Đắk Lắk trước cơ hội trở thành ‘thủ phủ nông nghiệp xanh’ của Việt Nam

Tại hội thảo khoa học “Giải pháp canh tác nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, giảm phát thải, sản xuất bền vững trên một số cây trồng chủ lực tại tỉnh Đắk Lắk” do Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk tổ chức ngày 15/8, nhiều chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp và hợp tác xã đã cùng thảo luận để tìm lời giải cho bài toán phát triển nông nghiệp bền vững.

Bà Đặng Thị Thủy - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk chia sẻ: “Đắk Lắk hiện là trung tâm nông nghiệp của vùng Tây Nguyên, đóng góp gần 40% giá trị kinh tế của tỉnh. Với hơn 1,36 triệu ha đất nông nghiệp, trong đó 843.000 ha đang được canh tác hiệu quả, Đắk Lắk được ví như ‘vùng đất vàng’ cho phát triển nông nghiệp”.

Lợi thế tự nhiên đã ban tặng cho Đắk Lắk sự đa dạng cây trồng, cây công nghiệp dài ngày gồm cà phê, hồ tiêu, ca cao, cao su, mắc ca…; các loại cây ăn quả như sầu riêng, bơ, nhãn...; cây dược liệu và nhiều mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của sản xuất, nhu cầu phân bón hàng năm tại tỉnh lên tới hơn 1,46 triệu tấn. Hiện toàn tỉnh có 3.057 cơ sở kinh doanh phân bón và 31 cơ sở sản xuất phân bón đã được cấp phép. Điều này vừa mở ra cơ hội, vừa đặt ra bài toán cấp thiết về quản lý chất lượng phân bón, sử dụng hợp lý và an toàn giúp nâng cao sức khỏe đất và cây trồng.

Hội thảo vừa qua là dịp để chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp canh tác hiệu quả từ những mô hình khảo kiểm nghiệm mà Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón Quốc gia đã thực hiện tại tỉnh Đắk Lắk theo hướng xanh, sạch, tuần hoàn, giảm phát thải, sản xuất bền vững trên một số loại cây trồng chủ lực.

Xây dựng hồ sơ sức khỏe đất để sử dụng phân bón đúng

Kết quả theo dõi về sức khỏe đất cho thấy, pH đất ở nhiều vùng đang giảm liên tục, kéo theo nguy cơ giải phóng các độc tố và tích lũy kim loại nặng trong cây trồng. Nông dân có xu hướng lạm dụng phân đạm, trong khi lại bỏ quên các nguyên tố trung, vi lượng cần thiết. Điều này khiến năng suất trước mắt cao nhưng về lâu dài chất lượng nông sản suy giảm rõ rệt.

TS Nguyễn Quang Hải - Phó Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa cho biết: “Yếu tố quan trọng nhất để nông nghiệp đi theo hướng xanh, sạch và bền vững chính là nâng cao sức khỏe đất. Đất chính là 'lá phổi' của bộ rễ. Một mảnh đất khỏe là đất có độ tơi xốp phù hợp, giàu vi sinh vật có lợi để chuyển hóa dinh dưỡng. Nếu đất nghèo hữu cơ, cây trồng dù được bón phân hóa học nhiều vẫn không thể duy trì năng suất ổn định. Vì vậy chúng ta cần phải xây dựng bộ hồ sơ sức khỏe đất”.

Với nguồn lực từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, của các địa phương và từ nguồn hợp tác quốc tế, sẽ giúp địa phương xây dựng các bộ chỉ sổ về đất, hồ sơ sức khỏe đất, hướng tới hồ sơ sức khỏe của từng mã số vùng trồng, khi đó những doanh nghiệp về phân bón như Lâm Thao sẽ vào hồ sơ sức khỏe đất đó để tạo ra loại phân bón phù hợp nhất với từng vùng trồng.

Quản lý phân bón - "lá chắn" bảo vệ chất lượng nông sản

Tại hội thảo, một số nông dân băn khoăn về tình trạng phân bón giả, kém chất lượng được bán trôi nổi trên thị trường và mong muốn cơ quan chức năng tăng cường giám sát, có chế tài xử phạt nghiêm để bảo vệ người tiêu dùng, giúp bà con tiếp cận sản phẩm phân bón chất lượng, mang lại hiệu quả thực tế.

Về vấn đề phân bón giả, kém chất lượng, ông Nguyễn Hắc Hiển - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk thông tin: "Chi cục đã thực hiện nghiêm các quy định của Nhà nước trong quản lý phân bón, đặc biệt là chỉ thị của UBND tỉnh về quản lý phân bón. Công tác kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất đối với các sản phẩm phân bón luôn được triển khai".

Ông Hiển cũng nhấn mạnh: “Nếu nông dân nghi ngờ phân bón giả, hãy ngừng sử dụng ngay và báo cho cơ quan chức năng để lấy mẫu phân tích. Khi phát hiện sai phạm, chúng tôi sẽ xử lý triệt để. Bà con cần kiểm tra nhãn mác, bao bì kỹ lưỡng, ưu tiên sử dụng sản phẩm từ những doanh nghiệp uy tín như Công ty cổ phần supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao".

Ông Nguyễn Quốc Mạnh - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: “Việt Nam hiện có 12 triệu ha đất trồng trọt, trong đó 4 triệu ha lúa, 2,2 triệu ha cây công nghiệp và 1,3 triệu ha cây ăn quả. Do vậy, nhu cầu dinh dưỡng cho cây trồng là vô cùng lớn”.

Định hướng đến năm 2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu 30% lượng phân bón sử dụng trong nông nghiệp là phân hữu cơ. Để đạt được mục tiêu này, trong vòng 5 năm tới, toàn ngành phải có sự chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động.

Đặc biệt đối với cây sầu riêng - “ngôi sao” của nông sản Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã yêu cầu các đơn vị liên quan phải tăng cường nghiên cứu, xây dựng mô hình khảo kiểm nghiệm để đưa ra khuyến cáo cụ thể cho nông dân, tránh tình trạng phát triển tự phát, thiếu bền vững.

Lâm Thao và giải pháp dinh dưỡng toàn diện cho cây sầu riêng

Đồng hành cùng các hợp tác xã, nông dân trong thời gian qua, Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón Quốc gia đã sử dụng các bộ sản phẩm vật tư đầu vào của Công ty Cổ phần Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao theo hướng giảm lượng đạm hóa học, đồng thời tăng cường các thành phần lân supe, kali sunfat, vi sinh vật có lợi, hữu cơ khoáng tại các vườn sầu riêng thuộc xã Cư Pơng, tỉnh Đắk Lắk.

Thực tế kết quả mô hình trình diễn cho thấy, năng suất sầu riêng tăng từ 15 - 20%; tỷ lệ đậu trái cải thiện rõ rệt, trái to, chín đều, cơm dày, đạt chuẩn xuất khẩu. Chi phí phân bón giảm 10 - 15% nhờ sử dụng phân đúng, đủ. Bệnh thối rễ, vàng lá giảm đáng kể, đất hồi phục nhanh hơn sau mỗi vụ.

Ông Phạm Đức Thành - Trưởng phòng Kinh doanh (Công ty Cổ phần Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao) chia sẻ: “Phân hữu cơ khoáng vi sinh giúp đất tơi xốp, giữ ẩm, cải thiện độ phì. Phân supe lân vi sinh trung tính cân bằng pH đất, bổ sung vi sinh có lợi. Phân NPK vi sinh với tỷ lệ cân đối, bổ sung trung - vi lượng (S, Ca, Mg, Bo, Zn…) giúp bộ rễ khỏe, hạn chế rụng quả non, tăng sức đề kháng.

"Quan trọng hơn, phân bón Lâm Thao không có hàm lượng Cadimi hoặc hàm lượng thấp hơn rất nhiều so với hàm lượng tối đa được quy định trong Quy chuẩn Quốc gia, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường xuất khẩu. Đây chính là lời giải cho bài toán nông sản sạch, an toàn và bền vững", ông Thành nói.

Tại hội thảo, các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp đến người dân đều thống nhất chung hành động cùng chung tay canh tác nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, giảm phát thải, sản xuất bền vững tại tỉnh Đắk Lắk.