Chuồng kín, mát quanh năm, dúi khỏe, ít rủi ro
Từng là động vật hoang dã ít người biết đến, dúi ngày nay đã trở thành vật nuôi mang lại giá trị kinh tế cao tại nhiều nơi ở vùng trung du và miền núi phía Bắc.
Tại thôn Nà Vài, xã Lục Yên (tỉnh Lào Cai), chị Hoàng Thị Thùy Linh là một trong những người tiên phong áp dụng quy trình kỹ thuật khép kín để phát triển mô hình nuôi dúi thương phẩm và dúi giống, gồm dúi mốc và dúi má đào Thái Lan.
Dúi được nuôi trong môi trường kín, mát mẻ, đảm bảo vệ sinh và an toàn sinh học nên ít rủi ro, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Thanh Ngà.
Hiện trang trại của chị đang duy trì hơn 1.000 con dúi, trong đó có gần 300 cặp bố mẹ sinh sản. Mỗi năm trại mang lại doanh thu hàng tỷ đồng, trở thành mô hình kinh tế hiệu quả, góp phần mở ra hướng phát triển bền vững cho vùng quê còn nhiều khó khăn.
Theo chị Linh, dúi là loài nhạy cảm với nhiệt độ và độ ẩm. Điều kiện môi trường không ổn định dễ khiến vật nuôi này mắc bệnh viêm phổi, sinh trưởng kém hoặc chết do sốc nhiệt. Để duy trì nền nhiệt lý tưởng, trang trại đã đầu tư hệ thống điều hòa vận hành liên tục vào những ngày nhiệt độ vượt quá 32 độ C. Vào ban đêm, hệ thống quạt được sử dụng để tạo sự thông thoáng, tránh bí hơi và nấm mốc.
Chuồng trại được xây dựng bằng gạch men - loại gạch thải, gạch lỗi kích cỡ 60 x 60 cm để giảm chi phí đầu tư, vừa có khả năng chống gặm nhấm, vừa dễ vệ sinh. Có hai loại chuồng chính là chuồng đơn cho dúi thương phẩm và chuồng ghép cho các cặp sinh sản. Hệ thống điều hòa gồm 8 máy giúp duy trì nhiệt độ ổn định quanh năm, tránh hiện tượng dúi mệt, bỏ ăn do nắng nóng.
Hơn 1.000 con dúi trong trang trại của chị Linh chỉ cần 2 nhân công chăm sóc hằng ngày. Ảnh: Thanh Ngà.
Bên cạnh việc đảm bảo chuồng trại và môi trường nuôi ổn định, các yếu tố kỹ thuật tại trại cũng được quản lý chặt chẽ. Trại đã trang bị máy siêu âm chuyên dụng để phát hiện sớm thời điểm dúi cái mang thai, giúp chủ động lên kế hoạch chăm sóc, điều chỉnh dinh dưỡng và tách chuồng kịp thời.
Công tác vệ sinh được thực hiện hằng ngày bằng thủ công hoặc bằng máy hút phân, hút bụi chuyên dụng nhằm giữ môi trường chuồng luôn sạch sẽ, khô ráo. Hệ thống chuồng được thiết kế kín hoàn toàn để ngăn chuột, côn trùng và các yếu tố trung gian gây bệnh, đảm bảo an toàn cho đàn dúi trong suốt quá trình nuôi.
Xây dựng thương hiệu bằng uy tín
Tại trại của chị Hoàng Thị Thùy Linh, hai giống dúi được nuôi song song là dúi má đào Thái Lan và dúi mốc. Dúi má đào vừa có thể nuôi sinh sản để bán con giống, vừa nuôi lấy thịt, trong khi dúi mốc chủ yếu phục vụ thương phẩm.
Mỗi con dúi trưởng thành mỗi ngày chỉ cần 500 đồng tiền thức ăn. Ảnh: Thanh Ngà.
Về giá trị kinh tế, dúi má đào có giá cao hơn rõ rệt, giá bán thương phẩm dao động từ 850.000 - 900.000 đồng/kg, còn con giống bán theo cặp (một đực, một cái) với giá 5,5 triệu đồng. Dúi mốc thương phẩm có giá thấp hơn, khoảng 600.000 đồng/kg. Cả hai giống đều cần thời gian nuôi từ 8 đến 9 tháng mới đạt trọng lượng xuất bán thương phẩm.
Về sinh trưởng, dúi má đào sau khi sinh, nuôi khoảng 3 tháng sẽ đạt trọng lượng từ 1 đến 1,2 kg, đủ điều kiện xuất bán làm giống. Từ khi sinh ra đến lúc có thể ghép đôi phối giống lần đầu mất khoảng 9 đến 12 tháng. Trung bình mỗi con dúi mẹ sinh được 2 lứa mỗi năm, nếu chăm sóc tốt có thể đạt 3 lứa. Tuy nhiên, do đặc điểm sinh học, nhiều con mẹ, đặc biệt là ở lứa đầu thường có xu hướng bỏ con hoặc cắn chết con non. Khi đó, trại phải chủ động chuyển con non sang cho những con mẹ khác đang nuôi con để đảm bảo khả năng chăm sóc và tỷ lệ sống của đàn.
Chị Hoàng Thị Thùy Linh chuẩn bị thức ăn cho dúi gồm tre, nứa, ngô hạt, mía... rất sẵn có. Ảnh: Thanh Ngà.
Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ sinh trưởng và sức đề kháng của dúi. Mỗi ngày dúi được cho ăn 3 bữa cố định: Buổi sáng lúc 8h, trưa 13h30 và chiều tối 17h30. Thức ăn gồm tre, nứa, ngô hạt, mía, cám gạo và cơm trộn cám, đảm bảo đa dạng nguồn chất xơ và tinh bột. Trung bình chi phí thức ăn cho một con dúi trưởng thành khoảng 500 đồng mỗi ngày.
Dúi có thói quen ăn mía ngọt nên không cần bổ sung nước uống. Tuy nhiên, nguồn thức ăn phải luôn được kiểm tra kỹ lưỡng, loại bỏ phần hỏng, ẩm mốc nhằm phòng tránh các bệnh về đường ruột, đặc biệt là tiêu chảy vốn là bệnh phổ biến nhất trong nuôi dúi. Bên cạnh đó, nếu nhiệt độ và độ ẩm trong chuồng không ổn định dúi cũng dễ mắc bệnh viêm phổi. Do đó, việc kiểm soát thức ăn đảm bảo sạch và môi trường chuồng trại là hai yếu tố quan trọng giúp duy trì đàn dúi ổn định, khỏe mạnh.
Phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường trao đổi với anh Lại Văn Thưởng - cán bộ kỹ thuật của trang trại. Ảnh: Việt Hùng.
Mỗi năm, tổng chi phí đầu tư nuôi dúi của trại khoảng 700 triệu đồng, bao gồm thức ăn, lương nhân công, thiết bị, vận hành và thuốc phòng bệnh. Trong điều kiện thuận lợi, mỗi năm trại có thể xuất bán khoảng 1.000 con giống, mang lại doanh thu trên 2 tỷ đồng. Nếu kết hợp thêm nguồn thu từ dúi thương phẩm và giá bán ổn định, tổng doanh thu có thể đạt tới 3 tỷ đồng/năm. Sau khi trừ toàn bộ chi phí, trại thu về từ 1,3 - 2,3 tỷ đồng mỗi năm.
Không chỉ bán giống, trại còn chia sẻ kinh nghiệm cho người nuôi, đảm bảo kỹ thuật được truyền đạt đầy đủ trước khi mua con giống. Theo chị Linh, việc này không chỉ giúp người nuôi đạt hiệu quả mà còn bảo vệ uy tín của trại, hạn chế rủi ro cho đàn giống, đồng thời nhân rộng mô hình một cách bền vững.
Trung bình mỗi con dúi nặng khoảng 3 - 4 kg. Ảnh: Thanh Ngà.
Trại dúi tại thôn Nà Vài, xã Lục Yên là mô hình kinh tế tiêu biểu cho tư duy chăn nuôi hiện đại ở vùng núi. Với định hướng đầu tư bài bản, quản lý khoa học, đảm bảo an toàn sinh học, vệ sinh môi trường, ưu tiên kỹ thuật và chất lượng sản phẩm, mô hình này cho thấy tiềm năng lớn để chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang phát triển nông nghiệp hàng hóa giá trị cao.
