Đang ở nơi làm việc, nam thanh niên (25 tuổi, Hà Nội) đột ngột liệt nửa người bên phải, hôn mê. Bệnh nhân được đồng nghiệp đưa đi cấp cứu trong tình trạng rối loạn ý thức, ngôn ngữ. Kết quả chụp CT sọ não phát hiện một động mạch lớn bị tắc (đột quỵ thể nhồi máu não), nguy cơ tử vong 70-80%.
Thanh niên này có tiền sử khỏe mạnh, nhưng từ năm 18 tuổi đã hút thuốc lá, trung bình mỗi ngày khoảng 20 điếu. Người bệnh được ê-kíp can thiệp nội mạch. May mắn, thời gian can thiệp kịp thời, bệnh nhân thoát nguy kịch, hồi phục hoàn toàn.
Bác sĩ Đặng Minh Đức, Khoa Đột Quỵ, Bệnh viện Quân Y 103, cho biết đây là trường hợp trẻ tuổi bị đột quỵ nhồi máu não do tắc mạch máu não. Người bệnh tiền sử khỏe mạnh, song nghiện thuốc lá, hút hơn một bao mỗi ngày trong suốt 7 năm qua.
Khi nhập viện hôm 21/11, bệnh nhân rối loạn ý thức, ngôn ngữ, tiên lượng rất nặng. Kết quả chụp CT sọ não phát hiện tắc một động mạch lớn, nguy cơ tử vong 70-80%, "nếu sống sót cũng bị liệt".
Phần mũi tên là động mạch não giữa bên trái bị hẹp do xơ vữa động mạch gây tắc mạch khiến bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não, liệt nửa người phải. Ảnh: Bác sĩ cung cấp.
Sau hội chẩn, bác sĩ chỉ định tái thông mạch máu não bằng biện pháp can thiệp nội mạch. Thời gian vàng can thiệp là không quá 6 tiếng. May mắn, bệnh nhân được can thiệp kịp thời, thoát nguy kịch, hồi phục hoàn toàn.
PGS. TS Đỗ Đức Thuần, Phó trưởng Khoa Đột quỵ, Bệnh viện 103, đánh giá đây là ca bệnh đặc biệt do đột quỵ dưới 30 tuổi, khi can thiệp bị tái tắc mạch, "gần như bước hai chân vào cửa tử". Bác sĩ đã đặt stent nội sọ, kỹ thuật mới, tiến bộ giúp bệnh nhân hồi phục hoàn toàn.
Theo bác sĩ Đặng Minh Đức, khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103, đây là ca đột quỵ trẻ tuổi nhất các bác sĩ tiếp nhận. Ở người trẻ, đột quỵ thường do dị dạng mạch máu não, gây biến chứng chảy máu não. Còn trường hợp này là xơ vữa mạch máu não, hẹp động mạch nguyên nhân do hút thuốc lá nhiều.
Một kíp can thiệp mạch máu não khoa Đột quỵ, Bệnh viện Quân y 103. Ảnh: Bệnh viện.
Đột quỵ não là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 sau ung thư và tim mạch, là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ vữa xơ động mạch, gây đột quỵ. Với những bệnh nhân có vữa xơ động mạch, thuốc lá sẽ thúc đẩy quá trình vữa xơ mạnh mẽ hơn.
Để phòng đột quỵ, bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia. Duy trì dinh dưỡng hợp lý, hạn chế ăn quá nhiều đồ ngọt, đồ ăn sẵn, mỡ động vật.
Đột quỵ có biểu hiện đa dạng. Để phát hiện kịp thời và đơn giản, Hội Đột quỵ Thế giới khuyến cáo kiểm tra theo quy tắc F.A.S.T. Trong đó, F là Face - mặt, yêu cầu người bệnh cười hoặc nhăn mặt, nếu một bên mặt bị xệ hoặc không thể cử động bình thường có thể là dấu hiệu của đột quỵ. A là Arms - tay, yêu cầu người bệnh nâng cả hai tay lên, cảnh giác nếu một tay yếu hoặc rơi xuống, không thể giữ vững.
S là Speech - lời nói, người bệnh lặp lại một câu đơn giản, nếu nói không rõ hoặc không thể nói được có thể là dấu hiệu của đột quỵ. T là Time - thời gian, khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức, đưa người bệnh đến cơ sở có khả năng cấp cứu điều trị đột quỵ gần nhất.
Thời gian là yếu tố quyết định trong việc điều trị đột quỵ, việc hành động nhanh chóng có thể cứu sống người bệnh và giảm thiểu tổn thương não. Tuyệt đối không trì hoãn hay sơ cứu tại chỗ vì làm mất đi cơ hội điều trị.
