Đà Nẵng: Kiểm soát khí thải, xây dựng đô thị xanh

Nhiều giải pháp kiểm soát ô nhiễm

Đà Nẵng đang trong tiến trình xây dựng “Thành phố môi trường” – mô hình tiên phong trong cả nước về phát triển đô thị bền vững. Thời gian qua, Đà Nẵng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó nổi bật là Chương trình quan trắc chất lượng môi trường giai đoạn 2021–2025 và hoạt động giám sát thường xuyên khí thải công nghiệp tại các cơ sở có nguồn phát thải lớn.

Thành phố đã ban hành Chương trình quản lý ô nhiễm công nghiệp đến năm 2030 (Quyết định số 300/QĐ-UBND ngày 6/2/2024) và Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025–2030 (Quyết định số 1337/QĐ-UBND ngày 25/4/2025). Từ năm 2022, TP Đà Nẵng đã phối hợp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam triển khai chương trình "Thí điểm kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn". Đây chính là những định hướng nền tảng, bảo đảm việc kiểm soát khí thải và nâng cao chất lượng môi trường không khí được triển khai một cách lâu dài, bài bản và gắn với mục tiêu chiến lược của thành phố.

Cùng với việc hoàn thiện thể chế, Đà Nẵng chú trọng đầu tư hạ tầng quan trắc hiện đại. Thành phố đã lắp đặt 2 trạm đo tại quận Ngũ Hành Sơn và nút giao Phạm Hùng – Quốc lộ 1A, song song Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) cũng đầu tư thêm 2 trạm tại Đại học Đà Nẵng và Trường Đại học Sư phạm. Riêng tỉnh Quảng Nam (cũ) có 1 trạm đặt tại Tam Kỳ, bổ trợ cho việc theo dõi liên vùng. Hệ thống quan trắc tự động, liên tục này không chỉ phục vụ công tác quản lý nhà nước mà còn minh chứng cho định hướng phát triển dựa trên dữ liệu, minh bạch và có trách nhiệm với cộng đồng.

Theo kết quả quan trắc định kỳ của Sở NN-MT Đà Nẵng, chất lượng không khí thành phố này nhìn chung ở mức khá tốt. Chỉ tại một số khu vực giao thông trọng điểm như ngã ba, ngã tư lớn hoặc trước Bến xe Trung tâm, các chỉ số bụi và khí thải có thời điểm vượt ngưỡng cho phép. Đây đều là các vị trí, nút giao thông chính và kết nối các khu vực trong thành phố, có lưu lượng phương tiện lưu thông tương đối lớn.

Ở các làng nghề và khu khai thác khoáng sản như Non Nước, Phước Tường, Hòa Nhơn, chất lượng không khí phần lớn ổn định, các thông số O₃, SO₂, NO₂ đều nằm trong quy chuẩn. Tuy nhiên, bụi TSP và PM₁₀ đôi lúc vượt ngưỡng do hoạt động khai thác và vận chuyển. Một số khu vực nhạy cảm khác như bãi rác Khánh Sơn, Âu thuyền – Cảng cá Thọ Quang hay KCN dịch vụ thủy sản Thọ Quang vẫn còn tình trạng mùi hôi gây bức xúc, đòi hỏi giải pháp xử lý căn cơ.

Kiểm soát khí thải giao thông cơ giới

Các nghiên cứu cho thấy nguồn khí thải từ giao thông chiếm khoảng 70% tổng ô nhiễm không khí tại Đà Nẵng. Đây là bài toán khó với bất kỳ đô thị nào, nhưng với một thành phố gắn với thương hiệu “Thành phố môi trường”, việc giảm phát thải giao thông càng trở thành nhiệm vụ trọng yếu. Điều này đặt ra yêu cầu thành phố phải có những bước đi quyết liệt, đồng bộ, từ nâng cao tiêu chuẩn phương tiện, cải thiện hạ tầng, phát triển vận tải công cộng đến thay đổi hành vi tiêu dùng năng lượng của người dân.

Theo ông Võ Thành, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường TP Đà Nẵng, trong kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025–2030, thành phố đề ra mục tiêu kiểm soát chặt khí thải từ giao thông cơ giới, thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn Euro 4, đồng thời tăng cường kiểm soát các dự án và cơ sở sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm.

“Thành phố đặt mục tiêu 100% cơ sở thuộc diện quan trắc phải lắp đặt hệ thống đo khí thải tự động, truyền dữ liệu trực tuyến về Sở NN-MT; 100% cơ sở xả thải phải có hệ thống xử lý đạt quy chuẩn. Đây là cam kết mạnh mẽ, thể hiện rõ sự nghiêm túc trong bảo vệ môi trường, không để tồn tại cơ sở gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng”, ông Thành cho hay.

Thành phố cũng triển khai đề án di dời các cơ sở sản xuất tại làng nghề vào cụm công nghiệp có hạ tầng bảo vệ môi trường, hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề cho các hộ sản xuất không còn phù hợp định hướng phát triển bền vững. Các nguồn thải từ dân sinh, xây dựng và nông nghiệp được kiểm soát chặt: tiến tới chấm dứt tình trạng đốt phụ phẩm nông nghiệp tự phát, yêu cầu tất cả trang trại chăn nuôi quy mô lớn có công trình xử lý chất thải, các công trình xây dựng phải tuân thủ nghiêm biện pháp bảo vệ môi trường trong thi công. Những biện pháp này không chỉ giải quyết vấn đề cục bộ mà còn góp phần nâng cao văn hóa môi trường đô thị, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng.

Đặt lợi ích sức khỏe cộng đồng lên hàng đầu, Đà Nẵng đặt mục tiêu duy trì chỉ số AQI trong ngưỡng trung bình đến tốt, dưới 100 µg/m³. Thành phố cũng tăng cường hệ thống cảnh báo, dự báo và công khai thông tin chất lượng không khí để người dân kịp thời nắm bắt. Việc đầu tư thêm trạm quan trắc tự động, liên tục sẽ giúp dữ liệu được cập nhật thường xuyên, phục vụ cả công tác quản lý lẫn nhu cầu thông tin minh bạch của cộng đồng.

Với những bước đi chiến lược này, Đà Nẵng không chỉ hướng tới mục tiêu “Thành phố môi trường”, mà còn khẳng định quyết tâm thực hiện cam kết quốc gia về tăng trưởng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu và mục tiêu Net Zero 2050.