Giai đoạn 2020–2023, các quốc gia như Hy Lạp, Tây Ban Nha và Pháp chứng kiến các đợt cháy rừng cao mức kỷ lục. Trong đó, cháy rừng đang gia tăng do tác động tổng hợp của biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài và hoạt động con người.
Riêng năm 2023, Hy Lạp bị thiêu rụi hơn 175.000 ha rừng, gấp đôi mức trung bình lịch sử; trong khi Tây Ban Nha năm 2022 ghi nhận mùa cháy tồi tệ nhất trong 20 năm. Các thiệt hại kinh tế là không nhỏ, đặc biệt đối với ngành du lịch, vốn chiếm 10–15% GDP tại nhiều quốc gia trong khu vực. Tại đảo Rhodes (Hy Lạp), cháy rừng khiến hàng loạt khách sạn phải sơ tán, lượng du khách giảm tới 30% trong mùa cao điểm. Tình hình tương tự cũng xảy ra tại Bồ Đào Nha, nơi tỷ lệ lấp đầy khách sạn tại các vùng bị cháy sụt giảm khoảng 20%.
Địa Trung Hải đang định hướng đầu tư vào hạ tầng thích ứng khí hậu trong bối cảnh cháy rừng ngày một nghiêm trọng. Ảnh: AInves.
Trong đó, bất động sản là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề, khi giá trị tài sản tại các khu vực như Galicia và Extremadura (Tây Ban Nha) giảm 15–20% sau các đợt cháy lớn. Trong khi đó, chi phí cho các hoạt động ứng phó khẩn cấp ngày càng phình to. Riêng tại Pháp, ngân sách dành cho chữa cháy trong năm 2022 đã tăng 30%, buộc chính phủ phải tăng cường đầu tư vào đội bay chuyên dụng và hợp tác xuyên biên giới.
Trước thực trạng trên, dòng vốn đang đổ vào các hạng mục hạ tầng thích ứng khí hậu như một hướng đi tất yếu. Một trong những lĩnh vực nhận được sự quan tâm lớn là phát triển vật liệu và công trình chống cháy. Các công ty như Saint-Gobain đang tiên phong trong sản xuất vật liệu xây dựng không bắt lửa, giúp giảm phí bảo hiểm và tăng giá trị tài sản ở các vùng có nguy cơ cháy cao.
Bên cạnh đó, các quốc gia trong khu vực đang đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo kết hợp nâng cấp lưới điện thông minh. Điển hình, Tây Ban Nha đã chi hơn 22 tỷ euro cho các dự án năng lượng sạch tích hợp yếu tố thích ứng khí hậu, với sự tham gia của các tập đoàn lớn như Siemens và Schneider Electric nhằm đảm bảo cung ứng ổn định trong điều kiện nắng nóng và khô hạn kéo dài.
Không kém phần quan trọng là việc ứng dụng công nghệ mới trong phòng cháy, chữa cháy. Drone và trí tuệ nhân tạo đang được triển khai mạnh mẽ để tăng tốc độ phản ứng và dự báo điểm nóng. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, drone của Firefly Aerospace đã giúp rút ngắn 30% thời gian ứng phó trong các vụ cháy rừng. Các tên tuổi như IBM, Palantir hay Lockheed Martin cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu hệ thống chữa cháy thông minh ứng dụng AI.
Ngoài ra, lĩnh vực tài chính cũng chứng kiến sự nổi lên của chứng khoán liên kết bảo hiểm (ILS) như một công cụ chuyển giao rủi ro khí hậu. Swiss Re đã chi trả 1,2 tỷ USD ILS sau thảm họa cháy rừng tại Hy Lạp năm 2023. Đây là minh chứng cho sức hấp dẫn ngày càng lớn của loại tài sản này đối với giới đầu tư.
Cùng với dòng vốn tư nhân, Liên minh châu Âu đã phân bổ 528 triệu euro để hỗ trợ các dự án thích ứng khí hậu tại khu vực Địa Trung Hải, thông qua các chương trình như Interreg và ENI CBC. Điều này mở ra nhiều cơ hội hợp tác công - tư, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong việc triển khai dự án. Với quy mô thị trường ước tính đạt 500 tỷ USD vào năm 2030, hạ tầng thích ứng khí hậu tại Địa Trung Hải đang trở thành điểm đến chiến lược cho các dòng vốn dài hạn, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng hiện hữu và không thể xem nhẹ.
