Những năm gần đây, Phú Thọ có nhiều chuyển biến tích cực trong phát triển vùng cây ăn quả đặc sản, gắn với tiêu chuẩn chất lượng và thị trường xuất khẩu. Nhiều địa phương đã hình thành các vùng sản xuất tập trung gắn với tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, có mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu nông sản đặc sản của vùng trung du đất Tổ.
Bưởi Đoan Hùng thương hiệu nông sản trứ danh của Phú Thọ. Ảnh: Thu Hương.
Ông Bùi Duy Linh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ cho biết: Phú Thọ có tiềm năng lớn phát triển đa dạng các chủng loại cây ăn quả nhờ điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng phong phú. Sau hợp nhất, toàn tỉnh có diện tích tự nhiên 9.361km2, trong đó diện tích đất sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản trên 226 nghìn ha, diện tích cây ăn quả xấp xỉ 36 nghìn ha.
Trên cơ sở quy hoạch vùng sản xuất và đánh giá lợi thế thị trường, tỉnh đã tập trung phát triển các cây ăn quả chủ lực như bưởi, cam, chuối, đồng thời chú trọng bảo tồn, nhân rộng các giống cây đặc sản có giá trị kinh tế cao như bưởi Đoan Hùng, bưởi đỏ Tân Lạc, cam Cao Phong, hồng không hạt Gia Thanh, chuối Phấn vàng, chuối tiêu hồng, vải Hùng Long chín sớm, vải PH40…
Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành nhiều vùng cây ăn quả tập trung, tạo nền tảng phát triển vùng nguyên liệu phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu như: Cây bưởi đã cấp 65 mã số vùng trồng xuất khẩu với diện tích trên 664ha và 18 mã số vùng trồng nội tiêu với diện tích trên 1.686ha; cây chuối đã cấp 13 mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu với diện tích gần 358ha, 54 mã số vùng trồng phục vụ nội tiêu với diện tích 519ha và 3 cơ sở được cấp mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu sang Trung Quốc, EU; cây thanh long đã cấp 23 mã số vùng trồng với diện tích 338ha, trong đó có 14 mã vùng trồng phục vụ xuất khẩu với diện tích 147ha, 11 mã vùng trồng phục vụ nội tiêu với diện tích 191ha.
Tỉnh đang đẩy mạnh phát triển các vùng cây ăn quả đặc sản theo hướng VietGAP, GlobalGAP, gắn mã số vùng trồng. Ảnh: Thu Hương.
Đặc biệt, bưởi Đoan Hùng thương hiệu nông sản trứ danh của tỉnh Phú Thọ đã giúp hàng nghìn hộ dân vươn lên khá giả, góp phần thay đổi diện mạo vùng trung du. Hiện toàn tỉnh có 162 cơ sở với 1.742 ha bưởi được cấp mã số vùng trồng, trong đó 18 mã phục vụ xuất khẩu; gần 980 ha bưởi đạt chứng nhận VietGAP. Việc áp dụng quy trình sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc đã mở ra cơ hội lớn đưa bưởi Phú Thọ vươn ra thị trường quốc tế.
Tại xã Cao Phong, diện tích cây ăn quả có múi đạt khoảng 1.000 ha, phủ kín 100% các xóm. Chính quyền địa phương đang triển khai nhiều giải pháp mang tính chiến lược như tái canh cây ăn quả có múi theo hướng VietGAP, hữu cơ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư liên kết sản xuất, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ trồng, chăm sóc đến tiêu thụ và chế biến.
Mục tiêu đặt ra là 100% diện tích kinh doanh được chứng nhận an toàn thực phẩm, trong đó 85% đạt chuẩn VietGAP, đồng thời hầu hết hộ trồng cam sẽ tham gia hợp tác xã hoặc liên kết với doanh nghiệp. Đây là hướng đi giúp nâng cao chất lượng, bảo đảm đầu ra ổn định và tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm.
Sản phẩm hồng không hạt Gia Thanh được gắn tem truy xuất nguồn gốc. Ảnh: Thu Hương.
Ngay sau khi sáp nhập tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường Phú Thọ đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn rà soát, đánh giá kỹ các yếu tố thổ nhưỡng, khí hậu và điều kiện sản xuất của từng vùng. Từ đó, xây dựng lại quy hoạch vùng trồng hợp lý hơn, đảm bảo cơ sở khoa học và thực tiễn cho phát triển bền vững các cây trồng chủ lực - nhất là các loại cây ăn quả đặc sản đã khẳng định được thương hiệu.Đây được xem là bước đi quan trọng giúp tỉnh chủ động định hướng sản xuất theo tiêu chuẩn chất lượng cao, tạo nền tảng lâu dài phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.
Cùng với quy hoạch vùng trồng, Phú Thọ đang đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ số trong sản xuất, chế biến và quản lý vùng trồng. Việc áp dụng giống mới, kỹ thuật thâm canh bền vững, công nghệ sau thu hoạch, số hóa dữ liệu vùng trồng và truy xuất nguồn gốc được xem là “chìa khóa” để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị xuất khẩu.
Song song với đó, tỉnh chú trọng phát huy thế mạnh từng địa phương, kết hợp phát triển cây ăn quả với du lịch nông nghiệp - sinh thái. Việc khai thác cảnh quan vườn đồi, sản phẩm đặc sản và bản sắc văn hóa địa phương đang mở ra hướng đi mới - hình thành mô hình du lịch trải nghiệm ngay tại các vùng trồng, vừa gia tăng giá trị nông sản, vừa đa dạng hóa sinh kế cho người dân.
Hướng tới mục tiêu “nông nghiệp xanh, thân thiện và bền vững”, Phú Thọ đang từng bước khẳng định vị thế. Những sản phẩm như bưởi Đoan Hùng, cam Cao Phong hay chuối tiêu hồng không chỉ là niềm tự hào của người dân đất Tổ, mà còn là đại diện tiêu biểu cho nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
