Cây ăn quả, trụ cột mới của nông nghiệp Đắk Nông

Tiên phong "vạch đá trồng cây"

Vùng đất đỏ bazan Đắk Nông nổi tiếng bởi địa hình đồi dốc, khí hậu phân hóa và tầng đất nhiều sỏi đá. Tuy nhiên, chính những thách thức này lại ẩn chứa tiềm năng lớn cho các loại cây ăn quả nếu bà con nông dân biết chọn đúng giống, canh tác đúng kỹ thuật và kiên trì bám đất.

Câu chuyện của bà La Thị Ngọc ở thôn Ninh Giang, xã Buôn Choáh (huyện Krông Nô) là một minh chứng. Mười năm trước, gia đình bà vẫn thuộc diện hộ nghèo, sống chủ yếu bằng canh tác bắp một vụ, mỗi năm chỉ trông chờ vào mùa mưa, thu nhập bấp bênh, thiếu ổn định. Từ khi quyết định “vạch đá trồng cây”, cuộc sống gia đình đã sang trang mới.

Ban đầu bà Ngọc trồng thử 0,5 ha vải u hồng. Sau vài năm, thấy cây phát triển tốt, trái đẹp nên bà tự chiết cành, mở rộng diện tích lên 2,5 ha. Đến hiện tại, gia đình bà đã có hơn 3,5 ha vải u hồng.

"Năm đầu thu bói, 2,5 ha đã cho gần 6 tấn trái, còn vườn chính vụ đạt khoảng 20 tấn. Vải được thương lái Lâm Đồng thu mua tận vườn, giá dao động từ 35.000 – 40.000 đồng/kg. Không chỉ cho năng suất cao, vải trồng trên đất núi lửa Buôn Choáh còn có hương vị riêng biệt, ngọt thanh, giòn, thơm", bà Ngọc chia sẻ.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch UBND xã Buôn Choáh, trước đây gia đình bà Ngọc từng là hộ nghèo, cuộc sống vô vàn khó khăn. Tuy nhiên từ khi chuyển đổi sang trồng vải u hồng, gia đình bà đã thoát nghèo và được xem là mô hình điểm ở địa phương về phát triển kinh tế nông nghiệp.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Bình (xã Nghĩa Thắng, huyện Đắk R’lấp) cũng ghi dấu ấn khi biến 4 ha đất trồng cà phê kém hiệu quả thành vườn sầu riêng trồng thuần với 600 cây. Nhờ áp dụng quy trình canh tác đảm bảo sản phẩm an toàn, ghi chép nhật ký, phân lô rõ ràng và xử lý ra hoa sớm, ông Bình đạt sản lượng 80 tấn trái/năm. Với giá bán từ 80.000 – 110.000 đồng/kg, mỗi mùa vụ ông thu về gần 8 tỷ đồng. Vườn sầu riêng của ông hiện đã được cấp mã số vùng trồng – điều kiện quan trọng để xuất khẩu chính ngạch.

“Cùng một diện tích nhưng sầu riêng mang lại lợi nhuận gấp nhiều lần cà phê, hồ tiêu. Quan trọng là mình phải đầu tư bài bản ngay từ đầu”, ông Bình chia sẻ.

Chuyển đổi hơn 8.557 ha cây trồng kém hiệu quả sang cây ăn quả

Thực tế cho thấy, cây ăn quả đang ngày càng trở thành trụ cột trong cơ cấu sản xuất nông nghiệp của tỉnh Đắk Nông. Với khoảng 20.000 ha cây ăn quả hiện nay, tỉnh đã và đang định hình một hướng đi mới, vừa thích ứng với biến đổi khí hậu, vừa nâng cao thu nhập cho người dân.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông, cây ăn quả phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh. Đặc biệt, đất đỏ bazan của Đắk Nông có tầng canh tác sâu, tơi xốp, giàu khoáng chất, thích hợp với nhiều loại cây như sầu riêng, vải, bơ, nhãn, dưa lưới...

Định hướng đến năm 2030, Đắk Nông sẽ chuyển đổi hơn 8.557 ha cây trồng kém hiệu quả như cà phê già cỗi, hồ tiêu, cao su, điều... sang cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Trong đó, đến năm 2025 sẽ hoàn tất chuyển đổi trên 2.860 ha và đến năm 2030 hoàn thành phần diện tích còn lại.

Chuyển đổi không chỉ là thay giống cây trồng, mà là thay đổi cả tư duy sản xuất. Đắk Nông đang đẩy mạnh hỗ trợ người dân thông qua tập huấn kỹ thuật, xây dựng mô hình mẫu, hướng dẫn đăng ký mã số vùng trồng và kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Hiện nhiều địa phương trong tỉnh đã hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã trồng cây ăn quả theo quy trình VietGAP, hữu cơ, từng bước đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế. Đắk Nông sở hữu lợi thế thổ nhưỡng hiếm có, đặc biệt là khu vực có dấu tích núi lửa như Krông Nô, Đắk Glong, Gia Nghĩa. 

Không còn là mô hình thử nghiệm, cây ăn quả đang tạo ra thu nhập từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/ha/năm cho nhiều hộ dân Đắk Nông. Những mô hình như vải u hồng ở Krông Nô, sầu riêng ở Đắk R’lấp hay dưa lưới công nghệ cao ở Đắk Song đang minh chứng rằng, nếu biết chọn hướng đi phù hợp, vùng đất đỏ bazan sỏi đá hoàn toàn có thể đơm hoa kết trái.

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm, việc phát triển cây ăn quả theo hướng bài bản, có quy hoạch, có mã số vùng trồng, có liên kết sản xuất chính là “chìa khóa vàng” để nông sản Đắk Nông khẳng định vị thế.

Với nền tảng tài nguyên sẵn có cùng quyết tâm của người dân và định hướng rõ ràng từ chính quyền, Đắk Nông đang từng bước hình thành vùng chuyên canh cây ăn quả quy mô lớn, hướng tới nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, bền vững.