Hiệu ứng nhà kính trên mặt luống hành

Vụ đông năm nay, 2 hộ dân ở thôn Tông Phố, xã Quốc Tuấn (mới), huyện Nam Sách (Hải Dương) dùng màng phủ nông nghiệp để trồng hành trên nền đất thịt trong đồng khiến cây hành sinh trưởng, phát triển kém, khô rạc và thậm chí chết cả khóm. Nguyên nhân có thể do hiệu ứng nhà kính trên bề mặt luống hành.

Đây là cách làm tự phát của một số hộ dân ở xã Nam Trung và Quốc Tuấn (huyện Nam Sách) từ 2 đến 3 năm nay với quan điểm dùng màng phủ nông nghiệp thay cho phủ đậy bằng rơm rạ truyền thống. Cụ thể từ vụ đông năm 2022, xã Nam Trung có khoảng chục hộ; thôn Tông Phố, xã Thanh Quang (cũ) có 2 hộ. Nhưng vì không hiệu quả, nên số người từ bỏ tăng dần.

Đến vụ đông năm 2024, chỉ còn hộ ông Nguyễn Văn Thiệu và ông Mạc Văn Quy ở thôn Tông Phố vẫn trồng hành bằng màng phủ nông nghiệp với tổng diện tích khoảng 2 mẫu tại xứ đồng Đống Say ở thôn Tống Xá, xã Thanh Quang (cũ).

Nguyên nhân sâu xa:

Do diện tích trồng lớn, mỗi hộ thường thuê đất trồng từ 2 đến 3 mẫu, rơm rạ phủ luống hiếm, thường phải mua từ 500 đến 800 nghìn đồng/sào, các loại hạt cỏ dại và lúa gặt máy rụng lại mọc khoẻ và tranh giành dinh dưỡng, ánh sáng nên ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển cây hành; phải bơm tưới thường xuyên nên rất tốn kém về công sức.

Nguyên nhân trực tiếp:

Do phủ đậy bằng màng phủ nông nghiệp, mặt đen của màng phủ ấp sát mặt luống, còn mặt xám trắng của màng phủ quay lên trên (màng phủ đều có khoét sẵn lỗ và có kích thước chiều ngang > 1m). Chính cách làm này vô hình trung làm cho tầng không khí trên mặt luống hành càng nóng lên rất nhiều do bức xạ sóng ngắn của mặt trời xuyên qua tầng khí quyển và chiếu xuống mặt đất.

Trong khi cây hành lại là cây ưa lạnh, ưa khí hậu mát mẻ, cần tưới phun thường xuyên để luôn đảm bảo độ ẩm 80% độ ẩm đồng ruộng nhằm đủ nước và điều hoà thân nhiệt trong quá trình sinh trưởng, phát triển.

Hệ quả:
Mặc dù cùng 1 nguồn củ giống ở Kinh Môn và cùng kỹ thuật trồng, tưới truyền thống và thời vụ… như nhau nhưng trồng hành áp dụng màng phủ luống ngoài triệu chứng dẫn trên còn bị hại từng đám không đều nhau trên cùng 1 ruộng. Kiểm tra bằng mắt thường không hề thấy đối tượng nào gây hại.

Mọi người dân trồng hành ở ruộng liền kề hoặc trong cùng 1 lô chỉ biết nhận xét: Do phủ luống bằng nilon nên bị tích nước và cây hành không thở bằng bộ rễ được, bị chết nóng.

Kiến nghị:

Đề nghị cơ quan chuyên môn địa phương kịp thời lấy địa chỉ trồng hành của 2 hộ nông dân nói trên làm thực địa tập huấn cho bà con nông dân trong sản xuất cây trồng nói chung và cây hành nói riêng.

Nếu đất thịt trong đồng, cần xem trồng hành phủ đậy bằng rơm rạ vẫn là phương pháp truyền thống và ưu việt nhất.

Trong điều kiện đất cát trong đê, độ dày cát phải cao (thấm thoát tốt) và có tưới phun bằng béc phun nước tưới cây tự động xoay 360 độ được thường xuyên thì mới có thể áp dụng trồng bằng màng phủ nông nghiệp.