Công nghệ số đồng hành cùng ngư dân Quảng Ngãi vươn khơi xa

Chỉ vài phút là xong thủ tục

Không còn cảnh cầm theo xấp giấy tờ dày cộp để làm thủ tục xuất bến, ngư dân Quảng Ngãi nay chỉ cần vài thao tác trên điện thoại thông minh. Nhật ký khai thác điện tử (eCDT VN) đang thay thế cho thủ tục rườm rà trước đây, mở ra một phương thức làm nghề mới – nhanh gọn, minh bạch và hiệu quả.

Hơn 20 năm gắn bó với biển, thuyền trưởng Bùi Văn Phải (đặc khu Lý Sơn) vẫn nhớ rõ cảnh phải chờ đợi hàng giờ ở cảng cá để hoàn tất thủ tục ra khơi. “Ngày trước, mỗi lần chuẩn bị chuyến đi, tôi phải mang theo cả tập hồ sơ, kê khai từng chi tiết rồi chờ cán bộ kiểm tra, đóng dấu. Có hôm trời mưa gió, ngồi ở cảng đến nửa ngày mà giấy tờ vẫn chưa xong”, ông Phải kể.

Giờ đây, mọi việc đã khác. Chỉ cần mở ứng dụng eCDT VN, nhập thông tin tàu thuyền, thuyền viên, chuyến đi và ngư trường dự kiến, toàn bộ hồ sơ được xử lý từ xa. “Khi tới cảng, tôi chỉ việc cho tàu xuất bến, không còn cảnh mất thời gian chờ đợi như trước”, ông Phải vui vẻ chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở thủ tục xuất nhập bến, eCDT VN còn cho phép ngư dân ghi nhật ký khai thác ngay trên điện thoại. Sản lượng đánh bắt, chủng loại hải sản, tọa độ ngư trường… đều được nhập trực tiếp và tự động đồng bộ khi có kết nối Internet. Nhờ vậy, dữ liệu nghề cá trở nên minh bạch, rõ ràng, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc thủy sản – yếu tố then chốt trong việc chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Ban đầu, nhiều ngư dân còn e ngại công nghệ, nhất là những người lớn tuổi chưa quen sử dụng điện thoại thông minh. Nhưng sau vài chuyến đi, thấy tiện lợi và tiết kiệm thời gian, họ nhanh chóng làm quen. Các cán bộ thủy sản và Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi thường xuyên xuống tận tàu để cài đặt phần mềm, hướng dẫn từng thao tác, giúp bà con yên tâm hơn.

Ông Ngô Đình Thính, nhân viên Cảng neo đậu Lý Sơn, cho biết: “Ngay cả những tàu tỉnh ngoài vào neo đậu cũng được hỗ trợ khai báo qua phần mềm. Nhờ đó, công tác quản lý thuận lợi, dữ liệu đồng bộ và tránh được tình trạng khai báo sai lệch như trước”.

Song song với eCDT VN, nhiều ứng dụng khác cũng đang được triển khai như VMS (hệ thống giám sát tàu cá qua vệ tinh), Vn-Fishbase (cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia) hay phần mềm quản lý, kiểm soát tàu cá của Bộ đội Biên phòng. Khi các hệ thống này vận hành đồng bộ, mọi thủ tục trở nên gọn nhẹ, hành trình tàu thuyền được theo dõi chặt chẽ, giảm nguy cơ vi phạm vùng biển nước ngoài

Giảm phiền hà, tăng cơ hội xuất khẩu

Thượng úy Cao Mạnh Long, Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng An Hải cho hay: “Các phần mềm này không chỉ giúp lực lượng chức năng xử lý nhanh, chính xác mà còn hạn chế phiền hà cho chủ tàu. Tất cả giấy tờ, thủ tục được tích hợp trên hệ thống, ngư dân và cơ quan quản lý đều thuận lợi hơn”.

Việc áp dụng công nghệ số còn giúp lực lượng chức năng nắm bắt chính xác dữ liệu nghề cá, từ đó đưa ra phương án bảo vệ nguồn lợi biển, tránh khai thác quá mức và giữ gìn sinh kế lâu dài cho cộng đồng ngư dân ven biển.

Không chỉ là bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính, số hóa nghề cá còn mang ý nghĩa chiến lược. Việc ghi chép minh bạch, truy xuất rõ ràng sẽ giúp Việt Nam từng bước gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU của Ủy ban châu Âu. Khi đó, thủy sản xuất khẩu của ngư dân Quảng Ngãi nói riêng và Việt Nam nói chung sẽ mở rộng cánh cửa vào các thị trường lớn, tạo nguồn thu ổn định và bền vững hơn.

Ông Trần Văn Hùng, một chủ tàu khác ở xã An Hải, bày tỏ: “Chúng tôi hiểu rằng nếu không thay đổi thì thủy sản Việt Nam sẽ bị hạn chế xuất khẩu. Nay có công cụ mới, minh bạch hơn, bà con cũng thấy yên tâm, vì làm đúng thì chẳng lo bị từ chối hàng hóa”.

Số hóa nghề cá đang đưa ngư dân Quảng Ngãi bước sang một giai đoạn mới: không còn lỉnh kỉnh giấy tờ, không còn chờ đợi mệt mỏi, thay vào đó là sự minh bạch, an toàn và hiệu quả. Đây không chỉ là thay đổi về thủ tục, mà còn là thay đổi về tư duy, để ngư dân làm nghề theo hướng hiện đại, hội nhập.

“Chúng tôi đi biển nay đã yên tâm hơn, vì biết rằng mọi dữ liệu đều minh bạch, hợp lệ. Ra khơi cũng chính là góp phần xây dựng hình ảnh mới cho nghề cá Việt Nam – hiện đại, trách nhiệm và bền vững,” thuyền trưởng Bùi Văn Phải tự hào nói.

Như nhiều cán bộ quản lý nhấn mạnh, đây là bước đi tất yếu để Việt Nam hội nhập sâu hơn với thế giới, nâng tầm thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Và ở Quảng Ngãi, nơi những con tàu ngày ngày vươn khơi xa, công nghệ số đã thật sự trở thành “bạn đồng hành” mới của ngư dân.