 |
| Quảng cáo, trưng bày thuốc lá còn phổ biến |
Trong khi đó, theo khuyến cáo của Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Y tế Thế giới, để giảm tiêu dùng thuốc lá, thuế trên giá bán lẻ phải chiếm từ 65-80%.
Quảng cáo, khuyến mại vẫn phổ biến
TS. Lê Thị Thanh Hương, Phó trưởng khoa Sức khỏe môi trường và Nghề nghiệp trường Đại học Y tế công cộng cho biết, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) quy định cấm toàn diện việc quảng cáo và khuyến mại thuốc lá ở Việt Nam. Mặc dù vậy, tình trạng quảng cáo, khuyến mại và trưng bày tại các điểm bán lẻ thuốc lá vẫn diễn ra phổ biến và khó kiểm soát.
Theo kết quả điều tra tình hình vi phạm quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá tại 2.106 điểm bán lẻ tại 11 tỉnh tại Việt Nam năm 2015, tỷ lệ điểm bán lẻ có quảng cáo và khuyến mại thuốc lá trái quy định (37% và 2,3%) đều có xu hướng tăng so với trước khi Luật PCTHTL được ban hành.
Đây được xem như là một trong những “nguyên nhân” khiến cho số người Việt Nam hút thuốc lá được xếp vào hàng thứ 15 trên thế giới. Theo đó, 33 triệu người Việt Nam không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc trong nhà (trong đó 2/3 là phụ nữ và trẻ em). 5 triệu người không hút thuốc thường xuyên hít khói thuốc tại nơi làm việc.
Theo thống kê của Bệnh viên K (Hà Nội), mỗi năm trong cả nước có thêm khoảng 150.000 người mắc mới bệnh ung thư và hơn 7.500 người tử vong, trong đó 30% số ca mắc mới bệnh này là do thuốc lá gây ra. Ước tính, mỗi ngày tại Việt Nam có hơn 100 người chết vì các bệnh do hút thuốc lá gây ra.
Việt Nam đứng thứ 11 trên thế giới về buôn lậu mặt hàng thuộc loại tốp độc hại này. Theo thống kê, số thuốc lá nhập lậu năm 2013 là 21,9 tỷ điếu, chiếm 20,7% thị phần; năm 2014 đã tăng lên 30-40%. Năm 2013, thuốc lá nhập lậu gây thất thu ngân sách Nhà nước là 6.500 tỷ đồng còn năm 2014 có thể thất thu lên tới hơn 8.000 tỷ đồng.
Giá thuốc lá rẻ sau Campuchia
Ngoài ra, một nguyên nhân khác khiến cho tỷ lệ hút thuốc lá cao tại nước ta theo TS. Lê Thị Thanh Hương là do thuế thuốc lá của Việt Nam thấp, giá thuốc lá rẻ.
Theo Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt, hiện nay thuế thuốc lá ở nước ta chiếm 70% giá xuất xưởng, tương đương 42% giá bán lẻ. Việt Nam hiện là quốc gia có tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ thấp nhất trong khu vực ASEAN (chỉ cao hơn Campuchia) và rất thấp so với các nước phát triển (Brunei: 81%, Singapore: 71%; Thái Lan: 70%; Malaysia: 57%, Philipines: 53%; Myanmar: 50%; Lào 43%, Việt Nam 41,6%, Campuchia: 17%, Pháp 80%, Đức 73%, Úc 60%). Trong khi đó, theo khuyến cáo của Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Y tế thế giới, để giảm tiêu dùng thuốc lá, thuế trên giá bán lẻ phải chiếm từ 65-80%.
Theo Điều tra GATS 2015, giá trung bình của một bao thuốc lá (20 điếu) tại Việt Nam là 11.819 đồng/bao. Mức giá này cũng rất rẻ so với các nước trong khu vực như của Singapore (192.000 đồng/bao); của Philipines (32.000 đồng/bao), Malaysia (74.000 đồng/bao). Hơn nữa, sau khi đã điều chỉnh lạm phát, mức giá thuốc lá của chúng ta có xu hướng giảm gần 1.000 đồng/bao năm so với năm 2010.
“Nếu không tăng thuế ở mức có thể tác động tới việc giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá thì sẽ ảnh hưởng tới những nỗ lực trong việc giảm tỷ lệ hút thuốc ở Việt Nam", TS Thanh Hương nhấn mạnh.
