Sau 4 năm gõ khắp các cửa kêu oan, bà Đỗ Thị Quế (thôn 3 xã Phú Long, huyện Nho Quan, Ninh Bình) đã tìm được một phần lẽ công bằng cho con trai mình là Đào Minh Đức, bị Toà Phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội tuyên phạm tội “giết người” trong vụ án “giết người” xẩy ra tại xã Phú Long ngày 6/12/2002 (trong suốt quá trình xét xử với tất cả 6 lần hoãn phiên toà phúc thẩm, báo NNVN đã có nhiều bài viết về vụ án này). 
Mẹ con Đào Minh Đức
Ngày 18/8/2009, Phó chánh án TANDTC Đặng Quang Phương đã có công văn số 789/TA-HS trả lời bà Quế. Công văn đã bước đầu có sự nhìn nhận khác về vụ án và tội danh của Đào Minh Đức…
Theo công văn trên, thì do có mâu thuẫn từ trước, sáng ngày 6/12/2002, hai anh em ruột Nguyễn Ngọc Thanh, Nguyễn Ngọc Linh đã tổ chức đánh Đào Minh Đức tại xã Phú Long. Đi học về, Đức (đang học lớp 11) thấy Thanh, Linh, Lương Văn Thoan, Đinh Văn Thế (Thoan và Thế không có mâu thuẫn gì với Đức) mỗi người cầm một cái gậy bằng cổ tay, dài 50-60 cm đứng chắn ngang đường. Thoan xông vào vụt Đức trước.
Đức giơ tay đỡ và bị thương nhẹ. Thấy vậy Đức bảo Thoan: “Tao với mày có gì đâu, sao mày lại đánh tao” và bảo Linh: “Mày thích đánh nhau thì bảo chúng nó bỏ gậy ra, chỉ tao với mày đánh nhau tay bo”. Thấy Thoan không nghe, tiếp túc vung gậy vụt mình, Đức đã lấy con dao gọt hoa quả trong túi quần ra đâm. Hậu quả là Thoan chết.
Công văn tiếp tục nhận định “…Hành vi của Đức không thuộc trường hợp giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng như toà án cấp sơ thẩm đã kết án, mà thuộc trường hợp giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (do hành vi tấn công trái pháp luật của bị hại). Toà án cấp phúc thẩm kết án Đức về tội “giết người” là chưa đúng với các tình tiết khách quan của vụ án và xử phạt Đức 5 năm tù là nặng”.
Như vậy là hoàn toàn đủ căn cứ để TANDTC ra kháng nghị giám đốc thẩm, huỷ hai bản án sơ, phúc thẩm, giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm xét xử lại, thay đổi tội danh và giảm hình phạt cho Đào Minh Đức. Thế nhưng thay vì ra kháng nghị, công văn của Phó chánh án TANDTC do Phó chánh án Đặng Quang Phương lại cho rằng: “Vì Đào Minh Đức đã được đặc xá tha tù trước thời hạn nên không cần phải kháng nghị thay đổi tội danh cho Đào Minh Đức”.
Gặp lại chúng tôi ở Toà soạn báo NNVN, bà Đỗ Thị Quế không dấu được sự bức xúc:
- Tôi không hiểu sao ông Phó chánh án TANDTC lại có sự nhầm lẫn như vậy. Nguyên tắc xét xử của TAND là phải “đúng người, đúng tội, đúng pháp luật”. Thiếu 1 trong 3 điều đó, bản án không còn khách quan, công minh nữa. TANDTC đã cho rằng con tôi bị kết án không đúng với tội danh, bị án nặng hơn tội danh mà nó phạm phải, thì bắt buộc phải ra kháng nghị giám đốc thẩm để trả lại công bằng cho con tôi, chứ sao lại lấy cớ con tôi đã được đặc xá để từ chối kháng nghị. Điều 10 Luật Đặc xá (điều kiện để được đặc xá) không hề quy định những ai bị Toà kết án sai, án nặng hơn tội mà được đặc xá cả. Con tôi được đặc xá là do trong quá trình chấp hành án, cháu cải tạo tốt, được trại giam bình xét đưa lên rồi được Chủ tịch nước gia ơn. Hai việc đó hoàn toàn khác nhau, không thể chằng việc nọ sang việc kia.
