Vi chất dinh dưỡng có vai trò thiết yếu cho một cơ thể khỏe mạnh.
Vi chất dinh dưỡng là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả vitamin, khoáng chất nói chung và các chất dinh dưỡng đa lượng nói riêng bao gồm protein, chất béo, carbohydrate. Cơ thể con người cần chất dinh dưỡng vi lượng ít hơn so với các chất dinh dưỡng đa lượng. Phần lớn vitamin và khoáng chất không tự sản xuất trong cơ thể mà phải được bổ sung từ thực phẩm, nên vi chất dinh dưỡng còn được gọi là chất dinh dưỡng thiết yếu.
Trước hết, vitamin có ý nghĩa gì? Vitamin giúp chuyển hóa thức ăn thành năng lượng duy trì cho hoạt động sống của các tế bào. Vitamin góp phần vào quá trình chuyển hóa các chất. Các tế bào sẽ được vitamin bảo vệ khỏi sự tấn công của các gốc tự do hình thành trong quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, vitamin bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, hỗ trợ điều trị các chứng bệnh và tham gia điều hòa hoạt động của hệ tim mạch với hệ thần kinh.
Thử nêu công dụng của một số vitamin phổ biến. Vitamin A giúp làm sáng mắt, hạn chế các bệnh về mắt. Vitamin B có tác dụng chính là kích thích ăn uống, giúp da và tóc bóng mượt đồng thời góp phần vào sự phát triển của hệ thần kinh. Vitamin C làm chậm quá trình oxy hóa, làm sáng da và tăng sức bền của thành mạch.
Tương tự, khoáng chất cũng là một vi chất dinh dưỡng cho cơ thể, quan trọng như vitamin. Khoáng chất giúp cấu tạo tế bào cho cơ thể, phát triển răng, xương... Ví dụ, magie có tác dụng kích thích các cơ co thắt và xung thần kinh ở hệ tiêu hoá, đồng thời tham gia điều chỉnh lượng đường trong máu, ổn định huyết áp. Không bổ sung sắt sẽ gây nên triệu chứng thiếu máu, rụng tóc. Còn kẽm kích thích sự phát triển của một số enzyme giúp thúc đẩy hệ miễn dịch và ổn định vị giác.
Để đảm bảo vi chất dinh dưỡng cần phải xây dựng chế độ ăn uống cân bằng với 20 - 30 loại thực phẩm và thường xuyên thay đổi theo tỷ lệ cân đối giữa nhóm thực phẩm nguồn gốc động vật và thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Trong nhịp sống bận rộn hiện nay, một bữa ăn luôn đầy đủ vitamin và khoáng chất không hề đơn giản. Vì vậy, một giải pháp được nhiều người ưu tiên là bổ sung vitamin và khoáng chất thông qua các dòng sản phẩm dinh dưỡng như thực phẩm chức năng.
Trên thị trường hiện nay, dòng thực phẩm chức năng rất đa dạng và phong phú. Hầu hết các dòng thực phẩm chức năng đều ghi rõ thành phần vitamin và khoáng chất dành cho từng đối tượng, từng độ tuổi. Người tiêu dùng dĩ nhiên tìm kiếm những dòng sản phẩm chức năng mà họ cảm thấy tin cậy. Thế nhưng, hầu như không mấy ai lưu ý rằng vitamin và khoáng chất cũng có hạn sử dụng.
Mỗi sản phẩm dinh dưỡng có các vitamin và khoáng chất bổ sung đều được nhà sản xuất nghi trên bao bì nhãn mác (tỷ lệ cụ thể theo công thức chế biến sản phẩm). Thái độ minh bạch ấy rất cần thiết. Tuy nhiên, có một nghịch lý là các vitamin và khoáng chất chỉ có hạn sử dụng 1 năm, kể từ ngày xuất xưởng. Vậy mà, các dòng sản phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất lại thường ghi chú hạn sử dụng từ 18 tháng đến 2 năm.
Nguyên liệu vitamin và khoáng chất được nhập khẩu về Việt Nam, đều xác định hạn sử dụng 12 tháng. Vì sao khi nguyên liệu này đưa vào dòng dinh dưỡng bổ sung lại có hạn sử dụng dài hơn? Liệu rằng, sau 1 năm thì các sản phẩm đó có còn giữ được lượng vitamin và khoáng chất như công thức đã ghi trên bao bì?
Theo các chuyên gia y tế, vi chất dinh dưỡng hoàn toàn không có tác dụng ngay lập tức, như giải khát hay no bụng. Cho nên, vitamin và khoáng chất trong các dòng thực phẩm bổ sung cũng cần được giám sát kỹ lưỡng hơn, mới có thể giúp người tiêu dùng yên tâm.
