NNVN ra ngày 15/8 đã giới thiệu nhiều hóa chất được phép sử dụng hiệu quả đối với việc bảo quản hoa quả sau thu hoạch ở Trung Quốc. Tại Mỹ, nhiều hóa chất cũng được nước này cho phép sử dụng như chất xử lí sản phẩm nông nghiệp sau thu hoạch...
>> Táo Trung Quốc để lâu không hỏng, vì sao?
Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã phê duyệt một bộ quy tắc về chương trình hữu cơ quốc gia (NOP) nhằm thực hiện các tiêu chuẩn thống nhất cho tất cả quy trình từ SX tới xử lý sau thu hoạch đối với sản phẩm nông nghiệp và chế biến thực phẩm hữu cơ. Chúng tôi xin giới thiệu về các hóa chất mà bộ quy tắc NOP cho phép được sử dụng trong các hoạt động xử lí sản phẩm nông nghiệp sau thu hoạch.
Xử lí hoa quả sau thu hoạch tại Mỹ
Clo
Đây là chất khử trùng rất phổ biến được phép sử dụng cho các hoạt động xử lí sản phẩm sau thu hoạch tại Mỹ. Clo có thể được bổ sung vào nước dùng để rửa nông sản như rau, hoa quả... Để tăng tính hiệu quả làm sạch của Clo, người ta có thể bổ sung thêm Natri hypochlorite (NaClO-một chất tẩy uế) dạng lỏng, giúp độ pH của nước luôn duy trì giữa khoảng 6,5-7,5.
Tuy nhiên, bộ quy tắc NOP cũng quy định hạn chế ở mức nhất định sự tồn dư của Clo trong nước thải sau khi xử lí nông sản. Cụ thể, theo đạo luật An toàn nước uống (do Cơ quan Bảo vệ môi trường-EPA thiết lập), giới hạn tồn dư tối đa cho phép đối với Clo trong nước thải sau xử lí nông sản là ở mức 4 mg/lít (ppm).
Nhưng nồng độ Clo hòa tan trong nước được sử dụng trong quá trình xử lí vệ sinh nông sản, thực phẩm… có thể cho phép cao hơn ngưỡng 4 mg/lít, nồng độ đủ cao để có thể xử lí được các chất gây ô nhiễm và vi sinh vật gây hại trên sản phẩm. Do vậy, nồng độ Clo tại lúc bắt đầu quá trình khử trùng nói chung là cho phép lớn hơn 4 mg/lít.
Ozon
Tại Mỹ, Ozon được bộ quy tắc NOP cho phép sử dụng và đang ngày càng trở thành một chất có khả năng thay thế cho Clo để khử trùng nước cũng như các sản phẩm nông sản sau thu hoạch. Ozon có khả năng khử trùng ngang ngửa với Clo, nhanh chóng tiêu diệt các loại vi khuẩn và dịch hại gây bệnh cho nông sản sau thu hoạch.
Việc xử lý Ozon có ưu thế hơn Clo ở chỗ quá trình xử lí ít phát sinh các chất có tác động không mong muốn tới sản phẩm cần xử lí như: Trihalomethane, Chloroform và nhiều hợp chất nguy hiểm khác… Ozon cũng có tác dụng làm sạch và khử trùng nhanh hơn so với Clo với thời gian tiếp xúc ngắn. Sử dụng Ozon giá thành rẻ, việc vận hành có thể diễn ra liên tục hơn so với sử dụng Clo.
Tuy nhiên, do sự thiếu ổn định của Ozon (chỉ tồn tại khoảng 20 phút trong nước sạch), vì vậy Ozon phải được tạo ra liên tục ngay trong lúc đang khử trùng, nên đòi hỏi phải đầu tư thiết bị tạo Ozon với chi phí khá đắt đỏ. Các máy phát điện tạo ra Ozon thông qua hoạt động của một nguồn năng lượng cao (ánh sáng tia cực tím hoặc phóng điện Corona) có quy mô nhỏ hiện cũng có giá tới một vài nghìn USD.
Axit peroxyacetic
Mỹ cho phép sử dụng Axit Peroxyacetic để xử lí rau quả
Sử dụng Axit Peroxyacetic (CH3CO3H còn được gọi là PAA hay Axit peracetic) kết hợp với Hydrogen peroxide (H2O2) và nước cũng là một sự lựa chọn được bộ quy tắc NOP cho phép sử dụng phổ biến tại Mỹ ngoài Clo và Ozon để kết xử lí khử trùng bề mặt rau quả. Hiệu quả khử trùng của PAA có thể ngang ngửa so với Clo và Ozone.
Để tối đa hóa hiệu quả xử lí, PAA cần được duy trì ở nồng độ hòa tan ở mức 80 ppm trong nước dùng để xử lí rau quả. Để hiệu quả khử trùng tốt hơn, nên rửa lại sản phẩm rau quả bằng nước sạch sau khi xử lý khử trùng bằng PAA. Giống như Ozon, biện pháp xử lý bằng PAA có ưu điểm ít tạo ra các hóa chất phụ không mong muốn trong quá trình xử lí hơn so với Clo.
Một số hóa chất khác
Ngoài Clo, Ozon và Axit Peroxyacetic, rất nhiều hóa chất khác hiện nay cũng được Mỹ cho phép sử dụng làm các chất xử lí bảo quản nông sản sau thu hoạch. Ví dụ:
- Axit axetic được cho phép sử dụng như là một chất tẩy rửa hoặc thuốc khử trùng có thể sử dụng xử lí nông sản. Rượu (có nguồn gốc hữu cơ), các hoạt chất nhóm Ethyl, Isopropyl được cho phép sử dụng như một chất tẩy trùng.
- Các loại muối Amoni bậc 4 cũng có thể được sử dụng làm chất xử lí nông sản, thực phẩm hữu cơ với điều kiện, không được tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm, không để bất kỳ lượng tồn dư nào trước khi chế biến hoặc đóng gói sản phẩm.
- Cùng với Axit Peroxyacetic, CO2 cũng được cho phép sử dụng cho sản phẩm sau thu hoạch nhằm giảm thiểu và kiểm soát không khí trong đóng gói nông sản. Đối với các cây trồng có khả năng chịu được xử lý CO2 với nồng độ cao hơn 15% có thể làm giảm sâu bệnh và kiểm soát côn trùng gây hại.
- Ethylene (đất đèn) cũng là hóa chất được cho phép sử dụng tại Mỹ với mục đích kích thích quá trình chín của trái cây nhiệt đới sau thu hoạch cũng như làm mất màu xanh của các loại trái cây có múi (cam, quýt).
