Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá rô phi (gồm cả cá điêu hồng) đạt hơn 63 triệu USD, tăng 174% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này vượt qua kim ngạch xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam trong suốt 5 năm trở lại đây, kể từ năm 2020.
Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá rô phi Việt Nam, chiếm đến 62% tỷ trọng trong tổng giá trị cá rô phi Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài.
Ngành thủy sản đặt mục tiêu đến năm 2030, đưa sản lượng cá rô phi đạt 400.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 100 triệu USD, hình thành chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ khép kín và xây dựng được thương hiệu quốc gia cá rô phi Việt Nam.
Ông Nguyễn Đăng Ngọc, Phó Tổng giám đốc Viet Nhat Group cho rằng, để cá rô phi Việt Nam tận dụng tốt cơ hội thị trường, cần tập trung phát triển mô hình hợp tác xã và xây dựng chuỗi liên kết khép kín. Ảnh: Hồng Thắm.
Xuất khẩu cá rô phi Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá với những mục tiêu đã đặt ra. Nhưng đi cùng cơ hội là những thách thức không hề nhỏ khi các thị trường nhập khẩu ngày càng đòi hỏi cao hơn về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững.
Ông Nguyễn Đăng Ngọc, Phó Tổng giám đốc Viet Nhat Group cho biết, năm 2024, Việt Nam có 43.000 ha diện tích nuôi cá rô phi, sản lượng đạt 376.000 tấn. Mô hình nuôi cá rô phi phổ biến vẫn là nuôi ao đất, lồng bè và nuôi ghép với các loài thủy sản khác. Quy mô nuôi trồng còn nhỏ, chưa hệ thống hóa và tiêu chuẩn hóa được chất lượng cá rô phi thực phẩm.
Thị trường quốc tế đang tăng trưởng nhanh chóng, mở ra cơ hội lớn cho ngành cá rô phi Việt Nam. Giá trị thị trường cá rô phi toàn cầu năm 2024 đạt khoảng 10,6 tỷ USD, dự báo tăng lên 14,5 tỷ USD vào năm 2033. Về sản lượng, đạt khoảng 7 triệu tấn năm 2024 và dự kiến tăng lên 7,3 triệu tấn năm 2025, phản ánh xu hướng tiêu thụ ổn định và nhu cầu ngày càng cao đối với nguồn protein thủy sản giá hợp lý.
Các thị trường tiêu thụ cá rô phi lớn nhất hiện nay, gồm: Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Đông và các quốc gia Nam Mỹ - những khu vực có nhu cầu tăng mạnh đối với sản phẩm cá rô phi fillet chất lượng cao. Tuy nhiên, yêu cầu của các thị trường này rất khắt khe, từ chất lượng thịt, an toàn thực phẩm, đến chứng nhận sản xuất bền vững như: GlobalGAP, BAP, ASC... Điều đó đòi hỏi chuỗi sản xuất phải đạt chuẩn toàn diện, từ con giống đến chế biến.
Theo ông Ngọc, để tận dụng cơ hội thị trường, Việt Nam cần tập trung phát triển mô hình hợp tác xã và xây dựng chuỗi liên kết khép kín, từ con giống, vùng nuôi, chế biến đến tiêu thụ.
Cùng với đó là đầu tư hệ thống kho lạnh, logistic hiện đại, chuẩn hóa quy trình sản xuất và nâng cấp tiêu chuẩn chất lượng trong toàn chuỗi - từ nhà máy thức ăn chăn nuôi, cơ sở nuôi thương phẩm đến nhà máy chế biến cá rô phi fillet. Khi đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế như: GlobalGAP, BAP, ASC..., cá rô phi Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên trở thành ngành hàng chủ lực mới của thủy sản Việt Nam trong thời gian tới.
Các thị trường tiêu thụ cá rô phi lớn nhất hiện nay, gồm: Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Đông và các quốc gia Nam Mỹ. Ảnh: Duy Học.
Cùng quan điểm, ông Bùi Ngọc Thanh, Giám đốc Kỹ thuật Thủy sản - Việt Nam, Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Hoa Kỳ (USSEC) cho biết, cá rô phi đang trở thành ngành hàng chiến lược trong xu thế phát triển thủy sản toàn cầu, với nhu cầu ngày càng tăng đối với sản phẩm ổn định, an toàn và bền vững.
Đối với Việt Nam, giai đoạn hiện nay chính là thời điểm quyết định để định hình chiến lược ngành hàng rô phi xuất khẩu, tập trung vào: Chuẩn hóa chất lượng sản phẩm. Xây dựng chuỗi cung ứng ổn định - minh bạch. Tăng cường liên kết giữa người nuôi, nhà máy chế biến và hệ thống phân phối quốc tế. Nâng cao giá trị thương hiệu rô phi Việt Nam gắn với nguồn nguyên liệu bền vững như đậu nành Hoa Kỳ (US Soy).
Với xu thế tiêu dùng xanh và bền vững trên thế giới, cá rô phi đang có nhiều lợi thế để trở thành sản phẩm chủ lực mới của thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành cần một chiến lược tổng thể, từ quy hoạch vùng nuôi, chọn tạo giống, ứng dụng công nghệ cao đến mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu quốc gia “Cá rô phi Việt Nam”. Khi đó, không chỉ là câu chuyện của tăng trưởng xuất khẩu, mà còn là hành trình khẳng định vị thế mới của thủy sản Việt Nam trên bản đồ thế giới.
