Đà Nẵng: Kiên định mục tiêu thành phố môi trường: [Bài 2] Huy động nguồn lực

Ưu tiên bố trí ngân sách

Những năm qua, thành phố Đà Nẵng (cũ) và tỉnh Quảng Nam (cũ) đã chủ động xây dựng, hoàn thiện thể chế, ban hành nhiều nghị quyết quan trọng nhằm hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật, xử lý nước thải tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đô thị.

Đồng thời ban hành các chính sách về phí bảo vệ môi trường, quản lý chất thải, khuyến khích xã hội hóa đầu tư cho môi trường. Cùng với đó, ưu tiên nguồn lực từ ngân sách đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường.

Giám đốc Sở NN-MT TP Đà Nẵng Phạm Nam Sơn thông tin, riêng trong giai đoạn 2022-2024, ngân sách thành phố Đà Nẵng (cũ) đã bố trí 3.956 tỷ đồng chi thường xuyên cho sự nghiệp bảo vệ môi trường (chiếm bình quân 7,86% tổng chi ngân sách hằng năm) và bố trí vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 hơn 4.490 tỷ đồng cho 29 dự án môi trường.

Tỉnh Quảng Nam (cũ) bố trí 576,2 tỷ đồng chi thường xuyên cho sự nghiệp môi trường và huy động hàng nghìn tỷ đồng cho các dự án đầu tư công và ODA (hơn 1.357 tỷ đồng từ ngân sách cùng 1.942 tỷ đồng từ nguồn vốn nước ngoài để đầu tư hơn 15 dự án bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, cấp nước sạch tập trung...); cấp phép đầu tư, phê duyệt chủ trương đầu tư 5 dự án với tổng vốn 980 tỷ đồng.

Theo Sở NN-MT TP Đà Nẵng, những nỗ lực chung đã tạo ra những chuyển biến thực chất trong việc kiểm soát ô nhiễm và quản lý chất thải, trong đó có các dự án, mô hình mang tính tiên phong. Tất cả cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã hoàn thành khắc phục. Các dự án trọng điểm, cấp thiết về bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu được ưu tiên triển khai. Đến nay, các công trình, hạng mục hạ tầng kỹ thuật đô thị, bảo vệ môi trường đã được đầu tư cơ bản và đưa vào sử dụng, góp phần quan trọng nâng cấp và đồng bộ về cơ sở hạ tầng chung, cải thiện chất lượng môi trường.

Tận dụng nguồn lực quốc tế

Song song với đầu tư trong nước, Đà Nẵng còn chủ động tăng cường hợp tác quốc tế, tận dụng nguồn lực từ các tổ chức nước ngoài để triển khai các dự án môi trường. Đến nay, thành phố đã hợp tác với hơn 10 tổ chức quốc tế, triển khai 13 chương trình và dự án trong giai đoạn 2021-2025, với tổng kinh phí hơn 70 tỷ đồng. Những dự án này tập trung vào quản lý chất thải rắn, phân loại rác tại nguồn, giảm rác thải nhựa và thích ứng với biến đổi khí hậu – những vấn đề then chốt của đô thị lớn.

Nổi bật là dự án “Thúc đẩy phân loại rác tại nguồn và tái chế (3R)” do JICA (Nhật Bản) tài trợ, trong khuôn khổ hợp tác giữa Đà Nẵng và thành phố Yokohama. Với tổng kinh phí hơn 15 tỷ đồng, dự án góp phần hình thành quy trình thu gom – xử lý rác tái chế theo chuẩn Nhật Bản, đồng thời giúp cộng đồng quen dần với thói quen phân loại rác từ hộ gia đình.

Bên cạnh đó, hai dự án “Chung tay hành động bảo vệ nguồn nước” và “Giảm ô nhiễm rác thải nhựa” do USAID tài trợ, tổng kinh phí hơn 13 tỷ đồng, đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Các dự án này hỗ trợ nâng cao năng lực giám sát chất lượng nước, đồng thời triển khai nhiều mô hình giảm thiểu nhựa dùng một lần tại khu vực ven biển – nơi chịu áp lực môi trường lớn.

UNDP cũng đồng hành cùng thành phố thông qua dự án “Xây dựng mô hình thí điểm quản lý rác thải tổng hợp” tại quận Ngũ Hành Sơn (cũ) và khu vực phía tây thành phố. Với kinh phí 3,5 tỷ đồng, dự án đã tạo ra mô hình thu gom – phân loại – tái chế rác thải dựa vào cộng đồng, giúp giảm lượng rác phải chôn lấp và nâng cao nhận thức của người dân.

Từ tháng 4/2025, Đà Nẵng tiếp tục triển khai dự án “Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong thực hiện mục tiêu Khung đa dạng sinh học toàn cầu (GBF)” do WWF tài trợ. Dự án kéo dài đến năm 2027, hướng đến phục hồi hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học dựa vào sự tham gia trực tiếp của cộng đồng – một hướng tiếp cận bền vững và hiện đại.

Theo Sở NN-MT Đà Nẵng, các chương trình hợp tác quốc tế không chỉ đem lại nguồn vốn mà quan trọng hơn, còn giúp thành phố tiếp cận kinh nghiệm quản lý tiên tiến, công nghệ sạch và mô hình đô thị xanh hiện đại. Nhiều mô hình thử nghiệm như khu dân cư xanh, phân loại rác tại nguồn, tiết kiệm năng lượng hay quản lý rác thải tổng hợp đã được nhân rộng, góp phần làm thay đổi nhận thức cộng đồng và nâng cao chất lượng môi trường đô thị.

Trong thời gian tới, Đà Nẵng sẽ tiếp tục chủ động xây dựng quan hệ hợp tác mới, tranh thủ nguồn lực quốc tế đa dạng cho mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh. Thành phố cũng kiến nghị các bộ, ngành sửa đổi Nghị định 80/2020/NĐ-CP để tháo gỡ vướng mắc trong tiếp nhận viện trợ quốc tế, đảm bảo tiến độ triển khai dự án. Đồng thời, thành phố mong muốn được kết nối với nhiều tổ chức quốc tế hơn nhằm huy động nguồn lực cho các lĩnh vực trọng tâm như giảm rác thải nhựa, kiểm toán chất thải, dự báo – cảnh báo thiên tai, đánh giá dịch vụ hệ sinh thái và phát triển bền vững các khu bảo tồn thiên nhiên.

Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường TP Đà Nẵng Võ Thành nhấn mạnh rằng, bên cạnh vốn đầu tư trong nước, thành phố cần tiếp tục xây dựng cơ chế thu hút nguồn lực từ các quỹ tài chính quốc tế, các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và viện trợ phi chính phủ. Điều này không chỉ bổ sung nguồn vốn cho các dự án, mà còn tạo cơ hội để Đà Nẵng tiếp cận mô hình tiên tiến, đảm bảo phát triển đô thị theo hướng xanh – bền vững – thích ứng với biến đổi khí hậu.