Lo đứt gãy hệ thống thú y: [Bài 2] Huy động thú y tư nhân

Hình thành nhóm cộng tác viên thú y

Theo ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định, từ năm 2006, HĐND tỉnh Bình Định thông qua việc phủ sóng thú y xã và thú y thôn. Thế nhưng, đến năm 2015, khi Luật Thú y có hiệu lực chỉ cấp xã mới được bố trí cán bộ thú y, cấp thôn không có.

Trong khi thú y cấp thôn là những người gần gũi nhất với người chăn nuôi, họ là những người “thuộc lòng” hộ nào trên địa bàn nuôi bao nhiêu con heo, bao nhiêu con bò, đàn gia cầm bao nhiêu con. Hộ chăn nuôi nào phát sinh dịch bệnh thú y thôn cũng là người biết đầu tiên và có trách nhiệm báo lên thú y cấp xã để báo cáo lên thú y huyện.

Hệ thống thú y hoạt động suôn sẻ, tích cực dịch bệnh sẽ được phát hiện kịp thời, ngành chức năng sẽ sớm có phương án phòng chống, dịch bệnh không lây lan diện rộng, bảo vệ được vật nuôi trên địa bàn.

Khi không còn thú y cấp thôn, để lấp lỗ hổng thú y cơ sở, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định hướng dẫn các xã hình thành nhóm cộng tác viên thú y thep phương thức: Quy tụ những cán bộ thú y thôn trước đây và các thú y tư nhân, chủ những đại lý bán thuốc thú y và thức ăn chăn nuôi trên địa bàn làm thành viên, lãnh đạo xã làm trưởng nhóm, cán bộ thú y xã làm nhóm phó.

Theo ông Nguyễn Thanh Vương, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Hoài Ân, địa phương có phong trào chăn nuôi mạnh nhất Bình Định, số lượng thành viên của nhóm cộng tác viên thú y không giới hạn, xã nào có đàn vật nuôi lớn nhóm có đến 15-20 thành viên, xã có đàn vật nuôi ít như các xã vùng cao nhóm có khoảng 10 người. Nhóm cộng tác viên thú y sinh hoạt định kỳ để chia sẻ kinh nghiệm, tổ chức triển khai công tác tiêm phòng.

“Nhiệm vụ của nhóm cộng tác viên rất dày, gồm: Thực hiện công tác phòng chống dịch như triển khai tiêm phòng, tiêu độc sát trùng, xử lý dịch bệnh. Kinh phí hỗ trợ cho nhóm cộng tác viên thú y do ngân sách xã chi ra. Thế nhưng hầu hết các xã đều khó khăn, nên kinh phí chi cho công tác này rất hạn chế. May là các nhóm cộng tác viên thú y làm việc vì cộng đồng, vì yêu nghề chứ hầu như không nghĩ đến thu nhập”, ông Nguyễn Thanh Vương cho hay.

Vaccine làm nhẹ việc cho ngành chức năng

Ở huyện miền núi Vĩnh Thạnh (Bình Định), nơi Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp chỉ có 1 cán bộ thú y cấp huyện, 9 xã, thị trấn trên địa bàn mỗi xã có 1 cán bộ thú y.

Theo ông Lê Văn Thuận, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Vĩnh Thạnh, thú y xã có nhiệm vụ theo dõi tình hình dịch bệnh trên địa bàn, đến đợt tiêm phòng thì tập hợp lực lượng thú y thôn trước đây, thành lập vài ba tổ đi tiêm phòng.

Mức hỗ trợ tiêm phòng vaccine cho 1 con trâu, bò chỉ hơn 4.000đ/con, xã hỗ trợ thêm tiền xăng xe để động viên các cộng tác viên thú y đi làm. Nhờ tiêm phòng đầy đủ nên mấy năm nay trên địa bàn huyện Vĩnh Thạnh dịch bệnh được khống chế nên ngành thú y cũng nhẹ việc.

Cũng theo ông Thuận, nếu trên địa bàn có dịch bệnh xảy ra thú y xã kịp thời báo cáo lên Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Vĩnh Thạnh để có giải pháp xử lý. Trong khi chăn nuôi ở huyện Vĩnh Thạnh trong thời gian qua phát triển rất mạnh, nhiều doanh nghiệp về đây đầu tư trang trại chăn nuôi heo với quy mô vài ba vạn con heo/lứa. Việc nhiều mà lực lượng thú y quá “mỏng” nên cán bộ thú y rất chật vật.

“Với 1 cán bộ thú y huyện khó thể quán xuyến nổi đàn vật nuôi trên địa bàn 9 xã, thị trấn và đàn vật nuôi của các doanh nghiệp, nên Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Vĩnh Thạnh phải hợp đồng thêm 1 cán bộ thú y nữa để làm cho chạy việc. Trước thực trạng này, nếu thú y xã không báo cáo dịch bệnh kịp thời, dịch bệnh nổ ra thú y huyện chạy vắt giò lên cổ”, ông Lê Văn Thuận bộc bạch.

“Ngành chăn nuôi ở Bình Định chiếm đến 34% trong tổng giá trị nông lâm thủy sản, do đó, công tác phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi được tỉnh rất quan tâm. Năm 2025, Bình Định chi ngân sách từ 14-16 tỷ đồng để mua vaccine hỗ trợ các địa phương thực hiện tiêm phòng cho đàn vật nuôi”, ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định cho hay.