Nghệ An với chiến lược phát triển năng lượng sạch

Khai thác hiệu quả tiềm năng sinh khối

Nghệ An vốn có thế mạnh đặc biệt với diện tích rừng trồng lớn và nguồn phụ phẩm gỗ dồi dào. Đây chính là nền tảng quan trọng để tỉnh trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực năng lượng sinh khối.

Một trong những dự án trọng điểm đang được triển khai là Nhà máy sản xuất viên nén sinh khối tại xã Yên Xuân do Công ty CP Năng lượng xanh KA-Grimex đầu tư, với tổng vốn hơn 400 tỷ đồng, áp dụng công nghệ tiên tiến từ Đức. Khi đi vào hoạt động trong quý III/2025, nhà máy sẽ tận dụng nguyên liệu từ rừng trồng để sản xuất viên nén gỗ, loại nhiên liệu sạch ngày càng được ưa chuộng.

Trước đó, từ năm 2018, Công ty TNHH Biomass Fuel Việt Nam (BMFV) - doanh nghiệp Nhật Bản đã đầu tư 24,4 triệu USD xây dựng nhà máy sản xuất viên nén gỗ tại KCN VSIP Nghệ An, với công suất 160.000 tấn/năm. BMFV hiện là nhà cung cấp viên nén sinh khối đạt chuẩn quốc tế cho các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu.

Có thể nói, sự phát triển của ngành năng lượng sinh khối tại Nghệ An không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mà còn góp phần nâng cao giá trị rừng trồng, thúc đẩy người dân bảo vệ và phát triển rừng theo hướng bền vững.

Song song với sinh khối, Nghệ An đang tập trung thúc đẩy các dự án điện mặt trời và điện gió - hai lĩnh vực then chốt trong chiến lược chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

UBND tỉnh Nghệ An hiện đang chỉ đạo hoàn tất thủ tục đầu tư hai dự án điện mặt trời nổi tại hồ Vực Mấu (160 MW) và hồ Khe Gỗ (200 MW). Điểm nổi bật của các dự án này là tận dụng diện tích mặt hồ chứa sẵn có, giúp tiết kiệm quỹ đất, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nước và khai thác hạ tầng. Đây cũng là hướng đi mới mẻ, phù hợp với điều kiện tự nhiên của Nghệ An và xu hướng phát triển điện mặt trời nổi trên thế giới.

Không dừng lại ở đó, Nghệ An đang xúc tiến hai dự án điện gió quy mô lớn: Nhà máy điện gió Nam Đàn (200 MW) và Nhà máy điện gió Quỳnh Lập (70 MW). Với lợi thế địa hình đồi núi và ven biển, cùng tốc độ gió ổn định, Nghệ An có nhiều tiềm năng để phát triển điện gió công nghiệp. Khi hoàn thành, các dự án này sẽ bổ sung đáng kể nguồn năng lượng sạch cho hệ thống điện quốc gia, đồng thời mở ra cơ hội hình thành các cụm công nghiệp phụ trợ phục vụ thiết bị điện gió trong tương lai.

Một dấu ấn quan trọng khác là dự án Nhà máy sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời hiệu suất cao của Công ty TNHH Công nghệ năng lượng mới Hainan Drinda (Trung Quốc) tại KCN Hoàng Mai II, với vốn đầu tư 450 triệu USD. Dự án không chỉ sản xuất thiết bị cho ngành điện mặt trời, mà còn tạo động lực phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa chuỗi cung ứng năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Giải pháp chuyển tiếp chiến lược

Bên cạnh năng lượng tái tạo, Nghệ An còn được Chính phủ giao nhiệm vụ triển khai Nhà máy Điện khí LNG Quỳnh Lập, một dự án chiến lược trong Quy hoạch điện VIII. Với công suất thiết kế 1.500 MW, tổng vốn đầu tư 2,15 tỷ USD, dự án dự kiến tiêu thụ khoảng 1,15 triệu tấn LNG/năm và đi vào vận hành thương mại trước 2030.

LNG, dù vẫn là nhiên liệu hóa thạch, nhưng có ưu thế rõ rệt so với than đá: lượng phát thải CO₂ thấp hơn, giảm thiểu bụi mịn và các chất độc hại. Việc phát triển LNG phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, đồng thời bảo đảm nguồn điện ổn định trong giai đoạn hệ thống điện quốc gia chưa thể hoàn toàn dựa vào năng lượng tái tạo.

Dự án này không chỉ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia mà còn tạo động lực thúc đẩy các lĩnh vực đi kèm như logistics, dịch vụ cảng biển và công nghiệp phụ trợ.

Một điểm sáng khác trong bức tranh năng lượng sạch của Nghệ An là sự tham gia chủ động của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong quá trình xanh hóa sản xuất. Điển hình là Tập đoàn Hoa Sen đã hợp tác với SP Group triển khai hệ thống điện mặt trời áp mái và hệ thống năng lượng lạnh công suất 1.900 RT tại KCN Đông Hồi.

Hệ thống này không chỉ giúp giảm hơn 30% lượng điện tiêu thụ cho làm mát, tránh phát thải 14.000 tấn CO₂ mỗi năm, mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ của Hoa Sen trong chiến lược phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn môi trường trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Sự chủ động của doanh nghiệp trong việc ứng dụng giải pháp năng lượng sạch là yếu tố quan trọng, bởi lẽ mục tiêu “Net Zero” vào năm 2050 không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà cần có sự đồng hành quyết liệt từ cộng đồng doanh nghiệp.

Xu hướng tất yếu và triển vọng tương lai

Có thể thấy, với việc đồng thời phát triển các nguồn điện sinh khối, điện mặt trời, điện gió, LNG và các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong sản xuất, Nghệ An đang hình thành một hệ sinh thái năng lượng đa dạng và bền vững.

Đây là xu hướng tất yếu, phù hợp với chiến lược năng lượng quốc gia, đồng thời mở ra triển vọng để Nghệ An trở thành trung tâm năng lượng sạch của khu vực Bắc Trung Bộ. Sự kết hợp hài hòa giữa khai thác tiềm năng tự nhiên, ứng dụng công nghệ hiện đại, thu hút đầu tư nước ngoài và phát huy vai trò doanh nghiệp trong nước sẽ tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển dịch năng lượng.

Trong dài hạn, các dự án năng lượng sạch không chỉ bảo đảm cung ứng điện ổn định, giảm áp lực phụ thuộc vào than đá và năng lượng nhập khẩu, mà còn tạo công ăn việc làm, nâng cao kỹ năng lao động, thúc đẩy công nghiệp phụ trợ và dịch vụ đi kèm.

Phát triển năng lượng sạch tại Nghệ An không chỉ là sự lựa chọn mang tính chiến lược, mà còn là con đường tất yếu để địa phương hội nhập sâu hơn vào xu thế phát triển bền vững toàn cầu. Với cách tiếp cận bài bản, tầm nhìn dài hạn và sự đồng hành của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân, Nghệ An hoàn toàn có thể trở thành một trong những “điểm sáng” về năng lượng sạch của cả nước, góp phần quan trọng vào mục tiêu chung: xây dựng một nền kinh tế xanh, hiện đại, thân thiện với môi trường và hướng tới trung hòa carbon vào năm 2050.