'Dữ liệu sạch - Lòng tin sáng': [Bài 7] Chuẩn hóa cho dịch vụ công số

LTS: Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ngành Nông nghiệp và Môi trường bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng hiện đại hóa quản trị đất đai, lĩnh vực cốt lõi tác động sâu rộng đến kinh tế - xã hội. Chiến dịch “90 ngày làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai” (1/9-30/11/2025) là bước đi chiến lược nhằm chuẩn hóa, làm trong và làm sống hệ thống dữ liệu đất đai quốc gia theo tiêu chí “đúng - đủ - sạch - sống”. Không còn những hồ sơ giấy cũ kỹ, sai lệch và phân tán, dữ liệu đất đai đang được số hóa, minh bạch và cập nhật thời gian thực, khởi đầu cho cuộc cách mạng trong tư duy quản lý.

Hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường (14/11/1945 - 14/11/2025), Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện loạt bài “Dữ liệu sạch - Lòng tin sáng”, khắc họa hành trình chuyển đổi từ dữ liệu giấy sang nền tảng số, củng cố niềm tin vào một hệ thống đất đai công bằng, minh bạch và bền vững.

Tăng tốc làm sạch dữ liệu với công cụ số hóa mới

Ông Lưu Văn Năng, Trưởng phòng Thống kê, Kiểm kê và Thông tin đất đai (Cục Quản lý đất đai) vừa cho biết, Cục vừa có Văn bản 2841 gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường địa phương về tài liệu hướng dẫn thu thập Giấy chứng nhận (sổ đỏ) qua ứng dụng VNeID. Đây là tài liệu quan trọng nhằm đưa tiện ích mới vào vận hành đồng bộ trong toàn ngành.

Theo ông Năng, việc triển khai tiện ích nộp và khai báo thông tin sổ đỏ trên VNeID do Cục Quản lý đất đai, Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06 - Bộ Công an) thực hiện. Công cụ này cho phép người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất cung cấp thông tin về các loại Giấy chứng nhận được quy định tại Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai.

Với hình thức mới, thay vì phải nộp bản photo sổ đỏ, người dân chỉ cần mở ứng dụng VNeID, thực hiện đúng theo 8 bước hướng dẫn và gửi dữ liệu trực tuyến cho cơ quan Nhà nước. Việc này giúp giảm tải cho bộ phận tiếp nhận hồ sơ tại địa phương, đồng thời giúp dữ liệu được chuẩn hóa ngay từ nguồn khai báo.

Cục Quản lý đất đai đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố nhanh chóng tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện cập nhật thông tin Giấy chứng nhận qua ứng dụng VNeID, đồng thời vẫn tiếp tục thu thập hồ sơ giấy theo kế hoạch đang triển khai.

Đáng chú ý, các Giấy chứng nhận đã được thu thập từ trước tại địa phương không bắt buộc phải cập nhật lại lên ứng dụng VNeID, trừ trường hợp người dân có nhu cầu. Khi cung cấp thông tin, bản gốc Giấy chứng nhận được ưu tiên; nếu trường hợp không còn bản gốc thì người dân có thể nộp bản photo (nếu còn lưu giữ).

Trong quá trình khai báo, nếu người gửi thông tin không phải là người đứng tên trên Giấy chứng nhận, hệ thống yêu cầu bổ sung thông tin đầy đủ về tên người được cấp giấy và lý do khai hộ như: thừa kế, tặng cho, nhận chuyển nhượng, khai hộ... Việc này này giúp đảm bảo độ chính xác của dữ liệu và tăng khả năng đối soát khi cập nhật vào hệ thống.

Tiến tới cung cấp dịch vụ công trực tuyến về đất đai

Ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, đánh giá việc tích hợp công cụ nộp sổ đỏ trực tuyến qua VNeID là bước đột phá trong cải cách thủ tục hành chính và quản trị đất đai hiện đại.

Ông nêu ví dụ: “Nếu trước đây anh ở Hà Nội nhưng có đất ở Đà Nẵng, Khánh Hòa hay TP Hồ Chí Minh thì phải mất công gửi hồ sơ hoặc nhờ người nộp hộ. Còn nay chỉ cần gửi dữ liệu lên hệ thống, chúng tôi sẽ trích xuất và chuyển thông tin về đúng địa phương để đối soát”. Theo ông, tiện ích này giúp việc thu thập dữ liệu được đồng bộ trên phạm vi toàn quốc, giảm rủi ro thất lạc, sai sót và phụ thuộc vào hồ sơ giấy.

Lý giải về vì sao phải cần bản sao sổ đỏ của người dân, đại diện Cục Quản lý đất đai cho biết, công tác đăng ký, cấp Giấy chứng nhận trong nhiều năm qua trải qua nhiều giai đoạn, mỗi thời kỳ có biểu mẫu, quy định khác nhau. Có thời kỳ sổ đỏ chỉ ghi tên chủ hộ, không có số chứng minh thư hoặc chỉ dựa vào bản đồ tạm, bản đồ 299… Điều này khiến dữ liệu không đầy đủ, gây khó khăn cho việc xác thực và cập nhật.

Bên cạnh đó, giấy tờ tùy thân của người dân thay đổi theo thời gian từ chứng minh thư 9 số, 12 số, căn cước công dân mã vạch đến căn cước gắn chip dẫn đến hệ thống dữ liệu đất đai không thể đồng bộ một cách tự động.

Ngoài ra, còn nhiều trường hợp tự chuyển nhượng, đổi mục đích sử dụng đất, san lấp ao vườn, xây dựng nhà ở nhưng không hoàn tất thủ tục pháp lý. Việc thiếu cập nhật này dẫn đến dữ liệu không thống nhất giữa hồ sơ thực tế và hồ sơ Nhà nước.

Ở một số địa phương, thiên tai như lũ quét, ngập lụt đã làm hư hỏng một phần hồ sơ lưu trữ, khiến quá trình rà soát gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc người dân cung cấp bản gốc hoặc bản photo qua VNeID sẽ góp phần phục hồi những dữ liệu bị mất, bị hỏng trong thiên tai.

Việc thu thập đầy đủ và chuẩn hóa dữ liệu Giấy chứng nhận không chỉ phục vụ cho chiến dịch hiện tại mà còn tạo tiền đề để hiện đại hóa toàn diện hệ thống quản lý đất đai trong thời gian tới.

Khi cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh, người dân đi làm thủ tục thừa kế, tách thửa, chuyển nhượng hoặc đăng ký biến động đất đai sẽ không còn phải mang theo hồ sơ cũ. Thay vào đó, cơ quan Nhà nước sẽ truy xuất dữ liệu trên hệ thống và thực hiện xác thực điện tử, giúp quá trình xử lý nhanh gọn, minh bạch và giảm nguy cơ giả mạo giấy tờ.

Đây cũng là bước quan trọng trong việc tiến tới cung cấp dịch vụ công đất đai hạn chế tối đa hồ sơ giấy và tương tác trực tiếp, giảm áp lực cho bộ máy hành chính địa phương.