Người mở lối đi riêng cho loài cá đặc sản miền Tây

Từng chật vật mưu sinh từ loài cá nước ngọt, chị Thùy đã vươn lên thành Giám đốc hợp tác xã, xây dựng chuỗi giá trị cá thát lát đạt chuẩn OCOP và xuất khẩu.

Vươn lên từ những lần thất bại

Một buổi sáng tình cờ, chúng tôi không hẹn nhau nhưng lại gặp cùng một người: Nữ Giám đốc Hợp tác xã Kỳ Như Nguyễn Kim Thùy. Sáng hôm ấy, chị Thùy tiếp 4 nhà báo của 3 tờ báo khác nhau, đến quay phim, phỏng vấn, thăm mô hình liên kết chuỗi giá trị từ loài thủy sản đặc sản nước ngọt mà chị đã dày công xây dựng: Cá thát lát cườm.

Nữ giám đốc Hợp tác xã Kỳ Như Nguyễn Kim Thùy được mọi người ví như 'thuyền trưởng' đang điều khiển một con tàu đặc biệt, mang theo loài cá thát lát đặc sản của sông nước miền Tây vươn ra biển lớn. Ảnh: Trung Chánh. — Nữ giám đốc Hợp tác xã Kỳ Như Nguyễn Kim Thùy được mọi người ví như “thuyền trưởng” đang điều khiển một con tàu đặc biệt, mang theo loài cá thát lát đặc sản của sông nước miền Tây vươn ra biển lớn. Ảnh: *Trung Chánh.*

Xong việc đã quá trưa, chị mời chúng tôi ở lại ăn cơm. Đột ngột có thêm mấy vị khách nhưng nhà bếp không lúng túng, bởi chị đang có sẵn hơn 20 sản phẩm chế biến sâu từ con cá thát lát mang thương hiệu Kỳ Như. Có loại bật nắp ăn ngay như cá thát lát viên sốt cà đóng hộp, loại chiên như cá thát lát rút xương hoặc chả cá tẩm gia vị sẵn, chỉ cần thả vào nồi lẩu là ăn được, rất tiện dụng.

Nữ giám đốc Nguyễn Kim Thùy được mọi người ví như “thuyền trưởng” đang điều khiển một con tàu đặc biệt, mang theo loài cá thát lát đặc sản của sông nước miền Tây vươn ra biển lớn. Cách đây hơn 20 năm, chị Thùy thành lập Hợp tác xã Kỳ Như để khởi nghiệp ngay quê nhà (ấp Tầm Vu 1, xã Thạnh Hòa, TP Cần Thơ), với mong muốn xây dựng chuỗi giá trị từ con cá thát lát, tạo việc làm cho xã viên và người dân địa phương, cùng nhau chia sẻ lợi ích thu được.

Hiện nay, mỗi năm Hợp tác xã Kỳ Như liên kết với nông dân sản xuất khoảng 1.000 tấn cá thát lát, đáp ứng nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến sâu. Ảnh: Trung Chánh. — Hiện nay, mỗi năm Hợp tác xã Kỳ Như liên kết với nông dân sản xuất khoảng 1.000 tấn cá thát lát, đáp ứng nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến sâu. Ảnh: *Trung Chánh.*

Trước khi trở thành Giám đốc Hợp tác xã, chị Thùy từng có thời gian đi buôn cá từ miền Tây lên chợ Bình Điền (TP.HCM) bỏ mối. Nhưng do ít vốn, lại gặp biến động giá cả, chị lâm vào thua lỗ, gần như trắng tay. Không chấp nhận buông xuôi, chị Thùy xoay sang chế biến chả cá thát lát, cá thát lát muối sả để bán. Chủ yếu là mấy chị em trong nhà tự làm thủ công, mỗi ngày khoảng chục ký, tiêu thụ tại địa phương.

Bước ngoặt lớn đến khi chị Thùy mạnh dạn nghĩ đến việc làm cá thát lát rút xương, một công đoạn chưa ai làm thời điểm ấy vì cá nhiều xương nhỏ, khó xử lý. Với sự kiên nhẫn và đôi tay quen nghề, chị thử đi thử lại hàng chục lần để tìm ra cách rút xương mà vẫn giữ nguyên hình dáng con cá, giữ được độ mềm, độ ngọt tự nhiên và cuối cùng, chị đã thành công.

“Tôi từng mất cả tuần chỉ để xử lý vài ký cá, tay nhăn nheo vì nước, lưng đau ê ẩm. Nhưng khi lần đầu tiên nhìn thấy con cá được xử lý không còn xương mà vẫn giữ nguyên vẹn được hình hài, tôi biết mình đã mở ra một cánh cửa mới cho con cá thát lát bơi xa”, chị Thùy kể.

Liên kết để chinh phục thị trường quốc tế

Hợp tác xã Kỳ Như ra đời đánh dấu bước chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình liên kết sản xuất: người dân góp ao, góp công, hợp tác xã đảm nhận kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm. Hợp tác xã Kỳ Như đã tổ chức vùng nuôi đạt chuẩn VietGAP lên đến cả chục hecta, cùng với đó là xây dựng nhà xưởng hiện đại, đầu tư các máy móc chế biến như máy cấp đông nhanh, máy sấy năng lượng mặt trời, máy đóng gói... Hợp tác xã Kỳ Như hiện tạo việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động, phần lớn là phụ nữ nông thôn, với mức thu nhập từ 7-9 triệu đồng/người/tháng.

Hợp tác xã Kỳ Như liên kết với nông dân tổ chức vùng nuôi cá thát lát đạt chuẩn VietGAP lên đến cả chục hecta, tạo việc làm ổn định cho nhiều gia đình xã viên. Ảnh: Trung Chánh. — Hợp tác xã Kỳ Như liên kết với nông dân tổ chức vùng nuôi cá thát lát đạt chuẩn VietGAP lên đến cả chục hecta, tạo việc làm ổn định cho nhiều gia đình xã viên. Ảnh: *Trung Chánh.*

Từ những sản phẩm thủ công ban đầu, chị Thùy đã chú trọng xây dựng và đăng ký thương hiệu “Kỳ Như”, hoàn thiện mẫu mã, nhãn hiệu và dần xây dựng uy tín cho chuỗi sản phẩm từ cá thát lát.

Hiện nay, mỗi năm Hợp tác xã Kỳ Như liên kết sản xuất khoảng 1.000 tấn cá thát lát, là nguồn nguyên liệu để chế biến thành hơn 20 sản phẩm đa dạng: chả cá thát lát, cá thát lát rút xương, chả cá viên, khổ qua nhân chả cá, cá thát lát sốt cà đóng hộp…

Từ nguyên liệu cá thát lát, Hợp tác xã Kỳ Như đã chế biến sâu thành hơn 20 sản phẩm đa dạng, đạt chuẩn OCOP từ 4 sao trở lên và đã được xuất khẩu thành công sang thị trường Hoa Kỳ. Ảnh: Trung Chánh. — Từ nguyên liệu cá thát lát, Hợp tác xã Kỳ Như đã chế biến sâu thành hơn 20 sản phẩm đa dạng, đạt chuẩn OCOP từ 4 sao trở lên và đã được xuất khẩu thành công sang thị trường Hoa Kỳ. Ảnh: *Trung Chánh.*

Đặc biệt, đã có trên 10 sản phẩm của Hợp tác xã Kỳ Như được công nhận đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh. Trong đó, sản phẩm cá thát lát rút xương tẩm gia vị đạt OCOP 5 sao cấp quốc gia. Có sản phẩm chất lượng trong tay, chị Thùy kiên trì xây dựng thị trường từ thấp đến cao. Từ các phiên chợ nông sản, diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP vùng ĐBSCL và cấp quốc gia, đến hệ thống các siêu thị hiện đại.

Từ năm 2023, lô hàng đầu tiên gồm 20 tấn cá thát lát rút xương và chả cá thát lát của Hợp tác xã Kỳ Như được xuất khẩu thành công sang Hoa Kỳ, mở đường cho loài thủy sản đặc sản nước ngọt bơi ra biển lớn - thị trường quốc tế. Để làm được điều này, chị Thùy và cộng sự phải mất gần hai năm hoàn thiện các tiêu chuẩn ISO 22000, HACCP, kiểm soát chất lượng từ vùng nuôi đến từng công đoạn chế biến.

Đ.T.Chánh