LTS: Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ngành Nông nghiệp và Môi trường bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng hiện đại hóa quản trị đất đai, lĩnh vực cốt lõi tác động sâu rộng đến kinh tế - xã hội. Chiến dịch “90 ngày làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai” (1/9- 30/11/2025) là bước đi chiến lược nhằm chuẩn hóa, làm trong và làm sống hệ thống dữ liệu đất đai quốc gia theo tiêu chí “đúng - đủ - sạch - sống”.
Không còn những hồ sơ giấy cũ kỹ, sai lệch và phân tán, dữ liệu đất đai đang được số hóa, minh bạch và cập nhật thời gian thực, khởi đầu cho cuộc cách mạng trong tư duy quản lý. Hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường (14/11/1945 - 14/11/2025), Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện loạt bài “Dữ liệu sạch - Lòng tin sáng”, khắc họa hành trình chuyển đổi từ dữ liệu giấy sang nền tảng số, củng cố niềm tin vào một hệ thống đất đai công bằng, minh bạch và bền vững.
Trong Chiến dịch 90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai, tại một số xã, phường TP Hà Nội đã gặp số tình huống đối với việc thu thập thông tin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo quyết liệt từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, các vấn đề vướng mắc đều có giải pháp xử lý phù hợp để đảm bảo cho tiến độ thực hiện chiến dịch này.
Thu thập giấy chứng nhận đối với trường hợp bị chồng lấn đất đai
Hà Nội hiện có hơn 27.000ha đất rừng và lâm nghiệp. Trong đó, nhiều khu vực chồng lấn giữa đất ở và đất rừng chưa được bóc tách, gây ảnh hưởng đời sống người dân. Trong chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai lần này, TP Hà Nội đạt quyết tâm cao tháo gỡ khó khăn này cho bà con tại 25 xã có rừng.
Năm 1997, UBND tỉnh Hà Tây cũ đã cấp cho ông Phạm Tiến Dũng (Đồng Tâm, xã Ba Vì, Hà Nội) giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hơn 4.500m2 đất mà ông đã khai hoang từ năm 1963 và sinh sống ổn định định từ năm 1980. Trong giấy chứng nhận đã công nhận đầy đủ các loại đất gồm thổ cư, đất ở và đất vườn. Tuy nhiên gần đây, chính quyền địa phương cho biết, diện tích đất của nhà ông bà đang ở nằm trong quy hoạch đất rừng. Điều này gây khó khăn cho công tác thu thập dữ liệu đất đai.
“Chúng tôi đã cung cấp bản photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và căn cước công dân cho lãnh đạo thôn để cập nhật cho tổ công tác. Nhưng, việc cập nhật dữ liệu như thế nào chúng tôi chưa nắm bắt được. Tôi mong muốn chiến dịch làm sạch dữ liệu lần này, đất của chúng tôi sẽ được tách ra khỏi đất rừng và cập nhập theo đúng tinh thần “ đúng, đủ, sạch, sống” – ông Dũng nhấn mạnh.
Người dân xã Ba Vì được cán bộ hướng dẫn kê khai thông tin và nhập dữ liệu vào hệ thống quản lý. Ảnh: Thùy Linh.
Xã Ba Vì mới được hình thành trên cơ sở của ba xã cũ là Minh Quang, Khánh Thượng và Ba Vì. Địa phương có gần 1.500ha là đất rừng và đất lâm nghiệp, trong số đó có tới 500ha là diện tích đất rừng chồng lấn. Hiện địa phương đã hoàn tất việc rà soát nhưng cơ sở dữ liệu về đất rừng và thu thập giấy chứng nhận của các hộ dân đang bị chồng lấn giữa đất ở và đất rừng để báo cáo tổ công tác có hướng dẫn xử lý.
Ông Nguyễn Mạnh Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, hiện thành phố Hà Nội đang trong giai đoạn cao điểm của Chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai, các hộ dân có giấy chứng nhận quyền sử dung đất trong khu vực đất rừng vẫn được thống kê vào dữ liệu chung. Sau khi có kết quả bóc tách đất rừng, từng thửa đất sẽ được cập nhật thông tin trên đó. Đồng thời các loại đất khác như đất rừng, đất lâm nghiệp cũng sẽ được tiếp tục bổ sung vào dữ liệu đất đai của Thành phố Hà Nội.
Công việc bóc tách đất rừng chồng lấn không chỉ là chuyện kỹ thuật, đó là "phép thử" năng lực quản lý đất đai của từng địa phương. Mỗi ngày chậm trễ là thêm một phần dữ liệu sai lệch, thêm một quyền lợi của người dân bị "treo lơ lửng". Hoàn thành được công việc bóc tách này cũng chính là điều kiện tiên quyết để Thành phố Hà Nội xây dựng cơ sở dữ liệu tổng thể, chính xác, phục vụ quy hoạch, bảo vệ và phát triển rừng bền vững.
Thách thức thu thập dữ liệu chung cư
Toàn TP. Hà Nội hiện đang có khoảng 2 triệu căn hộ chung cư, việc thu thập dữ liệu đất đai đối với loại hình nhà ở đang là áp lực lớn đối với các phường, xã.
Phường Hoàng Mai, Hà Nội có 80 tòa nhà chung cư với 60.000 căn hộ. Theo phản ánh của bà Nguyễn Mai Hoa (chung cư H1, phường Hoàng Mai), gia đình mới nhận thông báo của UBND phường Hoàng Mai, yêu cầu photo giấy chứng nhận căn hộ của mình và căn cước công dân nộp cho phường để phục vụ công tác làm sạch dữ liệu đất đai. Tuy nhiên, trong quyết định gửi kèm lại ghi “yêu cầu chỉ thu thập thông tin các loại giấy chứng nhận đất ở và căn cước công dân của các chủ sử dụng đất chưa được xây dựng trong cơ sở dữ liệu đất đai”.
“Trước thông tin này, tôi có trao đổi với tổ trưởng tổ công tác, họ lại giải thích nhà có giấy chứng nhận thì nộp bản photo. Điều này khiến tôi rất hoang mang vì không có sự rõ ràng thông tin là loại hình nhà chung cư có thuộc diện phải kê khai trong kế hoạch làm sạch dữ liệu đất đai lần này hay không?”- bà Hoa cho biết.
Công tác làm sạch dữ liệu đất đai đang được các phường, xã tại Hà Nội triển khai đồng bộ, quyết liệt. Ảnh: Thùy Linh.
Tại phường Cầu Giấy, theo ông Lương Mậu Hùng - Phó Chủ tịch UBND phường Cầu Giấy trên địa bàn hiện có 20.000 căn hộ chung cư thuộc 56 tòa nhà chung cư. Về số liệu giấy chứng nhận đối với chung cư thì Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh Cầu Giấy đã có dữ liệu và phường đã tiếp nhận dữ liệu từ văn phòng. Đối với các chung cư mới khi Văn phòng đã cấp và cập nhật thì dữ liệu đã hoàn thành cơ bản hơn.
Ông Phạm Văn Tình – Phó giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội cho biết, được sự tập huấn thường xuyên và hướng dẫn nhiệt tình của bộ phận chuyên môn Bộ Nông nghiệp và Môi trường nên đội ngũ làm công tác địa chính, thu thập dữ liệu của xã, phường đã nhanh chóng "vào cuộc" và thực hiện được khối lượng lớn công việc. Tính đến thời điểm hiện tại, toàn thành phố đã hoàn thành việc thu thập thông tin của hơn 40% thửa đất. Dữ liệu sau khi các địa phương đối chiếu được chuyển về Văn phòng đăng ký đất đai để xử lý, chuẩn hóa và tích hợp vào hệ thống quản lý tập trung.
Đối với giấy chứng nhận về chung cư và đất ở đô thị, các địa phương chủ động thu thập. Những địa phương không thu, Văn phòng sẽ chủ động cập nhật do dữ liệu đã có thông tin trên hệ thống. Hiện, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội vẫn thường xuyên chỉ đạo, hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ với các địa phương nhằm sớm có phương án tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình thực hiện chiến dịch.
Theo quy định, chủ sở hữu hoặc sử dụng căn hộ chung cư chỉ cần nộp hồ sơ khi được cơ quan địa phương yêu cầu bổ sung hoặc xác thực thông tin. Hiện nay, phần lớn dữ liệu về quyền sở hữu căn hộ đã được số hóa trong hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia. Tuy nhiên, ở nhiều trường hợp, thông tin có thể chưa được cập nhật đầy đủ hoặc phát hiện sai lệch như sai số căn hộ, sai tên chủ sở hữu, do chuyển nhượng, thay năm cấp giấy chứng nhận, hay mã định danh chưa khớp... sẽ thực hiện việc cập nhật lại. UBND phường hoặc xã sẽ thông báo và mời người dân đến đối chiếu hoặc nộp bản sao (photo) giấy tờ liên quan để xác thực. Vì vậy, việc giải thích rõ cho dân, chỉ đạo đối chiếu hồ sơ gốc và tổ chức thu thập, cập nhật vẫn là một thách thức không hề nhỏ đối với cán bộ, lãnh đạo quản lý địa phương.
Thực tế là hiện nay ở chung cư tình trạng cho thuê căn hộ khá phổ biến, bên cạnh đó, việc thay đổi chủ sở hữu căn hộ cũng thường xuyên và nhiều khi chủ căn hộ không có mặt ở nơi cư trú cũng gây những khó khăn nhất định đối với việc tập hợp, "làm sạch" dữ liệu đất đai, nhà ở dịp này.
Chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống thông tin “đúng – đủ – sạch – sống – thống nhất – dùng chung”, góp phần hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, tạo thuận lợi cho người dân trong các thủ tục hành chính về nhà đất, về tương lai rất có lợi cho người dân khi thực hiện các quyền và nghĩa vụ về đất đai, nhà ở nên việc phối hợp tốt với chính quyền phường, xã trong đợt này để người dân thực hiện tốt hơn quyền sử dụng, quyền sở hữu, quyền định đoạt đối với nhà, đất của các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức.
