Tạo chuyển biến trong nhận thức để mở hướng thoát nghèo

Đi từng ngõ, gõ từng nhà

Tại xã biên giới Mường Lèo, với diện tích tự nhiên hơn 37.000 ha nhưng có trên 15.000 ha đất chưa sử dụng, đời sống nhân dân chủ yếu dựa vào sản xuất tự cung, tự cấp; năng suất cây trồng, vật nuôi thấp; tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao, trên 43%.

Để tạo chuyển biến thực chất, xã Mường Lèo tập trung nâng cao nhận thức, khơi dậy ý thức tự vươn lên của người dân, từng bước giảm tâm lý trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước. Ông Lường Văn Thi, Chủ tịch UBND xã Mường Lèo cho biết: Trên cơ sở điều kiện thực tế, xã đã xây dựng phương án hỗ trợ các hộ nghèo, cận nghèo thoát nghèo bền vững; giao chỉ tiêu cụ thể đến từng bản; huy động các tổ chức đoàn thể trực tiếp đồng hành, hướng dẫn người dân xây dựng mô hình trồng trọt, chăn nuôi phù hợp, từng bước áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất.

Đồng thời, thường xuyên phối hợp với cán bộ kỹ thuật nông nghiệp tổ chức các lớp tập huấn về chăn nuôi gia súc, trồng và chăm sóc cây ăn quả, chiết ghép, cải tạo vườn tạp; vận động nhân dân chuyển đổi diện tích đất dốc trồng lương thực kém hiệu quả sang trồng cam, xoài, sơn tra. Tận dụng lợi thế đồng cỏ, bãi chăn thả rộng, phát triển chăn nuôi gia súc theo hướng hàng hóa, bán chăn thả. Thông tin, hướng dẫn người dân tiếp cận các chính sách tín dụng ưu đãi để đầu tư mở rộng sản xuất.

Còn tại Gia Phù, được thành lập trên cơ sở sáp nhập bốn xã Gia Phù, Tường Phù, Suối Bau và Sập Xa của huyện Phù Yên cũ. Toàn xã có 28 bản, gần 22.000 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 95%. Địa bàn rộng, nhiều bản vùng cao từng khiến việc triển khai chính sách giảm nghèo gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là rào cản về nhận thức và tâm lý trông chờ, ỷ lại của một bộ phận người dân.

Xác định truyền thông giữ vai trò then chốt trong thay đổi nhận thức, xã Gia Phù tập trung củng cố hệ thống truyền thanh cơ sở, mở rộng loa truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin viễn thông và duy trì chuyên mục giảm nghèo trên trang thông tin điện tử. Thành lập 28 tổ công nghệ số cộng đồng với gần 1.000 thành viên, trực tiếp đến từng hộ gia đình hướng dẫn người dân ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện chuyển đổi số, tiếp cận chính sách, tra cứu thông tin sản xuất...

Bà Nguyễn Thị Huyền Trang, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Phù cho biết: Hàng năm, xã xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến về chương trình, kế hoạch giảm nghèo đảm bảo phù hợp từng nhóm đối tượng; tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở; từng bước đầu tư hạ tầng viễn thông, tạo điều kiện để người dân tiếp cận thông tin thuận lợi hơn. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm còn 9,3%, hộ cận nghèo còn 7,7%.

Truyền thông mở đường cho đổi thay

Theo ông Hồ Trung Kiên, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, giai đoạn 2021 - 2025, Sơn La triển khai đồng bộ Dự án 6 về truyền thông và giảm nghèo thông tin, coi đây là một trong những giải pháp nền tảng nhằm nâng cao nhận thức và năng lực để người dân chủ động thoát nghèo. Hàng trăm tin, bài, phóng sự truyền hình, chuyên mục phát thanh, tọa đàm được thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng; hệ thống truyền thanh cơ sở được quan tâm đầu tư, nâng cấp, đưa thông tin chính sách và các mô hình giảm nghèo đến những thôn, bản xa nhất.

Tỉnh cũng chú trọng đầu tư 12 đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin cho các xã đặc biệt khó khăn; lắp đặt các cụm thông tin điện tử công cộng phục vụ tuyên truyền tại khu vực cửa khẩu biên giới, góp phần mở rộng khả năng tiếp cận thông tin của người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Trên cơ sở đó, công tác tuyên truyền tại cơ sở được các địa phương triển khai linh hoạt, đa dạng. Hàng trăm buổi tuyên truyền trực tiếp được tổ chức, tập trung vào kỹ thuật sản xuất, vệ sinh môi trường, dinh dưỡng, bình đẳng giới, tư vấn pháp luật, hướng dẫn vay vốn và hỗ trợ sinh kế. Nội dung tuyên truyền được thể hiện bằng nhiều thứ tiếng, trực quan, dễ hiểu, phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Đến nay, 100% cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp được bồi dưỡng, tập huấn kiến thức và kỹ năng quản lý, tổ chức thực hiện chương trình. Ở chiều thiếu hụt thông tin, 95% hộ nghèo, hộ cận nghèo có nhu cầu được tiếp cận dịch vụ viễn thông, internet; 74% hộ gia đình tại các huyện nghèo (cũ) được tiếp cận thông tin về chính sách, pháp luật giảm nghèo, kiến thức, kỹ năng và các mô hình giảm nghèo hiệu quả thông qua các sản phẩm truyền thông, đạt mục tiêu đề ra.

Qua các hoạt động truyền thông, các mô hình sinh kế, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi và cơ hội vay vốn được lan tỏa rộng khắp, góp phần tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của người dân. Người nghèo hiểu rõ hơn nguyên nhân nghèo, nắm được cách làm phù hợp với điều kiện thực tế, từng bước giảm tâm lý trông chờ, ỷ lại và chủ động hơn trong phát triển kinh tế hộ.

Nhờ đó, đời sống vật chất, tinh thần của người nghèo, đồng bào các dân tộc thiểu số nói riêng và người dân nói chung từng bước được cải thiện. Việc tiếp cận các chính sách trợ giúp của Nhà nước ngày càng thuận lợi; mức độ tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản được nâng lên; hạ tầng nông thôn tiếp tục được đầu tư hoàn thiện, diện mạo xã, bản ngày càng khang trang góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Sơn La đến hết năm 2025 giảm còn 7,89%.