Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch trình bày "Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025-2035" tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 14/5.
Công nghiệp văn hóa được xem như một phần của công nghiệp sáng tạo. Thế nhưng, công nghiệp văn hóa lại gắn bó mật thiết với từng quốc gia, cho dù quy mô nền kinh tế khác nhau. Vài năm gần đây, khái niệm công nghiệp văn hóa được nhắc đến ở nhiều diễn đàn, nhưng con đường để phát triển công nghiệp văn hóa vẫn khá mơ hồ.
Để xây dựng công nghiệp văn hóa, Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch đã soạn thảo “Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025-2035” và vừa được đưa ra thảo luận tại phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đề xuất chủ trương đầu tư “Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035” được đánh giá bảo đảm điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV. Chương trình gồm 13 nội dung, trong đó bao gồm cơ sở xây dựng, dự kiến tổng mức vốn và cơ cấu nguồn vốn thực hiện, tác động môi trường, xã hội và hiệu quả kinh tế xã hội…
Công nghiệp văn hóa đòi hỏi cao hơn về tầm vóc so với công nghiệp giải trí. Ảnh: Bảo Suzu.
Có thể thấy “Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025-2035” có 7 mục tiêu tổng quát. Thứ nhất, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện trong phát triển văn hóa và xây dựng, hoàn thiện, chuẩn mực đạo đức, bản sắc, bản lĩnh, hệ giá trị con người, gia đình Việt Nam, mối quan hệ giữa văn hoá và con người.
Thứ hai, nâng cao đời sống tinh thần, khả năng tiếp cận, thụ hưởng văn hóa của nhân dân. Thứ ba, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Thứ tư, tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, chất lượng, hiệu quả cho phát triển văn hóa; khắc phục những bất cập trong đầu tư thời gian qua. Thứ năm, xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ, chuyên gia đầu ngành, lực lượng người lao động chuyên nghiệp, chất lượng cao.
Thứ sáu, phát huy tính đại chúng, tính khoa học, tính dân tộc của văn hóa thông qua đổi mới sáng tạo. Thứ bảy, nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế thông qua phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam, hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Nghệ thuật cải lương đối mặt nhiều thử thách để phát triển.
Nếu thực hiện được cả 7 mục tiêu thì Việt Nam cơ bản có được nền công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, công nghiệp văn hóa có nhiều đòi hỏi cao hơn công nghiệp giải trí. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhìn nhận công nghiệp văn hóa là bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân: “Lâu nay chúng ta cứ hiểu, văn hoá là ngành đi tiêu tiền, nhưng trên thế giới hiện nay đây là ngành làm ra rất nhiều tiền, là ngành có giá trị gia tăng rất cao. Những thứ của thời đại mới chúng ta cần chú ý, đấy là công nghiệp văn hoá, là ngành đem lại lợi nhuận rất lớn, Nhà nước không cần phải đầu tư gì nhiều, mà chính là tạo điều kiện cho xã hội phát triển”.
Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch Nguyễn Văn Hùng, mục tiêu đến năm 2030 thì 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa, 80% các đơn vị hành chính cấp huyện có trung tâm văn hóa - thể thao đạt chuẩn. Đồng thời, ít nhất 95% di tích quốc gia đặc biệt và khoảng 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo…
Di tích Lam Kinh ở Thanh Hóa.
Nghĩa là sẽ cần một nguồn tài chính rất lớn, cho nên ông Nguyễn Đắc Vinh với tư cách Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội kiến nghị Chính phủ cần làm rõ căn cứ để đảm bảo khả năng cân đối của ngân sách nhà nước.
“Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025-2035” kỳ vọng ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 8% vào GDP của cả nước và có mức tăng trưởng trung bình hàng năm đạt 7%. Thế nhưng, để đạt được con số lý tưởng ấy, còn có quá nhiều việc phải làm.
Trước mắt, Thủ tướng giao UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần căn cứ tình hình thực tế để xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, bố trí quỹ đất, cơ sở hạ tầng cho các ngành công nghiệp văn hóa. Nhất là phát triển các không gian sáng tạo, trung tâm hỗ trợ sáng tạo và người thực hành sáng tạo trên địa bàn. Lựa chọn lĩnh vực công nghiệp văn hóa có tiềm năng, thế mạnh để phát triển nhanh, bền vững. Đẩy mạnh liên kết vùng, địa phương trong phát triển, khai thác và kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa. Xây dựng các sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa đặc trưng của địa phương, gắn các sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa với du lịch và đẩy mạnh phát triển kinh tế ban đêm.
Nhiều nghề truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số đang bị mai một.
Công nghiệp văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa càng có vai trò càng đặc biệt hơn, vì sự thịnh vượng của công nghiệp văn hóa góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc, tránh nguy cơ bị “hòa tan” khi “hòa nhập”. Cho nên, muốn hình thành công nghiệp văn hóa phải chú ý đến công tác đào tạo nhân lực, nhân lực thực hành công nghiêp văn hóa lẫn nhân lực quản lý công nghiệp văn hóa.
