Đầu xuân thăm 'thủ phủ' hoa hải đường đẹp nổi tiếng xứ Bắc

Trồng hải đường đòi hỏi sự kiên trì và nhiều kinh nghiệm
 

Hoa hải đường chỉ nở vào dịp Tết Nguyên đán hàng năm, được coi là loài hoa tượng trưng cho mùa xuân, may mắn và tài lộc. Từ xưa, nhiều gia đình thích dùng hoa hải đường để thờ cúng hoặc bày trong nhà vào dịp tết bởi sự tinh khiết, vẻ đẹp và ý nghĩa của nó. Không chỉ tươi rất lâu, hoa hải đường còn rất “ăn” ánh điện trang trí, khiến cảnh càng lộng lẫy nên loài hoa này rất phù hợp để trang trí ngày tết.

Hải đường An Dương được trồng nhiều nhất ở xã Đặng Cương. Xã hiện có 30ha hoa hải đường, tập trung chủ yếu ở làng nghề hoa, cây cảnh Đồng Dụ. Các cụ cao niên nói rằng, làng Đồng Dụ chính là cái nôi của giống hải đường An Dương. Những cây hải đường ở khắp huyện đều có nguồn gốc từ làng này. Nơi đây, hải đường đẹp nhất, được trồng nhiều nhất và có rất nhiều gia đình có kinh nghiệm, truyền thống trồng giống hoa quý. Hoa hải đường đã làm nên tên tuổi và là biểu tượng của làng hoa nổi tiếng đất Cảng này.

Giống hải đường An Dương nơi đây có vẻ đẹp riêng biệt và những đặc tính quý mà không hải đường nơi nào sánh kịp. Đó là bông hoa to, đỏ thắm với cánh hoa lớn, dày và mịn màng ô lấy nhị hoa vàng óng. Lá xanh đậm, to bản và dày hơn hải đường nơi khác. Cành nhiều và khỏe, phủ kín quanh thân cây từ gốc đến ngọn.

Nụ hải đường căng mẩy như những viên hồng ngọc
 

Vào thăm vườn hải đường lớn nhất làng Đồng Dụ, chúng tôi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của nhà vườn khi mùa xuân vừa tới. Ngôi nhà xinh xắn của chủ nhân - ông Nguyễn Sinh Súy nằm lọt thỏm giữa vườn hải đường rộng 4 sào, với hàng nghìn cây hải đường ở nhiều lứa tuổi, nhiều nhất là những cây 30 - 40 năm.

Trong vườn, có một cây hải đường cổ thụ trên 100 năm tuổi. Ông Súy kể, khi ông lớn lên đã thấy cây này rất to rồi. Là giống thân gỗ rất chậm lớn nên cây hải đường trăm tuổi này cũng chỉ có đường kính gốc 30cm, cao khoảng 3m. “Cụ” cây như chẳng biết đến dòng thời gian khắc nghiệt, mỗi năm tết đến xuân về là một lần trẻ lại, tràn trề sức sống. Lộc non vươn lên tua tủa, nụ hoa tròn căng như những viên hồng ngọc rắc đầy cành từ gốc cho đến ngọn.

Cách đây vài năm, khi thương lái Trung Quốc về Đồng Dụ lùng mua những cây hải đường cổ thụ, họ trả giá 30 - 100 triệu đồng/cây. Những cây hải đường trên 100 tuổi trong làng bị bán gần hết, nay chỉ còn nhiều cây ở độ tuổi 20 - 30 năm. Nhưng gia đình ông Súy vẫn quyết giữ “cụ” hải đường trong vườn nhà, bởi đó là di sản quý của ông bà để lại và để nhắc nhở cháu con về truyền thống của gia đình, quê hương. Đồng Dụ có cuộc sống ấm no hôm nay là nhờ cây hoa hải đường. Những cây hải đường lâu năm thường cho giống tốt, giữ lại cây cổ thụ cũng là để bảo tồn nguồn gen quý.

Theo chủ vườn, một cây hoa hải đường đẹp, trước hết phải có nhiều lộc non. Đây là tiêu chí hàng đầu của những người chọn mua cây, với hy vọng rước “lộc” về nhà trong dịp năm mới. Cây đẹp còn phải có nhiều nụ, nhiều hoa, lá xanh mướt, nhiều cành kín thân. Để có được một cây hải đường đẹp có giá hàng chục triệu đồng như vậy, người trồng phải bỏ ra rất nhiều công sức trong nhiều năm trời, bởi hải đường là giống cây trồng hết sức khó tính.

Một ngôi nhà thờ họ ở làng Đồng Dụ với vườn hoa hải đường trước sân
 

Có thể nhân giống bằng chiết hoặc giâm cành nhưng để có cây giống tốt, phải gieo bằng hạt. Hạt gieo 1 năm mới mọc thành cây, 4 - 6 năm cây mới ra hoa, thêm 1 - 2 năm chăm sóc, tạo dáng nữa mới có thể hài lòng đem bán.

Vườn phải che lưới quanh năm vì hải đường ưa mát, ẩm. Đến mùa đông nắng nhạt thì bỏ lưới ra cho lá thêm xanh, hoa thêm thắm đón tết. Cây cần thường xuyên sửa cành, tạo tán thấp, rộng, cân đối, nếu không, cây sẽ cao lêu nghêu không đẹp. Hàng năm bắt buộc phải mua đất mới đổ vào gốc hải đường một lần. Không thể kể hết công sức bỏ ra, nào tưới nước, dọn cỏ, xới xáo, phòng trừ sâu bệnh, tỉa cành, tỉa nụ… Ấy thế mà vẫn thật khó điều khiển được cái giống cây đỏng đảnh này. Cứ vài ba năm mới được một lần cây đẹp. Chẳng hạn, năm nay có những cây đẹp “toàn diện” thì năm sau lại xấu, có thể cây có nhiều nụ, nhiều hoa nhưng lá không mướt, ít lộc non…

Hải đường khó trồng là thế, nhưng nhiều nhà ở Đồng Dụ, cũng như gia đình ông Súy, vẫn đắm đuối với loài cây này. Nhiều thế hệ nơi đây đã lớn lên cùng với những mùa hoa hải đường trong vườn nhà. Nhờ tâm huyết và bàn tay khéo léo, cần mẫn của họ, loài hoa quý và nghề trồng hoa hải đường nơi đây sẽ còn được lưu giữ mãi. Đó không chỉ là sinh kế mà còn là một nét văn hóa truyền thống của làng hoa.