Khánh Hòa đồng lòng, quyết tâm gỡ ‘thẻ vàng’ IUU

Ngư dân đồng lòng

Ghi nhận tại Cảng cá Hòn Rớ (phường Nam Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) cho thấy không khí sản xuất đang rộn ràng trở lại. Những tàu cá trở về từ ngư trường Trường Sa, nhà giàn DK1, chất đầy khoang cá ngừ đại dương, cá ngừ sọc dưa... cập bến trong sự chờ đón của doanh nghiệp và lực lượng chức năng. Dòng xe đông lạnh xếp hàng dài chờ sẵn, còn Ban Quản lý Cảng cá Hòn Rớ tất bật điều phối tàu và giám sát sản lượng để đảm bảo quy trình truy xuất nguồn gốc chặt chẽ.

Dù áp lực từ "thẻ vàng" khiến giá cá ngừ đại dương giảm sâu, từ 150.000-160.000 đồng/kg xuống chỉ còn 110.000 đồng/kg, ngư dân vẫn kiên tâm bám biển và đồng lòng cùng chính quyền thực hiện nghiêm các quy định để bảo vệ nghề cá truyền thống và thị trường xuất khẩu.

Ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá Vĩnh Phước, khẳng định: "Chúng tôi luôn dặn nhau phải tuân thủ nghiêm ngặt mọi quy định để nhanh chóng gỡ được 'thẻ vàng' IUU".

Ông Nguyễn Ngọc Đông, chủ tàu cá KH 97643 TS, cho biết tàu của ông luôn thực hiện đúng quy trình “đi khai về trình” tại Trạm biên phòng và Ban Quản lý Cảng cá Hòn Rớ. Tàu chỉ hoạt động trong vùng biển Việt Nam, không bao giờ xâm phạm vùng biển nước ngoài. “Dù đánh bắt có đạt sản lượng hay không thì tàu của tôi tuyệt đối không xâm phạm vùng biển nước ngoài”, ông Đông nói chắc nịch, thể hiện trách nhiệm của ngư dân đối với nghề cá quốc gia.

Công tác chống khai thác IUU tại Khánh Hòa được xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Trong tháng10/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa đã tham mưu UBND tỉnh ban hành và triển khai nhiều giải pháp chống khai thác IUU. Cụ thể, tỉnh đã kiện toàn Ban Chỉ đạo, ban hành Quy chế hoạt động, Kế hoạch triển khai đợt cao điểm chống khai thác IUU và Quy trình xử lý dữ liệu giám sát hành trình tàu cá.

Về quản lý đội tàu, tỉnh đã đạt được những kết quả tích cực. Toàn tỉnh hiện có 5.213 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 6m trở lên đã được đăng ký, đạt tỷ lệ 100% và được cập nhật đầy đủ lên hệ thống cơ sở dữ liệu Vnfishbase. Việc cấp phép khai thác thủy sản cũng đạt 100%. Đặc biệt, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đối với các tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên đã hoàn thành 100% (1.504/1.504 tàu).

Về tàu cá "3 không", tỉnh đã chỉ đạo triển khai đăng ký và cấp phép cho toàn bộ 649 tàu cá, qua đó chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá 3 không trên địa bàn tỉnh.

Tại Cảng cá Hòn Rớ, công tác kiểm soát được thực hiện đồng bộ và quyết liệt. Ông Nguyễn Văn Ba, Trưởng ban Quản lý Cảng cá Hòn Rớ, cho biết Cảng đã và đang tăng cường kiểm soát 100% tàu ra vào, yêu cầu thiết bị VMS hoạt động 24/24 giờ. Cảng cũng giám sát chặt chẽ sản lượng bốc dỡ, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và cấp giấy chứng nhận đúng thực tế. Sự tuân thủ từ khâu đăng ký đến quá trình ra vào cảng là yếu tố then chốt để duy trì chuỗi cung ứng minh bạch.

Minh bạch truy xuất và thực thi pháp luật

Khánh Hòa đã chú trọng ứng dụng công nghệ và tăng cường thực thi pháp luật để xây dựng chuỗi giá trị thủy sản minh bạch.

Về theo dõi tàu cá trên biển, Trung tâm Giám sát tàu cá - Chi cục Thủy sản và Biển đảo tổ chức trực ban 24/7 để theo dõi tín hiệu VMS, kịp thời xử lý các trường hợp mất kết nối. Công tác này phối hợp chặt chẽ với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng và các đơn vị liên quan để giám sát các tàu cá hoạt động trên các vùng biển giáp ranh. Tính đến ngày 7/11, Trung tâm đã gửi thông báo về các trường hợp tàu cá mất kết nối trên biển, đồng thời đã xác minh và xử lý các trường hợp này.

Tại cảng, 100% tàu cá cập cảng, rời cảng thực hiện thông báo trước 1 giờ cho Ban quản lý cảng. Việc ứng dụng công nghệ được đẩy mạnh. Từ tháng 3/2024, Cảng cá Hòn Rớ đã triển khai hệ thống eCDT giúp ngư dân khai báo xuất, nhập bến nhanh chóng, thuận lợi. Phần mềm này hỗ trợ việc khai báo và khắc phục lỗi ghi nhật ký điện tử. Từ đầu năm 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục triển khai phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử, đảm bảo 100% tàu cá ra vào cảng và sản lượng bốc dỡ được giám sát trên hệ thống eCDT. Hồ sơ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản được lưu trữ khoa học, đảm bảo truy xuất nhanh chóng, chính xác.

Công tác thực thi pháp luật được tăng cường. Các lực lượng chức năng thường xuyên phối hợp tuần tra, kiểm tra, xử lý và ngăn chặn các hành vi vi phạm về khai thác IUU. Tính đến 7/11, đã xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực thủy sản hơn 937 triệu đồng với 91 trường hợp, trong đó xử lý hành vi liên quan đến mất kết nối VMS là 155 triệu đồng với 6 trường hợp vi phạm.

Ông Lê Đình Khiêm, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Biển đảo tỉnh cho biết, các cơ quan đã hướng dẫn các doanh nghiệp rà soát, lưu trữ đầy đủ hồ sơ theo chuỗi, đảm bảo hồ sơ xác nhận, chứng nhận phải rõ ràng, minh bạch, sẵn sàng cho công tác thẩm định của Đoàn Thanh tra EC.

Gắn trách nhiệm người đứng đầu

Để công tác chống khai thác IUU tiếp tục quyết liệt, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh ngày 4/11, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã chủ trì và yêu cầu các cơ quan, đơn vị phải xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cấp bách, hàng đầu. Đồng thời, Chủ tịch tỉnh cũng gắn trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp và lực lượng chức năng với kết quả thực hiện. Địa phương nào để tình trạng tàu cá vi phạm khai thác IUU, người đứng đầu địa phương đó phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh, và phải xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách trong thi hành công vụ.

Các nhiệm vụ cấp bách được đặt ra: Đối với UBND xã, phường ven biển phải khẩn trương tổ chức quản lý đối với tàu cá dưới 6 mét và tàu phục vụ nuôi trồng thủy sản. Với tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, yêu cầu chủ tàu ký cam kết, báo cáo vị trí neo đậu hàng tuần (hoàn thành trước ngày 20/11/2025). Phải lập danh sách cơ sở thu mua thủy sản (nậu vựa) bên ngoài cảng và yêu cầu các cơ sở này cam kết không thu mua thủy sản bốc dỡ trái phép. 

Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh kiên quyết không cho tàu cá xuất bến khi không đủ điều kiện theo quy định. Công an tỉnh rà soát, xác minh đối với các tàu cá chưa được đối khớp dữ liệu, gắn với dữ liệu quản lý dân cư (hoàn thành trước ngày 15/11/2025).

Khánh Hòa đang dồn toàn lực, huy động cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận cao nhất của ngư dân để hoàn thành các mục tiêu cấp bách này. Nỗ lực đồng lòng từ ngư dân đến chính quyền là yếu tố then chốt để xây dựng một ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm, và sớm gỡ bỏ "thẻ vàng" IUU, khẳng định vị thế của nghề cá Việt Nam trên trường quốc tế.