LTS: Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu thế tất yếu, ngành Nông nghiệp và Môi trường bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng hiện đại hóa quản trị đất đai, lĩnh vực cốt lõi tác động sâu rộng đến kinh tế - xã hội. Chiến dịch “90 ngày làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai” (1/9- 30/11/2025) là bước đi chiến lược nhằm chuẩn hóa, làm trong và làm sống hệ thống dữ liệu đất đai quốc gia theo tiêu chí “đúng - đủ - sạch - sống”. Không còn những hồ sơ giấy cũ kỹ, sai lệch và phân tán, dữ liệu đất đai đang được số hóa, minh bạch và cập nhật thời gian thực, khởi đầu cho cuộc cách mạng trong tư duy quản lý.
Hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường (14/11/1945 – 14/11/2025), Báo Nông nghiệp và Môi trường thực hiện loạt bài “Dữ liệu sạch – Lòng tin sáng”, khắc họa hành trình chuyển đổi từ dữ liệu giấy sang nền tảng số, củng cố niềm tin vào một hệ thống đất đai công bằng, minh bạch và bền vững.
Trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, lĩnh vực đất đai một trong những lĩnh vực nhạy cảm, gắn bó trực tiếp với đời sống của người dân đang chứng kiến bước ngoặt lớn mang tính cách mạng Chiến dịch “Làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai”, do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Công an và các địa phương triển khai từ tháng 9/2025, được xem là đợt tổng tiến công toàn diện nhằm chuẩn hóa, đồng bộ và minh bạch hóa dữ liệu đất đai trên phạm vi toàn quốc.
Việc đồng bộ hóa dữ liệu cũng giúp rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ hành chính, giảm thiểu sai sót trong đăng ký, cấp giấy chứng nhận, chuyển nhượng, thừa kế, thế chấp tài sản... Ảnh: Trường Giang.
Đây không chỉ là một chiến dịch chỉ mang tính kỹ thuật mà là cuộc cách mạng số vì nhân dân, nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tinh thần “khó ở đâu gỡ ở đó, vướng ở cấp nào cấp đó giải quyết” được quán triệt từ Trung ương tới cơ sở, thể hiện quyết tâm cao của Chính phủ trong xây dựng nền quản trị đất đai công khai, minh bạch, hiện đại, đặt người dân ở vị trí trung tâm, nhà nước kiến tạo và phục vụ nhân dân.
Hành trình hơn hai thập kỷ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai
Ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai cho biết, nước ta bắt đầu quá trình số hóa thông tin đất đai được bắt đầu manh nha, thực hiện từ những năm 2000. Trải qua nhiều giai đoạn, cùng với việc sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật về đất đai, hoạt động này từng bước được hoàn thiện về thể chế, kỹ thuật và tổ chức, song vẫn còn phân tán, thiếu đồng bộ giữa các địa phương.
Đến năm 2013, khi Luật Đất đai được ban hành, khái niệm “cơ sở dữ liệu đất đai” chính thức được xác lập, mở đường cho việc xây dựng Hệ thống thông tin đất đai từ mô hình phân tán cấp huyện dần chuyển sang tập trung cấp tỉnh và đến nay mô hình hệ thống thông tin đất đai được xác định là tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa phương; đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã ban hành hàng loạt quy định, chuẩn kỹ thuật và hướng dẫn địa phương triển khai các chương trình số hóa hồ sơ địa chính xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, điển hình như Thái Nguyên, Lào Cai, Hà Tĩnh, Thành phố Đà Nẵng, Khánh Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh (Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ), Đồng Nai, Vĩnh Long trở thành điểm sáng trong việc xây dựng hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai.
Từ năm 2020, trong khuôn khổ Chiến lược chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030, việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai được xác định là một trong sáu hệ thống dữ liệu trọng điểm quốc gia. Đến nay, 34/63 tỉnh, thành phố (trước khi hợp nhất các tỉnh, thành phố) đã hình thành và vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai cấp tỉnh; 16 địa phương đã đồng bộ được dữ liệu địa phương với trung tâm dữ liệu quốc gia. Tuy nhiên, thực tế vẫn tồn tại tình trạng dữ liệu không đầy đủ, chưa thống nhất thông tin về không gian và thuộc tính, thiếu cập nhật hoặc trùng lặp giữa các cấp quản lý, gây khó khăn cho việc kết nối, chia sẻ và cung cấp dịch vụ công.
Đó chính là lý do Chiến dịch “Làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai” được phát động như một bước tổng rà soát và chuẩn hóa lớn nhất từ trước tới nay, tạo tiền đề hoàn thiện hệ thống dữ liệu quốc gia về đất đai vào năm 2026 – một nền tảng cốt lõi của Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Từ dữ liệu “sạch” đến quản trị đất đai minh bạch, hiệu quả bền vững
Theo Kế hoạch 515/KH-BCA-BNN&MT, Chiến dịch hướng tới ba mục tiêu trọng tâm: Tạo nền tảng hiện đại, minh bạch cho quản lý, điều hành đất đai; Nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính; Kết nối, chia sẻ dữ liệu với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác, vận hành thông suốt trong toàn bộ hệ thống chính trị.
Người dân tổ dân phố Thống Nhất, phường Dương Nội, Hà Nội được cán bộ hướng dẫn kê khai, cung cấp dữ liệu đất đai. Ảnh: Thùy Linh.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường và phối hợp cùng Bộ Công an giữ vai trò chủ trì, chỉ đạo xuyên suốt, trực tiếp tháo gỡ các điểm nghẽn kỹ thuật, thể chế, nguồn nhân lực trong việc xây dựng chuẩn dữ liệu, bảo đảm “đúng – đủ – sạch – sống – thống nhất – dùng chung”.
Chiến dịch bao gồm 21 nhiệm vụ cụ thể, trong đó Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì 5 nhiệm vụ then chốt như: hoàn thiện cơ sở dữ liệu đã có; số hóa các loại Giấy chứng nhận về đất ở và nhà ở nhưng chưa có dữ liệu số; kết nối, đồng bộ dữ liệu; đảm bảo an toàn, an ninh mạng; và hướng dẫn, kiểm tra, tháo gỡ khó khăn cho các địa phương.
Đặc biệt, để khẳng định hiệu quả của chiến dịch, một trong những nhiệm vụ quan trọng đó là tập trung tái cấu trúc quy trình thủ tục hành chính về đất đai, cắt giảm hồ sơ giấy, thay thế bằng dữ liệu số. Người dân có thể xác thực thông tin đất đai qua ứng dụng VNeID, không còn phải photo, công chứng “sổ đỏ” khi làm thủ tục, tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm phiền hà.
Khi cơ sở dữ liệu đất đai được chuẩn hóa và đồng bộ, toàn bộ thông tin về quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất sẽ được quản lý trên nền tảng số thống nhất từ Trung ương đến cấp xã. Điều này không chỉ giúp cơ quan quản lý nhà nước có công cụ điều hành minh bạch, hiệu quả, rõ trách nhiệm, mà còn tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp tra cứu, kiểm tra, giám sát và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Việc đồng bộ hóa dữ liệu cũng giúp rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ hành chính, giảm thiểu sai sót trong đăng ký, cấp giấy chứng nhận, chuyển nhượng, thừa kế, thế chấp tài sản... Đồng thời, dữ liệu đất đai khi được kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thuế, tài chính, đầu tư công, tín dụng… sẽ mở ra không gian khai thác mới cho phát triển kinh tế số, giúp giảm chi phí tuân thủ, tăng tính công khai, hạn chế tiêu cực trong quản lý.
Hướng tới xã hội số toàn dân
Không chỉ dừng ở việc làm sạch dữ liệu, chiến dịch còn hướng tới mục tiêu xã hội sâu xa hơn: giảm nghèo thông tin, hướng tới Chính phủ số, hành chính số. Khi dữ liệu đất đai được số hóa và phổ cập, người dân sẽ có điều kiện tiếp cận thông tin chính xác, công khai, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ đất đai và cơ hội phát triển.
Đây cũng là yêu cầu đặt ra trong Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, khi mọi chính sách, dịch vụ công đều phải hướng tới người dân - vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa là chủ thể tham gia vào quá trình số hóa. Trong chiến dịch này, người dân không chỉ là người cung cấp dữ liệu mà còn là người xác thực, giám sát và hưởng lợi từ chính dữ liệu sạch, minh bạch mà mình góp phần xây dựng.
Trên thực tế, việc tổ chức triển khai chiến dịch tại 34 địa phương đã cho thấy rõ vai trò điều phối, dẫn dắt của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Bộ không chỉ ban hành tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ, tiêu chuẩn dữ liệu, mà còn cử các đoàn công tác trực tiếp xuống địa phương để đôn đốc, hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn tại chỗ.
Nhiều địa phương như thành phố Hải Phòng, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Lào Cai, Hà Tĩnh, thành phố Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai đã thể hiện quyết tâm cao, coi đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, huy động cả hệ thống chính trị cùng tham gia. Mô hình tổ công tác liên ngành giữa cơ quan quản lý đất đai, công an, doanh nghiệp công nghệ đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh, nâng cao hiệu quả và tiến độ triển khai.
