Làm mật mía ở xứ Nghệ

Với mức giá 17.000- 20.000 đ/lít bán ngay tại nhà, người làm mật ở xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, Nghệ An đã khá lên...

Xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, Nghệ An có nghề truyền thống làm mật mía. Sản phẩm mật nơi đây đậm chất quê không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang Lào, mang lại nguồn thu nhập khá cho bà con.

Làng Hòn Rô, xã Nghĩa Bình nằm cạnh sông Con, được thành lập từ những năm 1963- 1964, do một số người dân huyện Diễn Châu lên khai khẩn. Hiện diện tích trồng mía của làng khoảng 40 ha đang phát triển tốt, cây to, chữ đường cao.

Thay vì sản phẩm được đem bán hay nhập cho nhà máy đường, người dân chặt dần diện tích mía đó để ép lấy mật đem bán. Mùa làm mật mía thường được bắt đầu từ tháng 10, thời điểm cây mía đủ độ đường và kéo dài đến tháng 3 năm sau. Trước đây khi khoa học kỹ thuật chưa phổ biến, nghề làm mật rất vất vả. Muốn làm được mật, phải huy động rất nhiều nhân lực, dùng sức kéo của trâu, bò để kéo che nên năng suất kém.

Cho mía vào máy ép

Đến nay, bà con trong làng đã biết cải tiến thay sức kéo của trâu bò bằng sức của máy nổ, mô tơ nên công việc ép mía trở nên đơn giản và hiệu quả cao. Trong quy trình SX ra được mật, công đoạn nấu mật có lẽ là khó khăn nhất, làm sao để mật vừa sáng, vừa thơm ngon, đạt tiêu chuẩn. Cái khó là công đoạn này không có thiết bị kiểm tra, đo lường chất lượng mà chỉ bằng thủ công. Nếu không có kinh nghiệm, kỹ thuật thì mật sẽ không ngon.

Ông Nguyễn Văn Trinh, xóm trưởng xóm 6- một trong những người có thâm niên làm mật mía cho biết: “Nghề ép mật mía khá phức tạp, đòi hỏi phải có kinh nghiệm, nhanh tay bởi trong quá trình nấu mật mía khi bắt đầu sôi, nếu không vớt kịp bọt, làm nước bị trào thì mật sẽ có màu đen, kém thơm ngon”.

Với mức giá 17.000- 20.000 đ/lít bán ngay tại nhà, người làm mật ở Nghĩa Bình đã khá lên. Nhiều gia đình đã dành toàn bộ đất SX để trồng mía. Trung bình mỗi hộ nấu mật, trừ chi phí SX thu về từ 40- 60 triệu đồng/năm. So với trồng lúa, ngô, khoai thì làm mật mía cho thu nhập cao hơn nhiều. Nghề làm mật còn tận dụng nguồn nguyên liệu bã mía làm thức ăn cho trâu bò.

Nấu mật

Sản phẩm mật mía Hòn Rô chủ yếu được thương lái thu mua rồi bán lại cho các cơ sở SX kẹo cu đơ trong tỉnh và các tỉnh lân cận như Hà Tĩnh, Thanh Hóa. Không những làm bánh kẹo, mật mía Hòn Rô rất đặc, thơm ngon, dùng để chế biến các món ăn khác. Do chất lượng tốt, nhiều thương lái đã đến thu gom mật để xuất bán cho nước bạn Lào. Hiện chính quyền xã đang xây dựng đề án mở rộng quy mô trồng và ép mật mía.

Trịnh Thành