Sẽ có cơ chế 'vượt khung' để thu hút nhân tài khoa học công nghệ

Chiều 5/8, Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) tổ chức Họp báo thường kỳ tháng 7 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương. 

Tại buổi họp báo, nhiều nội dung được dư luận trong và ngoài nước quan tâm đã được đại diện các đơn vị thuộc Bộ thông tin và giải đáp chi tiết, bao gồm: chính sách trọng dụng nhân tài trong lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; bộ tiêu chí đánh giá mức độ chuyển đổi số quốc gia; chính sách phát triển công nghệ và sản phẩm công nghệ chiến lược; phát triển kinh tế số; phát triển trí tuệ nhân tạo và giải pháp phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nói chung.

Liên quan đến chính sách trọng dụng nhân tài trong lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, ông Mai Ánh Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ KHCN) cho biết, Bộ Nội vụ đang phối hợp với Bộ KHCN và các Bộ, ngành liên quan xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đãi ngộ đặc biệt để thu hút ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu về nước làm việc vào tháng 8/2025. Đồng thời, Bộ được giao nhiệm vụ triển khai Chiến lược thu hút nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050, hoàn thành vào tháng 9/2025.

Theo ông Mai Ánh Hồng, khung pháp lý đã khá hoàn thiện. Luật KHCN và Đổi mới sáng tạo năm 2025 và Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua được kỳ vọng tạo ra môi trường thực sự hấp dẫn, là tiền đề quan trọng để thu hút, giữ chân và phát huy tối đa tiềm năng của nhân tài.

Theo đại diện Bộ KHCN, nhân tài, nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định để phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhưng không thể thu hút bằng chính sách cứng nhắc. Bộ xác định phải có cơ chế đãi ngộ linh hoạt, trong đó "vượt khung lương, cấp nhà ở, điều kiện làm việc không nên xem là đặc ân, mà là điều kiện tối thiểu để những người có khả năng tạo đột phá yên tâm làm việc".

Các chính sách cụ thể đang được Bộ xây dựng gồm: cơ chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu; tăng quyền tự chủ cho tổ chức khoa học công lập; ưu đãi vượt trội để phát triển công nghiệp bán dẫn; cơ chế thu hút, sử dụng và trọng dụng nhân tài; quy định phân chia lợi ích từ kết quả nghiên cứu

Bộ cũng triển khai đề án Phát triển, trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đi cùng với các chương trình quốc gia có mục tiêu cụ thể để thu hút nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài về làm việc, cũng như chuyên gia nước ngoài có kinh nghiệm. "Các chương trình này có thể bao gồm gói hỗ trợ tài chính đặc biệt, điều kiện làm việc ưu việt, và cơ hội phát triển sự nghiệp rõ ràng", ông Mai Ánh Hồng chia sẻ.

Ngoài chính sách tài chính, Bộ sẽ đầu tư hạ tầng và môi trường nghiên cứu, nâng cấp phòng thí nghiệm trọng điểm, trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, xây dựng các khu công nghệ cao, vườn ươm công nghệ để tạo điều kiện cho đổi mới sáng tạo.

Bộ KHCN khuyến khích doanh nghiệp tăng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), hợp tác với viện nghiên cứu, trường đại học để đưa kết quả khoa học vào sản xuất, kinh doanh, phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học và công nghệ.

Về hợp tác quốc tế, Bộ tạo điều kiện cho nhà khoa học Việt Nam tham gia các dự án toàn cầu, kết nối với mạng lưới nghiên cứu quốc tế, đồng thời thu hút các tập đoàn công nghệ lớn đặt trung tâm R&D tại Việt Nam.

"Các rào cản hành chính sẽ được cắt giảm, tăng quyền tự chủ tối đa cho nhà khoa học, đi kèm nguồn lực như tài chính, thiết bị, cơ sở dữ liệu phục vụ nghiên cứu. Việc đánh giá sẽ dựa trên kết quả đầu ra như công bố quốc tế, bằng sáng chế và sản phẩm thương mại hóa, thay vì chú trọng vào quy trình thực hiện", ông Hồng cho biết thêm.