Chuyện chống úng ngập ở ‘rốn lũ’ Ninh Bình

Nhiều năm gần đây, vùng phân lũ, chậm lũ sông Hoàng Long được coi là “rốn lũ” ở Ninh Bình, góp phần giúp khu vực phía hạ du và các khu công nghiệp giảm áp lực lũ, tránh thiệt hại diện rộng. Tuy nhiên hệ quả là các địa phương quanh khu vực này phải thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi ngập lụt, đất sản xuất khó phát triển, cơ sở hạ tầng xuống cấp.

Vùng phân lũ trải dài qua các xã trũng thấp thuộc huyện Gia Viễn và Nho Quan (cũ) nên mỗi khi có mưa bão, lũ thượng nguồn dồn về làm cho mực nước ngoài sông luôn cao hơn mực nước trong đồng, chính vì thế công tác phòng, chống úng ngập trở thành nhiệm vụ trọng tâm, then chốt để bảo vệ diện tích đất canh tác, nuôi trồng thủy sản của người dân.

Trước đây, tháng 7/2024, do ảnh hưởng của bão Yagi đã khiến cho 1.196 ha lúa của các xã thuộc huyện Gia Viễn (cũ) bị ngập (trong đó diện tích ngập trắng 1.119 ha). Mặc dù các trạm bơm đã vận hành 100% công suất để tiêu úng nhưng do lượng mưa vượt tần suất nên thời gian rút nước trong đồng kéo dài từ 7 - 10 ngày và đã gây ảnh hưởng khoảng 1.138 ha lúa mới cấy, phải gieo cấy lại.

Để chủ động ứng phó với ngập úng trong mùa mưa bão năm 2025, các địa phương và chi nhánh Công ty Thủy lợi Ninh Bình đã chủ động thực hiện các giải pháp, với phương châm “phòng là chính, chống phải tích cực ngay từ đầu”.

Ông Lê Văn Chính, Chi nhánh trưởng Chi nhánh Gia Viễn, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Ninh Bình cho biết: “Trước mùa mưa bão, chúng tôi đã tổ chức kiểm tra công trình trước lũ, đánh giá toàn bộ hiện trạng hư hỏng công trình, lập kế hoạch sửa chữa những công trình phục vụ chống úng (ưu tiên những công trình trọng điểm) và triển khai tu sửa những công trình, máy móc hư hỏng để kịp thời đưa vào phục vụ chống bão, lũ năm 2025. Đối với vùng phân lũ, chậm lũ chúng tôi có phương án cụ thể đảm bảo an toàn cho người, máy móc nhà trạm khi phải phân lũ và kế hoạch tiêu úng ngay sau khi lũ rút. Đồng thời chuẩn bị nhân lực cơ động để vận hành các công trình thủy lợi khi có lệnh mở cống để cắt giảm lũ cho sông Hoàng Long”.

Được biệt, chi nhánh Gia Viễn hiện đang quản lý 21 trạm bơm, với 105 máy bơm, 54 cống, 1 âu thuyền dưới các tuyến đê và đường vùng. Mặc dù nhiều công trình đã được nâng cấp, sửa chữa nhưng nhiều công trình đang xuống cấp trầm trọng hoặc bị hư hỏng nặng, cần sửa chữa như: Trạm bơm Gia Viễn, cánh cống Đình Lũ, cánh cống xả tiêu trạm bơm Đồng Xuân, xả tiêu Lỗi Sơn…

Riêng xã Gia Hưng, các tuyến kênh tiêu qua nhiều năm xây dựng chưa thường xuyên nạo vét nên hiện đã bị bồi lắng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến công tác phòng chống úng ngập. Mặc dù một số đoạn kênh đã được nâng cấp, thi công cải tạo nhưng vẫn có nhiều khả năng úng do bị ách tắc từ đoạn qua thị trấn Thịnh Vượng (nay thuộc xã Gia Viễn).

Bà Đinh Thị Tuyền, Chánh Văn phòng UBND xã Gia Hưng, cho biết: “Xã Gia Hưng có cao trình ruộng canh tác không bằng phẳng, nhiều hộ dân ở ngoài đê và là xã cuối nguồn trong việc tiêu úng. Do vậy, công tác phòng, chống lụt bão, úng ngập gặp rất nhiều khó khăn. Sau khi thực hiện chính quyền hai cấp, xã đã đề ra các biện pháp cụ thể để xử lý các sự cố nhằm hạn chế thiệt hại thấp nhất do mưa lũ gây ra”.

Ông Lê Văn Chính cho biết: “Qua đợt kiểm tra công trình trước lũ năm 2025, số kênh mương bị bồi lắng, ách tắc, thu hẹp dòng chảy là khá nhiều, Chi nhánh đã tổng hợp các tuyến kênh cần nạo vét, tu sửa và khơi thông dòng chảy phục vụ chống úng vụ mùa năm 2025”.