Ngày 26/4, giữa không gian trang nghiêm tại Quảng trường Thánh Peter, tang lễ Giáo hoàng Francis diễn ra với một vẻ đẹp giản dị nhưng đầy xúc động, để lại dấu ấn sâu sắc không chỉ trong lòng các tín hữu Công giáo mà còn với toàn thế giới.
Quan tài của Giáo hoàng Francis được đóng lại trong Nghi lễ niêm phong quan tài tại Vương cung thánh đường Thánh Peter. Ảnh: Getty.
Sự ra đi của vị giáo hoàng thứ 266 trong lịch sử Giáo hội Công giáo thu hút hơn 250.000 tín hữu cùng hơn 150 phái đoàn quốc tế, gồm khoảng 60 nguyên thủ quốc gia và nhiều thành viên hoàng gia. Có thể kể đến Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Argentina Javier Milei và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Sự hiện diện đông đảo này cho thấy tầm ảnh hưởng toàn cầu của Giáo hoàng Francis, người suốt đời nỗ lực vì sự công bằng, hòa bình và nhân đạo. Tuy vậy, chính sự giản dị trong tổ chức tang lễ mới là điều làm nên bản sắc độc nhất của sự kiện này, phản ánh trọn vẹn con người và lý tưởng sống của ngài.
Ngay từ những chi tiết đầu tiên, tang lễ của Giáo hoàng cho thấy sự khác biệt với các tiền nhiệm. Thay vì chọn nghi thức 3 lớp quan tài truyền thống, ngài yêu cầu được an táng trong một chiếc quan tài gỗ đơn giản, có lót kẽm bên trong để đảm bảo độ bền, không phô trương, không sử dụng những chi tiết trang trí cầu kỳ.
Quan tài được đặt thẳng trên thảm trước bàn thờ ngoài trời, phía trên là cuốn sách Phúc Âm mở rộng, một hình ảnh giản đơn mà đầy biểu tượng: Lời Chúa đặt trên hành trình cuối cùng của một người trọn đời dấn thân cho đức tin và lòng bác ái. Lựa chọn này như một lời tuyên ngôn cuối cùng của Giáo hoàng Francis, nhấn mạnh sự khiêm nhường, giản dị và sự gắn bó sâu sắc với tinh thần Phúc Âm.
Không chỉ giản dị trong nghi thức, tang lễ Giáo hoàng Francis còn phá vỡ truyền thống về nơi an táng. Ngài không chọn được yên nghỉ trong hầm mộ dưới Vương cung thánh đường Thánh Peter cùng với phần lớn các giáo hoàng trước đây, mà yêu cầu được an táng tại Vương cung thánh đường Santa Maria Maggiore ở Rome.
Đây là địa điểm mang ý nghĩa cá nhân đặc biệt, nơi Giáo hoàng Francis thường lui tới cầu nguyện trước và sau mỗi chuyến công du, thể hiện mối liên kết giữa sứ vụ truyền giáo và đời sống thiêng liêng cá nhân. Bia mộ cũng chỉ khắc vỏn vẹn một chữ "Franciscus" - tên Latinh của ngài, không danh hiệu, không biểu tượng quyền lực, càng làm nổi bật tinh thần giản dị đến triệt để mà Giáo hoàng đã trung thành theo đuổi cho đến những giây phút cuối cùng.
Các tín đồ tụ họp tại đài tưởng niệm Vatican ở Quảng trường Thánh Peter vào thứ Bảy trước tang lễ của Giáo hoàng Francis. Ảnh: EPA.
Thánh lễ an táng được cử hành bởi Hồng y Giovanni Battista Re và đồng tế bởi hơn 220 hồng y, 750 giám mục cùng hơn 4.000 linh mục. Lễ kéo dài khoảng 90 phút, diễn ra ngoài trời dưới sự chứng kiến của biển người tín hữu và các nhà lãnh đạo thế giới.
Trong bài giảng, các hồng y đã nhấn mạnh tấm gương về một vị giáo hoàng sống và chết trong tinh thần phục vụ, không tìm kiếm vinh quang cho riêng mình mà chỉ mong muốn đem lại ánh sáng Tin Mừng cho nhân loại. Những tràng pháo tay kéo dài, những giọt nước mắt lặng lẽ giữa biển cờ trắng vàng bay phấp phới, đã tạo nên một bầu không khí xúc động, xứng đáng với cuộc đời tận hiến cho tha nhân của Giáo hoàng Francis.
Nếu tang lễ giản dị là hình ảnh cuối cùng ngài để lại, thì di sản của Giáo hoàng Francis lại là một chương dài đậm dấu ấn cải cách và lòng nhân ái.
Lên ngôi năm 2013, Francis, vị giáo hoàng đầu tiên đến từ châu Mỹ Latinh và cũng là dòng Tên đầu tiên lãnh đạo Giáo hội, đã khởi xướng nhiều cải cách sâu rộng. Ngài nỗ lực chỉnh đốn tài chính Vatican, mạnh mẽ lên án những vụ bê bối lạm dụng tình dục, đấu tranh không mệt mỏi cho người nghèo, người di cư và bảo vệ môi trường. Thông điệp của ngài về bảo vệ Trái đất trở thành cột mốc trong giáo huấn Công giáo hiện đại.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump dự đám tang. Ảnh: EPA.
Tuy nhiên, những cải cách này cũng gặp phải sự phản đối từ các nhóm bảo thủ, đặc biệt là những nỗ lực cởi mở hơn về vai trò của phụ nữ trong Giáo hội và thái độ đối thoại với cộng đồng LGBT+. Dù vậy, Giáo hoàng chưa bao giờ lùi bước trước những áp lực, ngài chọn cách im lặng chịu đựng và tiếp tục công việc một cách bền bỉ.
Quy mô tang lễ đòi hỏi chiến dịch an ninh quy mô chưa từng có tại Rome kể từ tang lễ của Giáo hoàng John Paul II năm 2005. Khoảng 2.000 cảnh sát được triển khai, máy bay không người lái và hệ thống chống UAV hoạt động liên tục. Trung tâm thành phố bị phong tỏa, giao thông được điều phối đặc biệt để đảm bảo an ninh tuyệt đối cho hàng loạt nguyên thủ và hàng trăm nghìn người hành hương đổ về.
Sau tang lễ, Giáo hội bước vào giai đoạn chuẩn bị cho mật nghị hồng y, dự kiến tổ chức vào khoảng 6/5, để chọn giáo hoàng mới. Đây sẽ là lựa chọn định hình tương lai của Giáo hội Công giáo trong những năm tới, giữa bối cảnh các thách thức nội tại ngày càng lớn, từ khủng hoảng niềm tin đến nhu cầu cấp thiết phải đổi mới và hiện đại hóa.
Ai sẽ là người tiếp nối di sản của Giáo hoàng Francis - một di sản được xây dựng trên sự giản dị, lòng nhân ái và quyết tâm cải cách - là câu hỏi đang thu hút sự quan tâm của tín hữu toàn thế giới.
Tang lễ Giáo hoàng Francis không chỉ là nghi thức tiễn biệt một nhà lãnh đạo tinh thần vĩ đại, mà còn là lời tuyên ngôn sống động về những giá trị mà ngài suốt đời trân trọng: giản dị thay cho hào nhoáng, phục vụ thay cho quyền lực, và lòng nhân ái thay cho sự chia rẽ.
Trong khoảnh khắc cuối cùng ấy, giữa tiếng chuông nhà thờ vang vọng và biển người lặng thinh cầu nguyện, hình ảnh Giáo hoàng Francis hiện lên rõ nét hơn bao giờ hết: Một con người nhỏ bé trước thế giới, nhưng vĩ đại trong tình yêu thương dành cho nhân loại.
