Tuyệt đối không lơ là trước bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cúm gia cầm A/H5N1

Cúm gia cầm (Avian Influenza) do virus cúm typ A thuộc họ Orthomyxoviridae gây ra, được Tổ chức Thú y thế giới (WOAH) xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng gây chết 100% đàn gà, vịt. Cúm gia cầm cũng là mối đe dọa trực tiếp đối với sức khỏe cộng đồng vì có khả năng lây sang người với tỷ lệ tử vong cao.

Cúm gia cầm vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát

Tại Việt Nam, cúm gia cầm H5N1 bùng phát lần đầu cuối năm 2003, lan rộng trên 57 tỉnh, thành (khi ấy), khiến hơn 56 triệu con gia cầm phải tiêu hủy. Không chỉ gây thiệt hại kinh tế, dịch bệnh còn ghi nhận khả năng lây sang người với tỷ lệ tử vong tới 50% trong giai đoạn 2003 - 2022.

Dù công tác phòng, chống đã đạt nhiều kết quả, song dịch bệnh vẫn xuất hiện rải rác. Chỉ tính từ năm 2023 đến giữa 2024, cả nước ghi nhận khoảng 20 ổ dịch cúm gia cầm tại Bắc Ninh, Ninh Bình, Tiền Giang và Long An, buộc tiêu hủy hơn 6.000 con gia cầm. Thực tế này cho thấy dịch vẫn có nguy cơ tái bùng phát, đặc biệt vào mùa Đông - Xuân, giai đoạn từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Thị Thủy Tiên, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chăn nuôi Gia cầm Vigova (Viện Chăn nuôi), gia cầm nhiễm virus H5N1 thường biểu hiện ủ rũ, bỏ ăn, tiêu chảy phân xanh trắng, co giật, xoay vòng, thậm chí liệt chân. Bệnh tích phổ biến trên gà là xuất huyết mỡ vành bao tim, gan, lách, thận sưng và xuất huyết.

“Cúm gia cầm lây lan nhanh qua chim hoang dã, phương tiện vận chuyển, công nhân, dụng cụ chăn nuôi, chất thải hoặc do tiếp xúc trực tiếp trong đàn. Đáng chú ý, gà thường có tỷ lệ chết và phải tiêu hủy cao hơn nhiều so với vịt và thủy cầm”, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thủy Tiên khuyến cáo.

Giải pháp phòng chống hiệu quả

Các chuyên gia thú y nhấn mạnh, chủ động phòng bệnh cúm gia cầm là yếu tố quyết định. Trong đó, tiêm phòng vaccine theo đúng hướng dẫn và nhắc lại định kỳ là biện pháp cốt lõi. Sau tiêm, cần đảm bảo đủ thời gian quy định (14 ngày) trước khi xuất bán.

Song song đó, việc tuân thủ an toàn sinh học theo quy chuẩn QCVN 01-15:2010/BNNPTNT được xem là “lá chắn” hiệu quả. Nguyên tắc cách ly, vệ sinh và sát trùng phải được thực hiện nghiêm ngặt.

Chuồng trại: Có hàng rào bảo vệ, hố khử trùng, biển cảnh báo, khu thay đồ và thiết bị khử trùng cho người và phương tiện. Kho thức ăn cần khô ráo, tách biệt và chống côn trùng.

Con giống: Phải khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng. Gia cầm mới nhập cần tách nuôi riêng, theo dõi và lấy mẫu kiểm tra khi có con chết bất thường.

Kiểm soát nguồn lây: Không thả rông, không nuôi chung nhiều loại gia cầm và ngăn tiếp xúc với chim hoang dã.

Vệ sinh, sát trùng: Thực hiện hàng ngày và định kỳ sau mỗi lứa nuôi. Chuồng nuôi cần có thời gian để trống, sát trùng và cách ly tối thiểu 20 ngày trước khi thả nuôi mới.

Ngoài ra, người chăn nuôi cần bổ sung dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất để tăng sức đề kháng đàn gia cầm, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa và thời tiết thay đổi. Nếu phát hiện gia cầm chết bất thường, phải báo ngay cơ quan thú y, tuyệt đối không tiêu thụ hoặc vứt xác ra môi trường.

Cúm gia cầm không chỉ gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Do vậy, công tác phòng chống cần sự phối hợp đồng bộ giữa nông hộ, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Việc chủ động tiêm phòng, tuân thủ an toàn sinh học và tăng cường giám sát dịch bệnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, bảo vệ an toàn cho đàn vật nuôi, hướng tới phát triển chăn nuôi gia cầm bền vững, an toàn sinh học và đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.