Hài hòa giữa phát triển nông nghiệp và bảo vệ môi trường
Từ những ngày đầu đất nước giành độc lập, ngành nông nghiệp và môi trường Quảng Ngãi đã đồng hành cùng công cuộc cách mạng, vượt qua muôn vàn khó khăn để làm tròn sứ mệnh là trụ đỡ của nền kinh tế. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dù bộn bề gian khó, ngành vẫn đảm đương tốt nhiệm vụ huy động thuế nông nghiệp, tổ chức sản xuất phục vụ chiến trường và đảm bảo nguồn lương thực.
Công trình thủy lợi Thạch Nham được xây dựng đã giải quyết bài toàn thiếu nước sản xuất suốt thời gian dài ở tỉnh Quảng Ngãi. Ảnh: L.K.
Giai đoạn sau năm 1975, khi đất nước bước vào thời kỳ tái thiết, Quảng Ngãi đã nhanh chóng xây dựng hệ thống quản lý đất đai đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở, từng bước đưa công việc quy hoạch, đo đạc, cấp giấy chứng nhận vào nề nếp để ổn định sản xuất nông nghiệp.
Một trong những dấu ấn đặc biệt mà nhiều thế hệ cán bộ ngành thủy lợi Quảng Ngãi luôn tự hào chính là đại công trình Thạch Nham, được khởi công vào năm 1985. Công trình này không chỉ giải quyết bài toán thiếu nước kéo dài, mà còn biến nhiều vùng đất cằn cỗi thành những cánh đồng trù phú, đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực của tỉnh trong nhiều thập kỷ.
Bước vào thời kỳ đổi mới, hàng loạt chính sách mang tính đột phá như Khoán 100, Khoán 10 cùng sự ra đời của Luật Đất đai đã tạo nên luồng gió mới, khơi dậy tiềm năng của người dân và đặt nền móng cho quá trình chuyển đổi mạnh mẽ trong nông nghiệp. Tại Quảng Ngãi, ngành đã chủ động triển khai các chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đầu tư hạ tầng thủy lợi, phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
Những chương trình này không chỉ cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn làm thay đổi diện mạo nhiều vùng quê, từ hạ tầng giao thông, thủy lợi đến cảnh quan và điều kiện sinh hoạt của người dân. Bên cạnh nông nghiệp, lĩnh vực tài nguyên và môi trường cũng từng bước hiện đại hóa, nhất là sau khi hệ thống quản lý nhà nước được kiện toàn từ trung ương đến địa phương.
Những vùng quê ở Quảng Ngãi ngày càng khởi sắc sau thời gian triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới. Ảnh: L.K.
Quảng Ngãi đã hoàn thành các quy hoạch sử dụng đất qua nhiều thời kỳ, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai số, tăng cường quản lý tài nguyên khoáng sản, kiểm soát môi trường, xử lý ô nhiễm và nâng cao năng lực ứng phó biến đổi khí hậu. Tất cả những kết quả này tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của tỉnh.
Cột mốc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường vào năm 2025 thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo chủ trương tinh gọn bộ máy đã mở ra một hướng tiếp cận mới trong quản lý ngành.
Quảng Ngãi trở thành một trong những địa phương tiên phong hợp nhất thành Sở Nông nghiệp và Môi trường, thống nhất quản lý các lĩnh vực nông nghiệp, thủy lợi, đất đai, tài nguyên và môi trường trong một khối. Sự chuyển đổi này không chỉ giúp tinh giản đầu mối mà quan trọng hơn, tạo điều kiện để hoạch định chính sách tổng thể, hài hòa giữa phát triển kinh tế nông nghiệp và bảo vệ môi trường.
“Nhìn lại chặng đường phát triển, chúng tôi tự hào về những đóng góp ở tất cả lĩnh vực từ nông nghiệp, thủy lợi đến quản lý đất đai và môi trường. Đó là thành quả của sự nỗ lực không ngừng nghỉ và tinh thần trách nhiệm của nhiều thế hệ cán bộ toàn ngành của tỉnh”, ông Hồ Trọng Phương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, chia sẻ.
Đổi mới, thích ứng để bứt phá
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, yêu cầu phát triển nông nghiệp hiện đại, sinh thái và thích ứng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Quản lý đất đai đòi hỏi phải minh bạch, khoa học và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số. Công tác bảo vệ môi trường phải thực chất hơn, có chiều sâu hơn và đáp ứng được sự kỳ vọng của người dân cũng như yêu cầu phát triển kinh tế. Đó là những thách thức lớn mà ngành nông nghiệp và môi trường đang đối diện.
Người dân ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao hiệu quả kinh tế. Ảnh: L.K.
Ông Hồ Trọng Phương nhấn mạnh: “Chúng ta phải đổi mới tư duy hành động, tôn trọng quy luật phát triển, làm chủ khoa học - công nghệ, chuyển đổi số mạnh mẽ và xây dựng đội ngũ cán bộ có tâm, có tầm, có bản lĩnh. Đây chính là chìa khóa để ngành vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn tới”.
Theo định hướng phát triển của tỉnh Quảng Ngãi, ngành nông nghiệp và môi trường sẽ tiếp tục tập trung hoàn thiện quy hoạch nông nghiệp, nông thôn theo mô hình chính quyền 2 cấp, mở rộng không gian phát triển liên xã và quản lý tài nguyên đất đai theo hướng bền vững. Những cơ chế và chính sách khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn sẽ được cụ thể hóa để tạo động lực mới cho người dân và doanh nghiệp.
Song song với đó, tái cơ cấu ngành nông nghiệp tiếp tục là nhiệm vụ trung tâm, đặt trọng tâm vào phát triển sản xuất quy mô lớn, nâng cao giá trị trên từng đơn vị diện tích và hình thành các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ. Ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý sẽ được đẩy mạnh để nâng cao hiệu quả, giảm phát thải và tiến tới tham gia thị trường tín chỉ carbon, phù hợp với xu hướng phát triển xanh của thế giới.
Kinh tế biển cũng là một trong những lợi thế của tỉnh Quảng Ngãi. Ảnh: L.K.
Trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, Quảng Ngãi hướng đến xây dựng hệ thống quản lý minh bạch, hiện đại, tăng cường giám sát tài nguyên khoáng sản, quản lý chất thải, nâng cao năng lực dự báo và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu. Việc ứng dụng cơ sở dữ liệu đất đai số và công nghệ viễn thám, GIS sẽ đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi số của ngành.
“Bên cạnh đó, chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ tiếp tục đi vào chiều sâu, hướng đến các xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Diện mạo các vùng quê sẽ tiếp tục thay đổi, gắn với các tiêu chí về môi trường, cảnh quan, đời sống văn hóa và thu nhập của người dân.
Với sự quan tâm, lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp của các sở, ngành và địa phương; cùng sự đồng hành của người dân và doanh nghiệp, ngành Nông nghiệp và Môi trường hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng vào một chặng đường phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới”, ông Hồ Trọng Phương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi khẳng định.
Từ khi hình thành và phát triển với nhiều khó khăn, thử thách đan xen, nông nghiệp và môi trường Quảng Ngãi đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống người dân và gìn giữ tài nguyên, môi trường cho thế hệ mai sau. Những kết quả ấy là nền tảng để ngành tiếp tục đổi mới, khẳng định vai trò trụ đỡ và hướng đến những mục tiêu phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn mới.
