Giảm chi phí từ thay đổi cách tưới
Trong bối cảnh giá điện, giá nước và vật tư nông nghiệp ngày càng tăng, việc tiếp cận thông tin về các giải pháp sản xuất tiết kiệm chi phí đang trở thành nhu cầu cấp thiết đối với nhiều hộ nông dân, đặc biệt là hộ nghèo, cận nghèo và hộ có thu nhập thấp. Thực tế cho thấy, nhiều hộ trồng màu hiện nay vẫn tưới nước theo phương pháp truyền thống như tưới lan, tưới tràn trên liếp. Cách làm này tuy đơn giản, dễ thực hiện nhưng lại tiêu tốn nhiều nước, khiến máy bơm phải vận hành liên tục, khó kiểm soát lượng nước tưới, dẫn đến lãng phí điện năng, tăng chi phí sản xuất và làm giảm hiệu quả kinh tế.
Từ yêu cầu thực tiễn đó, việc truyền tải thông tin, hướng dẫn nông dân tiếp cận các mô hình tưới tiết kiệm nước được xem là một trong những giải pháp quan trọng, góp phần giúp người dân giảm chi phí đầu vào, ổn định thu nhập, từng bước thoát nghèo bền vững. Một hướng đi hiệu quả đang được khuyến khích là mô hình trồng màu trong nhà lưới khép kín kết hợp hệ thống tưới tiết kiệm nước. Thông qua các kênh thông tin, tập huấn và hướng dẫn kỹ thuật, mô hình này đang dần được nông dân biết đến, áp dụng và mang lại hiệu quả rõ rệt.
Ông Thạch Sử, ngụ ấp Sóc Ớt, xã Ngũ Lạc, tỉnh Vĩnh Long là một trong những hộ sớm áp dụng mô hình trồng màu trong nhà lưới. Trước đây, trên diện tích khoảng 1.000m², gia đình ông trồng các loại rau màu và tưới nước trực tiếp trên liếp. Mỗi lần tưới, máy bơm phải chạy trong thời gian dài, nước tràn trên mặt liếp, đôi khi người làm phải ra vào nhiều lần để tắt mở cầu dao điện. Không chỉ bất tiện, cách tưới này còn khiến máy bơm hoạt động không hiệu quả, tiêu thụ nhiều điện năng do cung cấp dư lượng nước tưới.
Ông Thạch Sử bên bể chứa kết hợp hệ thống bơm nén cho trồng màu nhà lưới, giúp cung cấp lượng nước tưới tiết kiệm và điện năng tiêu thụ phù hợp. Ảnh: Minh Đảm.
Qua các buổi tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật tại địa phương, ông Sử được tiếp cận thông tin về lợi ích của hệ thống tưới phun sương trong nhà lưới, giúp tiết kiệm điện, nước và công lao động. Từ nguồn hỗ trợ của Nhà nước kết hợp với vốn đối ứng của gia đình, ông đầu tư xây dựng nhà lưới khép kín và lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm. Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật được hướng dẫn, gia đình ông chủ động hơn trong việc quản lý nước tưới, điều chỉnh thời gian và lượng nước phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây trồng.
Theo ông Sử, điểm thuận lợi lớn nhất của mô hình là giảm rõ rệt chi phí tiền điện. Trước đây, mỗi tháng gia đình phải chi khoảng 300.000 - 320.000 đồng tiền điện cho việc bơm nước tưới. Sau khi chuyển sang hệ thống tưới phun sương, chi phí này giảm xuống còn khoảng 250.000 đồng/tháng. Không chỉ tiết kiệm điện, cây trồng còn sinh trưởng đồng đều, hạn chế sâu bệnh, giảm công chăm sóc và lượng phân bón bị rửa trôi.
Về mặt kỹ thuật, hệ thống tưới tiết kiệm trong nhà lưới được thiết kế khá đơn giản, phù hợp với điều kiện của nhiều hộ nông dân. Nước được bơm và trữ sẵn trong bể chứa đặt trong hoặc ngoài nhà lưới. Khi cần tưới, máy bơm nén nước qua hệ thống ống dẫn nhỏ, đưa nước đến các đầu phun sương hoặc nhỏ giọt được bố trí đều trên mặt luống. Nhờ đó, lượng nước được phân phối đồng đều, cây trồng hấp thụ hiệu quả, hạn chế thất thoát.
Thông tin về cách vận hành hệ thống tưới tiết kiệm giúp nông dân hiểu rằng máy bơm chỉ cần hoạt động trong thời gian ngắn, đúng lúc cần thiết, tránh tình trạng chạy liên tục hoặc bơm nước dư thừa. Đối với rau màu, phương pháp tưới phun sương còn giúp giữ ẩm đất tốt hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho cây phát triển, đồng thời giảm chi phí phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.
Hướng đi bền vững cho sản xuất rau màu
Mô hình trồng màu trong nhà lưới khép kín kết hợp tưới tiết kiệm nước được triển khai theo Nghị quyết số 03/NQ-HĐND ngày 19/3/2021 của HĐND tỉnh Trà Vinh cũ (nay là tỉnh Vĩnh Long) về chính sách hỗ trợ tái cơ cấu ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025. Riêng xã Ngũ Lạc đã có 15 hộ dân được đầu tư 15 nhà lưới, mỗi nhà lưới diện tích 1.000m² với mức hỗ trợ khoảng 100 triệu đồng/mô hình.
Trồng màu trong nhà lưới không chỉ giúp tiết kiệm điện, nước mà còn nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và giảm rủi ro trong sản xuất. Ảnh: Minh Đảm.
Ngoài hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất, nông dân tham gia mô hình còn được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn từ khâu thiết kế nhà lưới, lựa chọn cây trồng phù hợp, lắp đặt hệ thống tưới, đến quy trình chăm sóc, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật theo hướng tiết kiệm, an toàn. Đây là yếu tố quan trọng giúp nông dân yên tâm áp dụng kỹ thuật mới, tránh làm theo phong trào hoặc đầu tư không hiệu quả.
Theo ông Lâm Văn Tân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, việc phát triển các mô hình trồng màu trong nhà màng, nhà lưới gắn với tưới nước tiết kiệm là phù hợp với định hướng đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông nghiệp theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Hiện nay, tỉnh Vĩnh Long đã và đang triển khai các mô hình ứng dụng công nghệ cao như nhà lưới, nhà màng, thủy canh, tưới tiết kiệm, cảm biến thông minh, canh tác hữu cơ kết hợp chế phẩm sinh học và sản xuất theo tiêu chuẩn GAP gắn với cấp mã số vùng trồng trên khoảng 4.000 ha. Dự kiến đến năm 2030, diện tích này sẽ được mở rộng lên 12.000-16.000 ha, chiếm khoảng 30-40% diện tích gieo trồng hàng năm.
Từ thực tế cho thấy, trồng màu trong nhà lưới không chỉ giúp tiết kiệm điện, nước mà còn nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và giảm rủi ro trong sản xuất. Đây là hướng đi phù hợp để nông dân từng bước chuyển đổi phương thức canh tác, giảm chi phí đầu vào, hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững và hiệu quả hơn trong thời gian tới.
