Công bố nguyên nhân gây sập kè biển Tam Quan

Một đoạn tuyến đê kè chống xói lở bờ biển Tam Quan bị hư hỏng

Theo kết luận của Viện Kỹ thuật công trình, các đơn vị đã không tính toán hết quá trình vận chuyển đất bùn tự nhiên từ khu vực tuyến đê kè dịch chuyển sang khu vực cửa biển Tam Quan, do đó khiến khu vực kè bị sụt nền gây hư hỏng.

Theo ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn, công trình đê kè chống xói lở bờ biển Tam Quan chạy qua địa bàn các xã Tam Quan Nam và Tam Quan Bắc được UBND huyện Hoài Nhơn làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư gần 80 tỷ đồng. Tuyến đê kè này có chiều dài 2.380m, công trình được xây dựng hoàn thành vào tháng 9/2016. Mới 3 tháng sau, đến tháng 12/2016 đã có 4 đoạn kè đã bị trôi, sập với tổng chiều dài 282m. Tiếp đến, vào đầu năm 2018, tuyến đê kè này tiếp tục bị hư hỏng, tổng chiều dài kè bị hư hỏng tăng lên đến 672m.

Sau sự cố nêu trên, Bình Định đã mời Viện Kỹ thuật công trình thuộc Đại học Thủy lợi về nghiên cứu, nguyên nhân được xác định:

Một là do bãi biển Tam Quan là khu vực bãi ngang, có những biến đổi mạnh theo mùa. Sự biến đổi này đã làm thay đổi địa hình đáy biển khu vực ven bờ, đồng thời làm thu hẹp chiều rộng bãi biển và hạ thấp cao trình bãi vào thời kỳ gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh. Địa hình bãi biển và vùng ven bờ thay đổi liên tục làm ảnh hưởng lớn đến các thông số sóng ở vùng ven bờ theo quy luật, bãi biển càng bị hạ thấp và thu hẹp thì sóng có chiều cao lớn càng tiến sát tới gần bờ. 

Các kết quả tính toán cũng chỉ ra rằng, khi có gió mùa Đông Bắc cao trình bãi bị hạ thấp, bãi biển Tam Quan có thể bị xói sâu từ 30m – 50m, phạm vi xói lở dao động từ cao trình đến âm 1m lên tới cao trình +1.25m, độ sâu xói lên tới hơn 1m.

Hai là do hiện tượng mất cân bằng vận chuyển bùn cát ven bờ. Theo kết quả “Nghiên cứu các giải pháp khoa học công nghệ để khắc phục hiện tượng bồi lấp cửa ra vào khu neo trú bão của tàu thuyền, áp dụng cho cửa Tam Quan - Bình Định”, 1 đề tài khoa học công nghệ cấp Nhà nước do Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học quốc gia Hà Nội) thực hiện năm 2013 cũng đã chỉ ra rằng, dòng chảy dọc bờ biển Tam Quan do sóng Đông nam gây ra trong gió mùa Tây nam có xu thế đẩy bùn cát từ bãi biển Tam Quan đi lên phía Bắc, dọc theo tuyến đê chắn sóng, gây bồi lấp luồng vào cửa biển Tam Quan. Bùn cát bồi lấp luồng vào cửa biển Tam Quan bị lấy đi để khơi thông luồng ra vào cửa biển từ bãi biển phía trước hệ thống đê kè đã tạo ra sự mất cân bằng, gây nên hiện tượng xói lở và hạ thấp bãi biển Tam Quan.

Một nguyên nhân nữa là do đơn vị tư vấn thiết kế thiếu kinh nghiệm khi tính toán các điều kiện biên thiết kế công trình, nên đã không lường được 2 hiện tượng quan trọng nêu trên tại khu vực bãi biển Tam Quan, đó là hiện tượng biến động bãi theo mùa và hiện tượng xói lở hạ thấp bãi biển do mất cân bằng bùn cát dọc bờ. Dẫn đến các thông số sóng và thông số thiết kế công trình chỉ được tính toán trong điều kiện bãi biển ở trạng thái bình thường. Khi bãi biển biến động mạnh theo mùa và bị xói lở, công trình thiết kế ở trạng thái bình thường sẽ không thể “trụ” được trước tác động mạnh của sóng, bão.

“Trong quá trình nạo vét bồi lấp cửa biển Tam Quan, có khoảng 300.000m3 cát đã được lấy và vận chuyển đi nơi khác, nên lượng cát bị mất đi từ phía trước, gần khu vực chân tuyến đê kè chống xói lở là rất lớn. Hiện đoạn đê kè chống xói lở giáp với tuyến đê chắn sóng do có cát bồi lấp nên không bị hư hại. Thế nhưng đoạn kè phía Nam thì bị hư hỏng, chiều rộng doi cát phía trước tuyến đê kè tiếp giáp mép biển ngày càng bị thu hẹp”, ông Nguyễn Chí Công cho hay.