Nghề nuôi dê giúp nhiều hộ dân xã Trung Chính thoát nghèo

Chăm dê như... chăm con mọn

Buổi sáng ở thôn Yên Mỗ, xã Trung Chính (Thanh Hóa) trở nên huyên náo với âm thanh quen thuộc phát ra từ những dãy chuồng dê thương phẩm. Khi nắng còn chưa kịp hong lớp sương mỏng trên thảm cỏ, anh Nguyễn Bá Quân - chủ trại dê đã có mặt tại trang trại nằm dưới chân núi Đá Bàn. Người đàn ông ấy hiểu dê, thuộc tính nết, nắm rõ thói quen của từng con như hiểu chính người thân của mình.

Năm 2015, dù đang có công việc xây dựng cầu đường với mức lương ổn định, anh Quân vẫn quyết định trở về quê lập nghiệp bằng nghề nuôi dê. Anh cũng là người tiên phong trong xã phát triển mô hình nuôi dê thương phẩm.

Quyết định táo bạo ấy khiến cả gia đình không khỏi hoang mang, nhiều người khác tỏ ra nghi ngờ bởi kinh nghiệm nuôi dê của anh chỉ là những điều học được qua vài chuyến tham quan các mô hình nuôi dê ở Nghệ An, Lào… Thế nhưng, tin vào lựa chọn của mình, anh Quân dốc toàn bộ vốn liếng để dựng chuồng trại khang trang và mua 30 con dê về nuôi thử.

Thời gian đầu, nghề nuôi dê đối với anh là một bài toán đầy thử thách. Có năm đàn dê mắc bệnh đường ruột và viêm phổi hàng loạt, gây thiệt hại đáng kể. Thế nhưng, thay vì bỏ cuộc, anh tiếp tục tìm hiểu kỹ thuật, học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình chăn nuôi lớn, chủ động tiêm phòng, cải tbạo chuồng trại, thay đổi chế độ dinh dưỡng và cách chăm sóc. Chính sự kiên trì ấy đã giúp anh khôi phục đàn dê, đứng vững với nghề và mở rộng quy mô như hiện nay.

Anh Quân chia sẻ, nuôi dê vất vả và cần sự tỉ mỉ. Mỗi ngày anh đi quanh chuồng không biết bao nhiêu lượt chỉ để quan sát: con nào ăn ít, con nào rúc vào góc, con nả có hơi thở khác lạ. Chỉ cần một dấu hiệu nhỏ, người nuôi dày dạn sẽ lập tức cảm nhận được có chuyện bất thường.

Anh Quân cho rằng: "Chăm dê cũng giống như chăm con mọn. Người nuôi phải hiểu tập tính của chúng, tinh ý nhận ra những thay đổi nhỏ nhất và quan trọng hơn, phải có tình thương cùng sự kiên nhẫn với nghề. Mình phải sống cùng chúng, để ý từng chút một thì đàn dê mới khỏe, mới lớn được", anh chia sẻ.

Chỉ sau vài năm, quy mô đàn dê của gia đình anh Quân nhanh chóng tăng từ 200 lên 500 con. Đến nay, trang trại của anh duy trì ổn định khoảng 500 con dê thương phẩm. Khi mô hình đi vào hoạt động ổn định, anh Quân đứng ra thành lập Hợp tác xã chăn nuôi dê với nguyên tắc "người nuôi trước hỗ trợ tối đa cho người nuôi sau" về kỹ thuật, con giống và đầu ra để các thành viên HTX ngày càng phát triển vững chắc. Hiện nay, mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường từ 3.000 đến 4.000 con dê thương phẩm.

Theo anh Quân, dù nghề nuôi dê tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng ở nông thôn đây vẫn là hướng làm kinh tế hiệu quả. Hiện dê thương phẩm được bán với giá khoảng 165.000 đồng/kg. Nếu chăm tốt và giữ được đầu con, sau 3-4 tháng nuôi, trừ chi phí thức ăn, thuốc thú y và công chăm sóc, người nuôi có thể lãi từ 600.000 đến 800.000 đồng mỗi con sau khi xuất bán.

Cũng sở hữu đàn dê lớn khoảng 500 con ở thôn Yên Mỗ, chị Vũ Thị Luyến cho biết muốn nuôi nhốt dê thành công, điều đầu tiên là phải đầu tư chuồng trại thật chuẩn. Chuồng cần cao ráo, thoáng mát vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông; sàn phải có khe hở vừa đủ để phân và nước thải thoát nhanh nhưng vẫn đảm bảo dê không bị lọt chân.

"Dê rất nhạy cảm với các bệnh về đường tiêu hóa, nên ngoài việc tiêm phòng đầy đủ và giữ chuồng trại sạch sẽ, nguồn nước uống phải được lọc kỹ, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Về thức ăn, ngoài cám công nghiệp, người nuôi cần bổ sung cỏ tươi, bã bia hoặc ngô sinh khối ủ khoảng ba tháng vào khẩu phần hằng ngày. Lượng thức ăn được chia thành nhiều bữa nhỏ để dê hấp thụ tốt hơn và tránh dư thừa trong máng, từ đó hạn chế nguy cơ phát sinh mầm bệnh. Đàn dê khỏe mạnh sẽ mang lại hiệu quả kinh tế và thu nhập cao cho nông dân", chị Luyến chia sẻ.

Theo chị Luyến, nghề nuôi dê "không phải cứ trải thảm mà đi". Hiệu quả kinh tế thì rõ rệt, nhưng rủi ro cũng đủ khiến người có kinh nghiệm nhất phải dè chừng. "Kẻ thù" lớn nhất của đàn dê là các bệnh đường tiêu hóa và dịch tả dê; chỉ cần một con nhiễm bệnh, tốc độ lây lan có thể khiến cả đàn "đổ gục". Dù các chủ trại luôn vệ sinh chuồng trại, phun khử trùng, tiêu độc định kỳ, chỉ một phút lơ là cũng có thể dẫn đến lây nhiễm chéo.

Chị phân tích: "Nuôi lợn mà gặp dịch đã khổ, thì nuôi dê cũng chẳng kém. Một đàn khoảng 100 con, với giá dê giống khoảng 180.000 đồng/kg (tương đương 4,5 triệu đồng/con nặng 25 kg), nếu dịch bệnh xâm nhập thì người nuôi có thể mất trắng hàng trăm triệu đồng như chơi".

Nhiều hộ dân thoát nghèo và vươn lên làm giàu

Ông Lê Sỹ Khánh, Trưởng thôn Yên Mỗ cho biết, trước đây đời sống người dân trong thôn còn nhiều khó khăn, thu nhập chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp nhưng bấp bênh theo mùa vụ. Từ khi nghề nuôi dê thương phẩm bắt đầu xuất hiện, diện mạo kinh tế của thôn đã thay đổi rõ rệt.

Những năm 2014- 2015, trong thôn chỉ có vài hộ mạnh dạn nuôi dê thử nghiệm. Đến khi giá dê thương phẩm ổn định, đầu ra con giống thuận lợi, nhiều gia đình bắt đầu đầu tư chuồng trại, mở rộng diện tích trồng cỏ, chuyển hẳn sang chăn nuôi dê quy mô. Đến nay, Yên Mỗ đã trở thành vùng nuôi dê lớn nhất xã Trung Chính. Toàn thôn hiện có 65 hộ chăn nuôi với tổng đàn lên đến hàng nghìn con, tạo nguồn thu ổn định và mở ra sinh kế bền vững cho nhiều gia đình.

Nghề nuôi dê đã trở thành nguồn việc làm tại chỗ cho hàng trăm lao động trong thôn, đặc biệt là những người lớn tuổi, sức khỏe giảm sút, không còn phù hợp với cường độ làm việc ở các khu công nghiệp. Thu nhập bình quân gần 10 triệu đồng/người/tháng giúp họ ổn định cuộc sống. Nhiều lao động từng làm công nhân, thợ xây, phụ hồ… cuối cùng cũng chọn trở về quê để gắn bó với đàn dê.

Nuôi dê hiện nay tại Yên Mỗ đã trở thành nghề sản xuất chủ lực. Từ chỗ chỉ vài hộ nuôi thử theo kiểu "được ăn, thua chịu", nghề này nay đã trở thành sinh kế bền vững, giúp nhiều gia đình thoát cảnh phải rời quê mưu sinh. Đồng đất không còn bị bỏ hoang mà được phủ kín bởi những luống cỏ, vạt lá… tất cả đều được tận dụng để phục vụ chăn nuôi dê một cách hiệu quả.

Dẫu vậy, để nghề nuôi dê phát triển bền vững, theo Trưởng thôn Yên Mỗ, vẫn cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành nhằm hỗ trợ người dân tháo gỡ những "nút thắt" còn tồn tại, như: Thiếu nguồn con giống chất lượng và ổn định; thiếu liên kết trong tiêu thụ sản phẩm; thiếu vùng nuôi tập trung để thuận tiện cho quản lý dịch bệnh, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường…

"Trong bối cảnh thị trường đối với các sản phẩm từ dê vẫn duy trì tín hiệu tích cực, người dân Yên Mỗ tin rằng nghề nuôi dê sẽ tiếp tục giúp cả làng "thay da đổi thịt". Quan trọng hơn, đây còn là nguồn động lực lớn để mỗi người dân phát huy tinh thần vượt khó, quyết tâm vươn lên thoát nghèo và làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương mình", ông Khánh nhấn mạnh.

Trong giai đoạn 2021-2025, với sự quan tâm của Trung ương, tỉnh Thanh Hóa được hỗ trợ nguồn lực lớn để triển khai công tác giảm nghèo, tạo điều kiện giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững. Tổng vốn Trung ương phân bổ cho tỉnh đạt 3.346.935 triệu đồng, gồm 1.640.539 triệu đồng vốn đầu tư phát triển và 1.706.396 triệu đồng vốn sự nghiệp. Trên cơ sở đó, tỉnh đã giao chi tiết cho các địa phương, đơn vị liên quan tổ chức thực hiện theo đúng mục tiêu, yêu cầu của chương trình.

Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, Thanh Hóa đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Về giảm tỷ lệ hộ nghèo: Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 0,52%, tương đương mức giảm 1,5% so với năm trước. Tính chung giai đoạn 2022-2025, tỷ lệ hộ nghèo giảm 6,26% (từ 6,78% xuống còn 0,52%), bình quân giảm 1,56%/năm. Mức giảm này vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và chỉ tiêu được giao tại Quyết định số 652/QĐ-TTg ngày 28/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Về đầu tư cơ sở hạ tầng: 100% huyện nghèo và các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo đã được hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, tăng cường khả năng kết nối và thúc đẩy liên kết vùng. Về hỗ trợ sinh kế: Tỉnh đã triển khai hơn 950 mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, giúp người dân có thêm phương thức làm ăn hiệu quả, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống.