Tặng quà Giáng sinh, theo dòng chảy của thời gian, đã vượt ra khỏi ý nghĩa ban đầu gắn với tôn giáo để trở thành một sinh hoạt văn hóa xã hội phổ biến ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Vào mỗi mùa Noel, không khí mua sắm, việc tặng quà Giáng Sinh diễn ra rộn ràng từ gia đình, bạn bè cho đến công sở, đối tác làm ăn.
Tặng quà Giáng Sinh phải đi kèm với sự yêu thương và sự tôn trọng. Ảnh: TL
Điều này đặt ra một câu hỏi đáng suy ngẫm: tặng quà Giáng Sinh đơn thuần là một nếp sống văn minh mang ý nghĩa tinh thần, hay đã và đang trở thành cơ hội để xây dựng, thậm chí “đầu tư” cho các mối quan hệ xã hội? Thực tế cho thấy, hai yếu tố này không loại trừ nhau, mà đan xen, bổ trợ cho nhau. Vấn đề cốt lõi nằm ở cách con người trao và nhận quà sao cho giữ được vẻ đẹp văn minh, chân thành và nhân văn của hành động ấy.
Trước hết, xét ở khía cạnh nếp sống văn minh, tặng quà Giáng Sinh là biểu hiện của sự quan tâm, chia sẻ và lòng biết ơn. Một món quà nhỏ, có thể chỉ là cuốn sách, chiếc khăn len, hay tấm thiệp viết tay, nhưng lại hàm chứa thông điệp: “Tôi nghĩ đến bạn”, “Bạn quan trọng với tôi”.
Trong xã hội hiện đại, nơi nhịp sống nhanh dễ khiến con người trở nên xa cách, việc tặng quà vào một dịp mang tính biểu tượng như Giáng Sinh giúp hâm nóng các mối quan hệ, nhắc nhở con người sống chậm lại, biết quan tâm đến cảm xúc của người khác. Ở góc độ này, tặng quà là một hành vi văn hóa đẹp, góp phần nuôi dưỡng đời sống tinh thần, làm phong phú các mối liên kết gia đình và cộng đồng.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng tặng quà Giáng Sinh ngày nay còn là một “ngôn ngữ xã hội” quan trọng. Trong môi trường công sở, kinh doanh hay ngoại giao, tặng quà Giáng Sinh thường được xem như một cách thể hiện thiện chí, xây dựng sự gắn kết và duy trì quan hệ hợp tác.
Một món quà được lựa chọn khéo léo, đúng mực có thể tạo ấn tượng tốt, mở ra những cuộc trò chuyện thân tình và củng cố niềm tin giữa các bên. Ở nghĩa này, tặng quà trở thành cơ hội để xây dựng và phát triển mạng lưới quan hệ xã hội, thậm chí là một kỹ năng mềm cần thiết trong giao tiếp hiện đại.
Vấn đề nảy sinh khi ranh giới giữa sự chân thành và tính toán bị xóa nhòa. Khi quà tặng bị đặt nặng giá trị vật chất, trở thành thước đo của tình cảm hay công cụ để “lấy lòng”, “mua chuộc”, thì nét đẹp văn minh ban đầu dễ bị biến dạng. Người tặng có thể rơi vào áp lực phải chọn quà đắt tiền để không “thua kém”, còn người nhận lại có thể cảm thấy ngại ngần, thậm chí khó xử vì lo phải đáp lễ tương xứng. Từ đó, hành động tặng quà Giáng Sinh vốn dĩ mang niềm vui, lại trở thành gánh nặng tâm lý cho cả hai phía.
Để giữ được vẻ đẹp văn minh của việc tặng quà Giáng Sinh, trước hết người tặng cần xuất phát từ sự chân thành. Giá trị của món quà không nằm ở giá tiền mà ở sự phù hợp và tấm lòng gửi gắm trong đó. Một món quà thể hiện sự thấu hiểu sở thích, nhu cầu hay hoàn cảnh của người nhận thường có ý nghĩa hơn rất nhiều so với những món quà đắt đỏ nhưng vô cảm.
Người tặng cũng cần cân nhắc bối cảnh và mối quan hệ để lựa chọn quà cho đúng mực, tránh gây hiểu lầm hoặc tạo áp lực không cần thiết. Đặc biệt, trong các mối quan hệ công việc, quà tặng nên mang tính biểu trưng, lịch sự, không phô trương, để giữ được sự trong sáng và chuyên nghiệp.
Bên cạnh đó, thái độ khi tặng quà cũng quan trọng không kém. Tặng quà Giáng sinh nên đi kèm với lời chúc chân thành, sự ấm áp trong cách trao gửi, chứ không phải là sự khoa trương hay mong đợi sự đáp trả. Khi người tặng coi món quà như một cách sẻ chia niềm vui, thay vì một “khoản đầu tư” cho quan hệ, thì hành động ấy mới thực sự mang ý nghĩa nhân văn.
Về phía người nhận, để giữ được nét đẹp văn minh, điều quan trọng nhất là thái độ trân trọng. Dù món quà lớn hay nhỏ, đắt tiền hay giản dị, người nhận cần đón nhận bằng sự biết ơn và tôn trọng tấm lòng của người tặng.
Một lời cảm ơn chân thành, một nụ cười ấm áp hay một tin nhắn sau đó cũng đủ để người tặng cảm thấy niềm vui của mình được sẻ chia. Người nhận cũng nên tránh so sánh quà tặng, hoặc đánh giá tình cảm qua giá trị vật chất, bởi điều đó dễ làm tổn thương người khác và làm mất đi ý nghĩa ban đầu của việc tặng quà.
Trong trường hợp cảm thấy món quà vượt quá mức cần thiết hoặc không phù hợp, người nhận có thể khéo léo bày tỏ sự ngại ngần, hoặc tìm cách sử dụng món quà vào mục đích ý nghĩa hơn, như chia sẻ lại cho người cần giúp đỡ. Điều này không chỉ giúp giảm áp lực cá nhân mà còn lan tỏa tinh thần nhân ái.
Để việc tặng quà Giáng Sinh thực sự trở thành một nếp sống văn minh và lành mạnh, cả người tặng lẫn người nhận cần cùng nhau xây dựng một quan niệm đúng đắn: quà tặng là phương tiện, không phải mục đích. Mục đích sau cùng của việc tặng quà vẫn là kết nối con người với con người, nuôi dưỡng sự tử tế và sự cảm thông.
