Sơn La: Quản lý hiệu quả tài nguyên, môi trường, hướng tới phát triển bền vững

Siết chặt quản lý đất đai, nâng hiệu quả sử dụng tài nguyên

Những năm qua, xác định nguồn lực đất đai là trụ cột quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, Sơn La đã triển khai hàng loạt nhiệm vụ chiến lược để tăng cường quản lý, minh bạch và hiện đại hóa lĩnh vực này. Tỉnh đã hoàn thành quy hoạch - kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021 - 2025; xây dựng phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai đến năm 2030 trong quy hoạch tỉnh; thẩm định, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất cấp huyện theo hướng thống nhất, đồng bộ chỉ tiêu sử dụng đất từ tỉnh đến cơ sở, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác đất đai.

Công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng được chỉ đạo sát sao, kịp thời tháo gỡ vướng mắc các dự án trọng điểm như cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu, đường nội thị Mộc Châu, nâng cấp tuyến Quốc lộ 37 (Bắc Yên) - Quốc lộ 279D (Mường La), Trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới…

Trước thời điểm triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Sơn La đã hoàn thành đo đạc bản đồ địa chính chính quy tại 57/204 xã với hơn 91.000 ha; tập trung giải quyết cơ bản các tồn tại về đất có nguồn gốc nông, lâm trường; xác định giá đất, tạo quỹ đất sạch đưa vào đấu giá, tăng thu ngân sách. Hệ thống cơ sở dữ liệu địa chính được xây dựng, vận hành tại 8/12 huyện, thành phố; các địa phương còn lại đảm bảo kết nối liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính, phục vụ yêu cầu quản lý, khai thác dữ liệu và chuyển đổi số. Hiện nay, cơ sở dữ liệu đất đai đã được kết nối liên thông với dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế về thanh toán trực tuyến nghĩa vụ tài chính.

Công tác đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu được chỉ đạo quyết liệt, xử lý dứt điểm nhiều tồn tại kéo dài. Đến nay, Sơn La đã giao, cho thuê hơn 6.000 khu đất cho trên 2.300 tổ chức; tỷ lệ đăng ký đất đai và cấp Giấy chứng nhận lần đầu đạt trên 90% với các hộ đủ điều kiện. Đây là bước tiến quan trọng giúp bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, giảm tranh chấp và tạo điều kiện tiếp cận vốn sản xuất.

Song song đó, Sơn La tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm đất đai; siết chặt quản lý và sử dụng quỹ đất nông nghiệp vào mục đích công ích, đất do cộng đồng dân cư quản lý; yêu cầu các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng đất đúng mục đích, đúng quy hoạch.

Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế

Giai đoạn 2021 - 2025 cũng đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ của Sơn La trong quản lý khoáng sản và bảo vệ môi trường. Tỉnh chuyển đổi tư duy quản lý từ bị động ứng phó sang chủ động kiểm soát, phòng ngừa, coi bảo vệ môi trường là yêu cầu bắt buộc trong mọi hoạt động khai thác tài nguyên.

Trong lĩnh vực khoáng sản, đã triển khai thực hiện 9 nhiệm vụ trọng tâm theo Kết luận số 842/KL-TU ngày 17/3/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Thực hiện nguyên tắc quản lý khai thác khoáng sản lấy hiệu quả kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường làm tiêu chuẩn để quyết định đầu tư, theo đó, chỉ được tiến hành hoạt động khoáng sản khi được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép; áp dụng công nghệ khai thác tiên tiến, phù hợp quy mô, đặc điểm từng mỏ, loại khoáng sản để thu hồi tối đa khoáng sản; khai thác khoáng sản gắn với an sinh xã hội, phát triển kết cấu hạ tầng và bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Ban hành quy chế phối hợp quản lý khoáng sản giữa các sở, ngành, địa phương; tập trung kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật tại các mỏ khoáng sản. Trong giai đoạn, đã cấp 59 giấy phép thăm dò, 38 quyết định phê duyệt trữ lượng, 43 giấy phép khai thác và giấy xác nhận trong công trình; thu hồi 2 giấy phép khai thác, đóng cửa 10 mỏ và tổ chức đấu giá quyền khai thác với 72 điểm mỏ. Cơ bản khắc phục những hạn chế trong quy hoạch khoáng sản trước năm 2023 (chồng chéo, không đồng bộ giữa quy hoạch khoáng sản với quy hoạch rừng, xây dựng, quốc phòng).

Công tác bảo vệ môi trường đô thị và nông thôn đạt nhiều kết quả tích cực. Đến hết năm 2025, tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt đô thị đạt 92,5%, nông thôn đạt 88%; tỷ lệ rác thải sinh hoạt đô thị được xử lý đạt 92,5%; 100% rác thải y tế nguy hại được thu gom, xử lý. Tỉnh đã phê duyệt 65 báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp 36 giấy phép môi trường; giám sát vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải với 11 dự án; xác minh hơn 20 thông tin phản ánh ô nhiễm; theo dõi, giám sát 6 cơ sở truyền dữ liệu quan trắc tự động về Sở Nông nghiệp và Môi trường theo quy định.

Quản lý tài nguyên nước và thích ứng biến đổi khí hậu được tăng cường với 120 giấy phép thăm dò, khai thác tài nguyên nước được cấp; thiết lập vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt cho 83 tổ chức, cá nhân. Hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn được mở rộng, với 169 trạm, gồm 48 trạm quốc gia và 121 trạm chuyên dùng, trong đó có 49 trạm đo mưa, 2 trạm khí tượng, 7 trạm thủy văn tự động và 63 trạm thủy văn, đo mưa của các hồ chứa thủy điện. Mạng lưới này góp phần nâng cao khả năng cảnh báo thiên tai, giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, bước sang giai đoạn phát triển mới, Sơn La tiếp tục ưu tiên quản lý tài nguyên, môi trường theo hướng hiện đại và bền vững hơn. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, 85% tổng diện tích tự nhiên hoàn thành đo đạc, lập bản đồ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai; 98% chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý; tỷ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 48,5%.

Cùng với đó, tiếp tục siết chặt quản lý khoáng sản từ thăm dò đến khai thác và hoàn nguyên; kiểm soát chặt các dự án có nguy cơ gây ô nhiễm; yêu cầu các khu, cụm công nghiệp xây dựng, vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung, lắp đặt hệ thống thiết bị kiểm soát, giám sát hoạt động xả thải theo quy định.

Sơn La cũng tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách về đất đai; phát huy tiềm năng, tăng nguồn thu từ lĩnh vực đất đai cho ngân sách tỉnh; kiên định nguyên tắc không đánh đổi môi trường lấy lợi ích ngắn hạn, hướng tới tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, an toàn, bền vững trong giai đoạn 2026 - 2030.