Sinh viên HUNRE bứt phá trong nghiên cứu khoa học giai đoạn 2020-2025

Để nhìn lại những kết quả nổi bật cũng như định hướng phát triển trong giai đoạn tới, phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Lê Thị Trinh - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (HUNRE), lãnh đạo Trường phụ trách trực tiếp hoạt động khoa học công nghệ và là người đồng hành cùng phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên trong suốt thời gian qua.

Thưa bà, trong 5 năm qua (2020-2025), hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên HUNRE đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Bà có thể khái quát những dấu ấn quan trọng nhất của giai đoạn này?

Nhìn lại giai đoạn 2020-2025, có thể khẳng định đây là một chặng đường bứt phá mạnh mẽ trong phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên HUNRE. Dấu ấn quan trọng nhất không chỉ nằm ở những con số ấn tượng, mà còn ở sự thay đổi toàn diện về chất.

Số lượng đề tài các sinh viên tham gia tăng theo cấp số nhân (từ 72 đề tài nghiên cứu khoa học năm 2020 đến 277 đề tài nghiên cứu khoa học năm 2025). Trong 5 năm, chúng tôi tự hào khi có 926 đề tài được triển khai với sự tham gia của 3.704 lượt sinh viên. Con số này cho thấy tinh thần nghiên cứu đã thực sự lan tỏa, trở thành hoạt động học thuật sôi nổi và có chiều sâu trong toàn trường.

Về mặt chất lượng, dấu ấn nổi bật là sự đa dạng hóa các lĩnh vực nghiên cứu, bám sát các vấn đề cấp thiết của xã hội như biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên. Các đề tài ngày càng có tính chuyên môn sâu và tính ứng dụng cao, thay vì chỉ dừng lại ở nghiên cứu lý thuyết.

Được biết, trong 5 năm qua, HUNRE đã có gần 100 đề tài của sinh viên tham gia các cuộc thi quốc gia, quốc tế và đạt nhiều giải thưởng. Theo Phó Giáo sư, điều gì tạo nên thành công đó?

Thành công này không đến từ một yếu tố đơn lẻ, mà là sự cộng hưởng của một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện mà nhà trường đã nỗ lực xây dựng. Tôi có thể điểm nhanh ba trụ cột chính.

Trước hết là nội lực và đam mê của sinh viên. Sinh viên HUNRE ngày nay rất năng động, chủ động và có khát khao giải quyết các bài toán thực tiễn. Các em không ngại dấn thân vào những đề tài khó, mang tính liên ngành.

Tiếp đó, không thể thiếu vai trò của đội ngũ giảng viên. Chúng tôi có một đội ngũ giảng viên khá trẻ, tâm huyết, không chỉ là người thầy trên giảng đường mà còn là những người cố vấn, truyền lửa và “cầm tay chỉ việc” trong phòng thí nghiệm, ngoài hiện trường và đồng hành cùng sinh viên từ khi lên ý tưởng đến khi hoàn thiện sản phẩm.

Ngoài ra, chiến lược và cơ chế khuyến khích từ nhà trường cũng góp phần tạo nên thành công trên. HUNRE đã ban hành nhiều chính sách từ định hướng, đưa các chỉ số vào chiến lược nhà trường giai đoạn 2020-2025, triển khai các giải pháp hỗ trợ kinh phí, khen thưởng kịp thời, đồng thời chủ động kết nối sinh viên với các chuyên gia và các cuộc thi lớn để các em có cơ hội cọ xát, học hỏi và trưởng thành.

Chính sự kết hợp hiệu quả của ba yếu tố này đã biến tiềm năng của sinh viên thành những giải thưởng và thành tựu cụ thể.

Ngoài kết quả về số lượng và giải thưởng, phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên HUNRE còn thể hiện những chuyển biến như thế nào về chất lượng, tư duy sáng tạo và tinh thần học thuật, thưa bà?

Sự chuyển biến lớn nhất mà chúng tôi nhận thấy là sự trưởng thành trong tư duy của người nghiên cứu.

Thứ nhất, sinh viên đã chuyển từ việc thực hiện đề tài như một “bài tập lớn” sang việc xác định đây là một công trình khoa học thực thụ. Các em chủ động tìm kiếm những vấn đề gai góc của ngành, của xã hội để đề xuất giải pháp, thay vì chỉ làm các đề tài mang tính mô tả.

Thứ hai, tư duy sáng tạo và liên ngành được thể hiện rất rõ. Nhiều nhóm đã kết hợp kiến thức về môi trường với công nghệ thông tin, kết hợp quản lý môi trường, quản lý tài nguyên với kinh tế số, kinh tế xanh. Đây là bước chuyển tất yếu để giải quyết các vấn đề phức tạp hiện nay.

Cuối cùng, tinh thần học thuật thể hiện qua sự nghiêm túc và chính trực trong nghiên cứu. Các em đã dần hình thành các kỹ năng quan trọng như phương pháp luận, trích dẫn khoa học, phân tích dữ liệu và trình bày báo cáo. Đây chính là nền tảng vững chắc nhất để các em trở thành những chuyên gia trong tương lai.

Tại Hội nghị tổng kết thành tựu nghiên cứu khoa học của sinh viên HUNRE giai đoạn 2020-2025 vừa diễn ra, bà đã nhấn mạnh những đề tài mang tính ứng dụng cao, như vật liệu mới, năng lượng sạch, thương mại điện tử, chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên và môi trường. Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về tính thực tiễn và khả năng nhân rộng của các nghiên cứu này?

Đây là hướng đi mà nhà trường đặc biệt khuyến khích, cách tiếp cận trong nghiên cứu của nhà trường, các thầy cô hướng dẫn là tính thực tiễn của các đề tài thể hiện ở chỗ ý tưởng xuất phát từ những “đơn đặt hàng” thực tế.

Có thể kể đến một số đề tài tiêu biểu do các em sinh viên Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã triển khai như: đề tài “Nghiên cứu ứng dụng thuật toán học máy trong phân loại lớp phủ sử dụng đất từ dữ liệu ảnh viễn thám trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm (cũ), thành phố Hà Nội”; đề tài “Nghiên cứu ứng dụng nanocenllulose trong bảo quản hoa quả”; đề tài “Đánh giá khả năng ứng dụng Chlorella Vulgaris trong xử lý nước thải sinh hoạt và thu hồi polyhydroxybutyrate”; Đề tài “Ứng dụng mã nguồn mở xây dựng WebGIS giá đất tại phường Nghĩa Phú, thành phố Gia Nghĩa (cũ), tỉnh Đắk Nông”…và còn nhiều đề tài nghiên cứu khoa học khác nữa.

Về khả năng nhân rộng, chìa khóa nằm ở sự kết nối với doanh nghiệp, cở sở sản xuất. Tại hội nghị vừa qua, nhiều doanh nghiệp đã trực tiếp trao đổi, đặt vấn đề kết nối, hỗ trợ các nhóm nghiên cứu để phát triển sản phẩm từ đề tài nghiên cứu sang ứng dụng thực tế và tìm kiếm cơ hội đưa ra thị trường. Đây chính là con đường hiệu quả nhất để các ý tưởng khoa học của sinh viên trở thành hiện thực, đóng góp nhiều hơn cho xã hội và cộng đồng.

Trong thời gian tới, HUNRE có định hướng gì để nâng tầm phong trào nghiên cứu khoa học sinh viên, gắn với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững, thưa Phó Giáo sư?

Chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ chiến lược để nâng cao chất lượng đào tạo, thương hiệu của nhà trường và sẽ tập trung vào ba định hướng chính để tạo ra một bước tiến mới.

Cụ thể, nhà trường sẽ gắn kết nghiên cứu khoa học sâu hơn vào chương trình đào tạo. Chúng tôi sẽ thúc đẩy mô hình “Học tập qua dự án/nghiên cứu”, đưa các bài toán thực tế vào môn học để nghiên cứu khoa học trở thành một phần tự nhiên của quá trình học tập, chứ không chỉ là hoạt động độc lập.

Bên cạnh đó, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Nhà trường sẽ đầu tư phát triển các không gian sáng tạo chung, tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp không chỉ trong nội bộ trường mà kết hợp với các trường đại học khác có thế mạnh bổ trợ, như khối kỹ thuật, kinh tế hay công nghệ. Song song đó, việc kết nối các nhóm nghiên cứu với quỹ đầu tư, vườn ươm doanh nghiệp sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, tạo một bệ phóng cho các ý tưởng khởi nghiệp đột phá.

Nhà trường cũng sẽ tăng cường “đơn đặt hàng” từ doanh nghiệp và xã hội. Chúng tôi sẽ đẩy mạnh hợp tác chiến lược với các tổ chức, doanh nghiệp, địa phương để các đề tài nghiên cứu của sinh viên giải quyết những vấn đề “đúng và trúng” mà thị trường đang cần, đảm bảo đầu ra cho các sản phẩm khoa học công nghệ.

Mục tiêu cuối cùng của HUNRE là đào tạo ra những thế hệ cử nhân, kỹ sư, học viên sau đại học không chỉ có kiến thức chuyên môn vững vàng, mà còn mang trong mình tư duy khoa học, sáng tạo, sẵn sàng đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Trân trọng cảm ơn bà!