Mạnh tay với doanh nghiệp “chây ì”, trốn đóng BHXH
(TN&MT) - Chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của người lao động. Có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025, Luật BHXH mới "nhận diện” rõ hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, cũng như quy định rõ các biện pháp xử lý.
Với việc làm rõ khái niệm chậm đóng, trốn đóng BHXH, Luật BHXH mới giúp cơ quan chức năng có thể xử phạt hành chính, hoặc xử hình sự doanh nghiệp "chây ì", trốn đóng BHXH cho người lao động.
Nộp thêm một khoản tiền 0,03%/ngày số tiền chậm đóng
Doanh nghiệp được xác định là chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) khi thuộc một trong các trường hợp sau:
- Chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền phải đóng theo hồ sơ tham gia BHXH bắt buộc, BHTN đã đăng ký kể từ sau ngày đóng BHXH chậm nhất theo quy định của luật (ngày cuối cùng của tháng tiếp theo đối với phương thức đóng hằng tháng; ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng với phương thức đóng 3 tháng một lần hoặc 6 tháng một lần) hoặc kể từ sau ngày đóng BHTN chậm nhất theo quy định của pháp luật về BHTN.
- Không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia BHXH bắt buộc trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn theo quy định của luật về đăng ký tham gia BHXH và cấp sổ BHXH.
- Không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia BHTN trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn phải tham gia BHTN theo quy định của pháp luật về BHTN.
Vi phạm quy định trên, doanh nghiệp bị bắt buộc đóng đủ số tiền chậm đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN chậm đóng và số ngày chậm đóng vào quỹ BHXH, quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Doanh nghiệp còn bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật; không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.
“Thời gian qua, các doanh nghiệp nợ BHXH tương đối nhiều làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động. Luật BHXH mới buộc doanh nghiệp phải đóng số tiền chậm đóng và phải nộp thêm một khoản tiền là 0,03%/ngày số tiền chậm đóng là biện pháp rất mạnh để xử lý doanh nghiệp chây ỳ, không đóng BHXH cho người lao động”, ông Vũ Ngọc Hà, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn lao động tỉnh Đồng Nai nhìn nhận.
Trốn đóng BHXH có thể bị xử hình sự
Luật mới cũng minh định rõ hành vi trốn đóng BHXH, từ đó có các quy định mạnh tay xử lý vấn đề này.
Cụ thể, trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN là hành vi của doanh nghiệp thuộc một trong các trường hợp sau đây để không đóng hoặc đóng không đầy đủ BHXH, BHTN cho người lao động:
- Sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn đăng ký tham gia BHXH và cấp sổ BHXH (30 ngày) mà người sử dụng lao động không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia BHXH bắt buộc.
- Sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn phải tham gia BHTN theo quy định của pháp luật về BHTN mà người sử dụng lao động không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
- Đăng ký tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp hơn quy định tại Luật BHXH.
- Đăng ký tiền lương làm căn cứ đóng BHTN thấp hơn quy định của pháp luật về BHTN
- Không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký BHXH bắt buộc sau 60 ngày kể từ ngày đóng BHXH bắt buộc chậm nhất quy định và đã được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc theo quy định.
- Không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký BHTN sau 60 ngày kể từ ngày đóng BHTN chậm nhất theo quy định của pháp luật về BHTN và đã được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc theo quy định.
Ngoài ra còn có các trường hợp khác bị coi là trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN theo quy định của Chính phủ.
Doanh nghiệp trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN bị buộc phải đóng đủ số tiền trốn đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN trốn đóng và số ngày trốn đóng vào quỹ BHXH, quỹ BHTN.
Đáng chú ý, doanh nghiệp trốn đóng BHXH còn bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Đồng thời, không được xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.
Với các quy định mới về xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN, các chuyên gia kỳ vọng, khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025, đi vào cuộc sống sẽ giải quyết triệt để được việc các doanh nghiệp không đóng BHXH cho người lao động.
Ông Nguyễn Quốc Thanh, Phó Giám đốc BHXH TP HCM cho biết, thời gian qua, đơn vị đã triển khai nhiều biện pháp, nhưng tình trạng chậm đóng BHXH vẫn diễn ra phức tạp. Tính đến ngày 31/5, số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị trên địa bàn TP lên đến hơn 6.893 tỷ đồng.
Luật BHXH 2024 có hiệu lực, có thể xử lý hình sự các doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH thì sức răn đe của pháp luật sẽ mạnh hơn, hạn chế được tình trạng chậm đóng BHXH kéo dài, theo ông Thanh.
