Chất độc đó có tên là tetrodonin. Trong quá trình bắt gom cá, cá nóc bị ươn, bị quăng quật dập nát chất độc từ buồng trứng, gan sẽ ngấm vào thịt cá gây ngộ độc.
Do vậy nếu cá tươi mà chế biến ngay, lấy hết phủ tạng, trứng và rửa sạch bằng nước muối thật kỹ thì ít độc hoặc không độc. Nhưng trong quá trình chế biến không kỹ thì rất dễ bị độc do chất độc thấm vào thịt cá.
Trong thực tế, khi đánh bắt xong, cá biển, cá nóc được ướp chung với muối hay nước đá, sau đó mới chế biến làm khô hoặc mang ra chợ bán.
Trong giai đoạn này nhiều cá đã bị sình nên chất độc đã ngấm ra thịt, nếu làm thức ăn cho người và gia súc rất dễ nguy hiểm. Thực tế đã xảy ra rất nhiều ca chết người và gia súc do ăn cá này. Có nhiều người ít hiểu biết đã mua cá nóc khô ở chợ về nấu cho heo ăn làm heo bị độc và chết cả bầy. Nguy hiểm nhất là trường hợp lấy cá nóc khô xay làm thức ăn cho gà công nghiệp hay gà bầy đã gây chết cả bầy.
Khi người hay gia súc ăn cá nóc thì chất tetrodonin trong cá sẽ làm liệt trung khu thần kinh, trước hết liệt thần kinh tri giác, rồi đến thần kinh vận động và sau cùng là trung khu thần kinh hô hấp và huyết quản làm cho người và con vật chết. Liều lượng gây độc thường rất nhỏ, theo tác giả Phúc Điền Đắc (Trung Quốc) thì chỉ cần ăn 10g cá nóc có thể bị độc và chết, với chất độc cho chó có trọng lượng 1,5kg thì chỉ cần 0,01g acd tetrodonin sau 30 phút là chó chết, với chó có trọng lượng 2kg ăn 0,15g tetrodonin sau 30 phút cũng chết.
Triệu chứng ngộ độc sẽ xuất hiện từ 30 phút đến 30 giờ sau khi ăn phải cá độc. Mới đầu toàn thân thấy khó chịu, mắt đỏ và xị ra, đồng tử co lại rồi dãn ra, có khi buồn nôn, ỉa chảy, nôn mửa, chân tay mệt mỏi, lên cơn rét, đầu ngón chân tay tê dại. Trường hợp bị nặng, hai chân tê dại, toàn thân bị liệt, người mềm ra, chân tay không cử động được, da tím ngắt, nhiệt độ và huyết áp thấp, khó thở, sau cùng là tê liệt hô hấp, ngưng thở, truỵ tim mạch và gây chết.
Vì thế khi bắt được cá nóc bà con hãy gom lại và đào hố chôn vùi thật kỹ. Mong bà con ngư dân hết sức thận trọng và hãy “nói không với cá nóc”.
Phương Thanh
