Lợi thế và thách thức khi trồng dưa trái vụ ở miền Bắc

Sau một năm đầy biến động khi thiên tai gây ra thiệt hại nghiêm trọng, làm sập nhà màng, nhà kho và cơ sở sản xuất, HTX Hoàng Nam Phát (phường Thạch Khôi, TP Hải Phòng) đã vượt khó, nhanh chóng vực dậy, đặc biệt là trong phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Một trong những đột phá là mô hình trồng dưa trái vụ trong nhà màng.

Anh Hồ Việt Hoàn – Giám đốc HTX cho biết, hiện diện tích nhà màng của HTX khoảng 5.000 m², chuyên trồng các sản phẩm bằng bằng công nghệ cao, nhất là dưa trái vụ có giá trị cao. 

Trồng dưa vào mùa đông ở miền Bắc là thách thức lớn bởi thời tiết lạnh giá. Tuy nhiên, với công nghệ nhà màng, HTX Hoàng Nam Phát bước đầu đã giải quyết được vấn đề này bởi có thể điều chỉnh được nhiệt độ đảm bảo cho cây dưa phát triển tốt, ra hoa, đậu trái.

Điều khiến anh Hoàn quyết tâm trồng dưa trái vụ là lợi thế về giá. Hiện giá dưa chính vụ khoảng 20.000 đồng/kg, nhưng dưa trái vụ của HTX trồng trong nhà màng thu hoạch vào tháng 10 với sản lượng khoảng 20 nghìn tấn có thể đạt mức 35.000 đồng/kg. Mô hình này không chỉ giúp HTX Hoàng Nam Phát có thu nhập quanh năm mà còn cung cấp sản phẩm ổn định cho thị trường.

Việc ứng dụng công nghệ nhà màng để trồng dưa trái vụ, đặc biệt vào mùa đông là bước đi chiến lược của HTX Hoàng Nam Phát nhằm tạo lợi thế cạnh tranh và đảm bảo nguồn cung ổn định cho thị trường. Tuy nhiên bên cạnh lợi ích kinh tế rõ ràng là những thách thức không nhỏ, nhất là với những nông hộ.

Đầu tiên là về chi phí đầu tư ban đầu, việc xây dựng nhà màng kiên cố, lắp đặt hệ thống tưới tự động, quạt thông gió, hệ thống sưởi ấm đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu rất lớn. Đối với nhiều hộ nông dân hoặc các HTX mới thành lập, đây là rào cản lớn, hạn chế khả năng tiếp cận và nhân rộng mô hình.

Về kỹ thuật, sản xuất trái vụ trong môi trường nhà màng đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và kỹ năng quản lý chặt chẽ về nhiều mặt, sự phụ thuộc vào công nghệ cũng tiềm ẩn rủi ro. 

Về thị trường, mặc dù dưa trái vụ có giá bán cao hơn nhưng việc đảm bảo thị trường tiêu thụ ổn định và giá cả cạnh tranh vẫn là một bài toán. Sự biến động của thị trường, cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung khác có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận dự kiến.

Để nhân rộng mô hình trồng dưa trái vụ trong nhà màng, giải quyết các rào cản và có các giải pháp đồng bộ. Đầu tiên, cần tháo gỡ khó khăn tài chính, có chính sách hỗ trợ tài chính ưu đãi, quỹ nông nghiệp công nghệ cao, tín dụng xanh, miễn giảm thuế... và đa dạng hóa kênh huy động vốn.

Thứ hai, cần nâng cao năng lực kỹ thuật, đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật canh tác trong nhà màng, quản lý dịch hại bằng chế phẩm sinh học, áp dụng quy trình chuẩn và tài liệu hóa kinh nghiệm. Thứ ba, cần thị trường tiêu thụ một cách bền vững, xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, đầu tư xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc. Đi đôi với đó là đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu và thúc đẩy sản xuất xanh, tiết kiệm năng lượng cũng như ưu tiên sử dụng chế phẩm sinh học.