Sơn La hiện thực hóa giấc mơ an cư cho hộ nghèo

Nền tảng để ổn định sinh kế

Trước đây, ở nhiều bản làng vùng cao, không ít hộ nghèo và hộ đồng bào dân tộc thiểu số vẫn sống trong những căn nhà tạm bợ, xuống cấp, dễ bị tổn thương trước thiên tai. Việc hỗ trợ nhà ở vì thế được tỉnh Sơn La xác định là nhiệm vụ cấp bách, là điều kiện tiên quyết để người dân có thể an cư, từ đó yên tâm phát triển sinh kế.

Theo số liệu từ Chi cục Phát triển nông thôn Sơn La, giai đoạn từ năm 2020 đến nay, phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát đã được triển khai đồng bộ với sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, các tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư. Trong đó, từ đầu năm 2025 đến ngày 15/5/2025, toàn tỉnh đã hỗ trợ xóa hơn 3.000 nhà tạm, nhà dột nát, vượt 221 căn so với kế hoạch ban đầu; hoàn thành mục tiêu sớm hơn 169 ngày so với thời hạn quy định. Nhiều địa phương như Mai Sơn, Phù Yên, Mường La, Quỳnh Nhai… trở thành điểm sáng trong phong trào đầy nhân văn này.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Sơn La đã hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho 1.400 hộ nghèo và cận nghèo tại Thuận Châu và Sốp Cộp. Những căn nhà mới giúp người dân cởi bỏ nỗi lo trước mùa mưa bão, yên tâm tích lũy, đầu tư sản xuất; trẻ em có nơi học tập an toàn; các hoạt động sinh hoạt, canh tác trở nên thuận lợi hơn. Với nhiều gia đình, một mái nhà kiên cố chính là bước ngoặt mở ra hành trình thoát nghèo bền vững.

Từ nền tảng an cư, nhiều hộ mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tham gia chuỗi liên kết sản xuất, mở rộng mô hình kinh tế hộ. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 21,66% năm 2021 xuống còn 10,89% cuối năm 2024, và tiến tới còn 7,89% vào cuối năm 2025.

Riêng chỉ tiêu thiếu hụt về chất lượng nhà ở của hộ nghèo đã giảm mạnh xuống còn 17,1% - mức thấp trong nhiều năm trở lại đây và vượt xa mục tiêu kế hoạch. Tỷ lệ thiếu hụt chất lượng nhà ở với hộ cận nghèo giảm còn 8,78%; tỷ lệ thiếu hụt về diện tích nhà ở của hộ nghèo giảm còn 21,4%. Những con số này phản ánh sự cải thiện thực chất trong đời sống người dân, không chỉ tăng về số lượng nhà ở được xây dựng, mà chất lượng, độ an toàn và tính bền vững của mỗi mái ấm đều được nâng lên rõ rệt.

Chung sức dựng mái ấm

Một trong những điểm nổi bật của phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát ở Sơn La là tinh thần chung sức, đồng lòng của cộng đồng. Những buổi ra quân “Ngày về với cơ sở”, “Ngày Chủ nhật xanh” đã thu hút hàng nghìn lượt cán bộ, đoàn viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang và người dân tham gia vận chuyển vật liệu, san nền, dựng nhà giúp bà con. Sự góp sức ấy giúp giảm đáng kể chi phí xây dựng, đồng thời rút ngắn thời gian hoàn thiện nhà ở cho các hộ nghèo, đặc biệt là hộ neo đơn, hộ thiếu lao động.

Cùng với nguồn lực Nhà nước, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, nhà hảo tâm đã hỗ trợ kinh phí, vật liệu xây dựng. Tại huyện Mai Sơn (cũ), phong trào “Hộ gia đình nông thôn mới kiểu mẫu” tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy đồng bộ việc chỉnh trang vườn - nhà - ngõ, cải thiện toàn diện không gian sống của người dân.

Phong trào còn tạo chất xúc tác quan trọng, khơi dậy tinh thần đoàn kết và trách nhiệm cộng đồng. Từ việc cùng nhau dựng một mái nhà, các bản làng dần hình thành ý thức tự giác trong lao động sản xuất, giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng cảnh quan nông thôn mới. Đây là nền tảng giúp nâng cao chất lượng đời sống và tạo động lực để thoát nghèo bền vững.

Ngày 15/5 vừa qua, UBND tỉnh Sơn La đã công bố hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo giai đoạn 2021-2025. Đây là dấu mốc quan trọng khẳng định quyết tâm của tỉnh trong bảo đảm an sinh xã hội.

Tuy nhiên, sau thời điểm này, những đợt mưa lớn, lũ quét, sạt lở tại nhiều địa phương đã làm phát sinh thêm các hộ bị thiệt hại, hư hỏng về nhà ở. Qua rà soát từ ngày 15/5 đến 10/10, báo cáo từ 59 xã, phường cho thấy, toàn tỉnh hiện có 1.466 nhà tạm, nhà dột nát phát sinh, trong đó, 1.284 nhà cần xây mới, 182 căn nhà cần sửa chữa.

Lãnh đạo Chi cục Phát triển Nông thôn tỉnh cho biết, trước tình hình đó, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương tiếp tục rà soát, cập nhật danh sách và phân loại rõ đối tượng, bảo đảm đúng quy định; đồng thời tập trung nguồn lực để hỗ trợ ngay các hộ bị ảnh hưởng do thiên tai, hộ có công, hộ nghèo, hộ yếu thế. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng chung tay hỗ trợ, nỗ lực hoàn thành tốt công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát phát sinh theo đúng kế hoạch đề ra.

Nhờ những nỗ lực đồng bộ, Sơn La từng bước thu hẹp khoảng cách giữa vùng thuận lợi và vùng khó khăn, nâng cao chất lượng đời sống nông thôn. Xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ giải quyết tình trạng thiếu chỗ ở an toàn, mà còn mở ra cơ hội để người dân phát triển kinh tế, chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững.