Hiện nay diện tích tre Bát Độ của các xã Hưng Khánh, Quy Mông, Việt Hồng, Lương Thịnh, Trấn Yên (tỉnh Lào Cai) đạt gần 5.000 ha, sản lượng măng hàng năm đạt trên 33.000 tấn, giá trị trên 200 tỷ đồng.
Thực tế cho thấy năng suất măng tre Bát Độ còn thấp so với tiềm năng, một số diện tích chưa được đầu tư thâm canh, diện tích già cỗi có dấu hiệu suy giảm năng suất. Để nâng cao năng suất, chất lượng vùng nguyên liệu măng tre, Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Lào Cai hướng dẫn một số biện pháp kỹ thuật chăm sóc tre Bát Độ sau thu hoạch như sau:
Nông dân các xã lân cận tỉnh Lào Cai tham quan, học tập mô hình trồng tre Bát Độ tại HTX Nông lâm nghiệp Thuẫn Bằng, thôn Yên Thịnh, xã Quy Mông (Lào Cai). Ảnh: Lưu Hòa.
Vệ sinh nương tre
Thực hiện 2 lần vào tháng 12 và tháng 3 năm sau.
Cách vệ sinh nương tre: Dọn sạch cỏ xung quanh khóm tre rộng từ 1 - 1,5m, tỉa những cành nhánh nhỏ trên cây tre và chỉ để lại 1 cành chính trên đốt thứ 4 và thứ 5. Khi chặt tỉa phải dùng dao sắc, phất ngược lên trên theo hướng cây, không phất từ trên xuống dưới làm tay tre bị trầy, xước. Sau khi phát dọn không được đắp cành, thân tre vào gốc khiến khóm tre dễ bị nấm bệnh.
Chặt bỏ toàn bộ củ nổi, củ kẹp, củ treo, củ già… nhằm mục đích tạo khoảng trống trong khóm tre để mọc măng mới, đồng thời tập trung được dinh dưỡng nuôi cây mẹ góp phần tăng năng suất măng.
Lưu ý: Việc vệ sinh, phát dọn, chặt tỉa cây mẹ phải được thực hiện thường xuyên hàng năm. Khi thực hiện các thao tác lưu ý không làm tổn thương củ chìm và thân cây mẹ. Việc vệ sinh chặt bỏ củ kẹp, củ nổi chỉ thực hiện trên những vườn tre từ tuổi 4 trở đi.
Bón phân cho tre
Sử dụng phân NPK 16:16:8 bón 1 lần vào tháng 3 dương lịch với lượng 250kg/ha kết hợp phân hữu cơ hoai mục 2.500 - 5.000 kg/ha (lượng bón 0,5kg NPK + từ 5 - 10kg phân hữu cơ hoai mục/khóm).
Nếu sử dụng phân NPK 5:10:3 thì bón 2 lần/năm với lượng 500kg/ha kết hợp phân hữu cơ hoai mục từ 2.500 - 5.000kg/ha. Cụ thể, lần 1 vào tháng 3 dương lịch sau khi vệ sinh vườn tre, tỉa măng trái vụ, lượng bón 0,5kg NPK + từ 5 - 10kg phân hữu cơ hoai mục/khóm. Lần 2 vào tháng 6 - 7 dương lịch, bón 0,5kg NPK/khóm.
Lưu ý: Có thể thay thế phân hữu cơ hoai mục bằng phân hữu cơ vi sinh lượng với lượng bón 1 - 2kg/khóm (500 - 1.00kg/ha).
Phương pháp bón: Dùng cuốc cuốc sâu khoảng 10 - 15cm, rộng khoảng 20cm tạo thành hình vành khuyên cách gốc từ 40 - 60cm, sau đó bón phân xuống xung quanh khóm tre, bón phân xong lấp đất lại cho kín. Đối với đất dốc, cuốc tạo thành rãnh hình vành khuyên phía trên của khóm tre theo chiều dốc, sau đó bón phân lấp kín đất. Không được vun và lấp đất lên khóm tre thành đống cao, không được rắc phân trên bề mặt tránh bay hơi, rửa trôi.
Cán bộ khuyến nông hướng dẫn bà con cách chăm sóc măng tre Bát Độ sau thu hoạch. Ảnh: Lưu Hòa.
Quy tắc và thời điểm chọn để cây mẹ
Tre sau trồng năm đầu tiên không được thu hoạch măng. Đến cuối năm chọn 3 cây cách xa nhau giữ lại làm cây mẹ. Từ năm thứ 2 trở đi cứ vào tháng 9 hàng năm chọn 1 cây măng to khoẻ cách xa khóm đánh dấu lại để thay thế 1 cây mẹ cũ. Cứ như vậy mỗi năm để một cây mẹ mới và tỉa bớt 1 cây mẹ già nhất để điều tiết sao cho bụi tre luôn có 3 - 4 cây mẹ.
Lưu ý: Tuỳ theo điều kiện cụ thể của từng khóm tre mà chọn thời điểm để cây mẹ cũng như số lượng cây mẹ cho phù hợp để khóm tre sinh trưởng tốt, ra nhiều măng.
Đối với khóm tre 5 - 6 tuổi trở lên có hiện tượng khóm ăn rộng ra xa nhau thì có thể mỗi khóm để từ 4 -5 cây mẹ cách xa nhau giúp sinh măng đều các phía của khóm tre. Nên để cây mẹ vào gần cuối của vụ thu hoạch để ưu tiên dinh dưỡng cho khóm tre ra măng vào chính vụ, nếu để cây mẹ sớm khóm tre sẽ hạn chế ra măng ở gần ngọn măng đã để làm cây mẹ. Nếu để muộn sẽ không chọn được vị trí cây mẹ phù hợp và cây mẹ bị yếu.
Cán bộ khuyến nông hướng dẫn người dân chăm sóc, bón phân cho cây măng tre Bát Độ. Ảnh: Lưu Hòa.
Chiết cành
Vườn giống để chiết cành đạt từ 5 năm tuổi trở lên, cho năng suất măng ổn định. Chọn cây mẹ tuổi cây từ 1 - 1,5 tuổi trở lên sinh trưởng, phát triển tốt, không bị sâu bệnh, không bị khuy. Chọn cành chiết lấy những cành bánh tẻ, đường kính trên 1cm, gốc cành có đùi gà to tiếp giáp với thân cây mẹ, đùi gà to có vành rễ ký sinh có màu vàng nhạt, có mắt cua to nổi rõ, chắc màu hơi vàng. Mỗi cây mẹ chỉ nên chiết 1 đến 2 cành. Cành chiết sau khi ra rễ thì tách khỏi cây mẹ, cần đóng bầu và chăm sóc trong vườn ươm. Cành giâm được 3 - 6 tháng tuổi có thể đem trồng, khi cây có 2 - 3 lớp lá mới, rễ thứ cấp phát triển đem trồng đạt tỷ lệ sống cao.
Thu hoạch lá tre: Hái lá từ những khóm tre từ 3 - 4 tuổi trở lên, lá đủ tiêu chuẩn, không hái lá khóm tre mới trồng, không hái lá quá nhiều trên cây mẹ làm ảnh hưởng đến khả năng quang hợp của cây.
