bệnh nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm.

Người tham gia trồng ba kích phải tự đối ứng 100% ngày công và các chi phí làm giàn, vật liệu che nắng, hệ thống tưới nước. Quy định này giúp bà con chủ động trong sản xuất, nâng cao kỹ năng và từng bước hình thành vùng trồng bền vững. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi mô hình sản xuất cũng được chú trọng.

Chính quyền địa phương thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc ba kích tím, giúp người dân nắm vững quy trình canh tác khoa học để đạt năng suất cao. Nhờ vậy, nhiều hộ dân ở xã Tây Yên Tử và Dương Hưu mạnh dạn chuyển đổi từ trồng keo, bạch đàn những cây có hiệu quả kinh tế thấp sang trồng ba kích tím. Một số hộ đã đầu tư hệ thống tưới tự động, giàn leo kiên cố, tạo điều kiện thuận lợi cho cây phát triển tốt.

Tại xã Tây Yên Tử, gia đình anh Hoàng Văn Ngọc là một trong những hộ tiên phong. Năm 2018, khi được vận động chuyển đổi mô hình, anh trồng 1.000 gốc ba kích tím. Do chưa có kinh nghiệm nên chỉ còn hơn 500 gốc cho thu hoạch nhưng lợi nhuận đạt tới 80 triệu đồng. Nhận thấy hiệu quả rõ rệt, gia đình anh đầu tư mở rộng hơn 1 ha, đến nay cây sinh trưởng, phát triển tốt, hứa hẹn mang lại nguồn thu cao.

Ở xã Dương Hưu, gia đình anh Lê Văn Thuận, thôn Tảu, từng thuộc diện đặc biệt khó khăn, nay đã vươn lên nhờ cây ba kích tím. Trước đây, anh thiếu vốn, thiếu kiến thức sản xuất, cuộc sống quanh năm vất vả. Nhờ cần cù lao động, chịu khó học hỏi kỹ thuật và được chính quyền hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, anh cải tạo vườn tạp, chuyển đổi sang trồng gần 2 ha ba kích tím, anh là người đầu tiên trong thôn thực hiện mô hình này. Khu vườn của anh nay xanh mướt, những giàn ba kích leo bám chắc chắn cho thấy sự đầu tư bài bản và tâm huyết. Trước kia, diện tích này trồng keo, bạch đàn và hoa màu nhưng hiệu quả không cao. “Cây ba kích cho giá trị kinh tế gấp nhiều lần, nhờ đó gia đình tôi có động lực phát triển, cuộc sống ngày càng ổn định hơn”, anh Thuận chia sẻ thêm.

Anh Thuận cho biết loài cây này không khó chăm sóc nhưng để đạt tỷ lệ sống cao và sinh trưởng tốt đòi hỏi người trồng phải làm tốt các khâu từ chọn giống, làm đất. Riêng về cây giống, anh chọn lựa kỹ với các tiêu chí cây không sâu bệnh, không cụt ngọn, bộ rễ phát triển đầy đủ và còn nguyên bầu. Vì là cây dược liệu lấy củ nên tuyệt đối không sử dụng thuốc hóa học. Những ngày nắng gắt có thể dùng rơm rạ ẩm ủ gốc và tưới nước thường xuyên để chống nóng cho cây.

Theo tính toán, 1 ha trồng khoảng 20.000 cây ba kích tím, mỗi cây cho từ 3-4 củ, nặng 1,5-2 kg. Với giá bán củ tươi hiện dao động từ 180.000-200.000 đồng/kg, vài năm tới mỗi ha có thể mang lại doanh thu hàng tỷ đồng cho người trồng.

Bà Hoàng Thị Ninh, Chủ tịch UBND xã Dương Hưu cho biết, với điều kiện tự nhiên đặc thù, xã Dương Hưu hiện là một trong những địa phương đi đầu của tỉnh trong phát triển cây dược liệu. Mô hình trồng ba kích tím đã giúp nhiều hộ dân có thu nhập khá, từng bước thoát nghèo và làm giàu. Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục quy hoạch vùng trồng tập trung, khuyến khích người dân mở rộng diện tích, đồng thời tăng cường liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị kinh tế cho cây ba kích tím.

Bên cạnh đó, UBND xã Dương Hưu đang chủ động liên kết với các doanh nghiệp trong thu mua, tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Ngoài ra, xã đang xúc tiến phương án thành lập hợp tác xã chế biến để góp phần khai thác đa tầng giá trị từ cây dược liệu, tăng nguồn thu và hiệu quả kinh tế. Đây được xem là một trong những giải pháp nhằm nâng cao tiêu chí về thu nhập, giải quyết việc làm và giảm nghèo bền vững cho người dân.