Chương trình xây dựng nông thôn mới của Thanh Hóa: Những bước đi bền bỉ

Hành trình giảm nghèo: Không chỉ là con số

Trên những vùng miền núi của tỉnh Thanh Hóa, những mái nhà mới xây trở thành biểu tượng của một cuộc sống vững chãi hơn. Hơn 10.127 hộ nghèo và cận nghèo đã được dựng lại nhà ở trên chính mảnh đất của mình - một con số rất lớn nếu nhìn vào điều kiện kinh tế nhiều xã miền núi còn thiếu thốn cơ sở hạ tầng cơ bản.

Cùng với đó, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm về 1,52%, và dự kiến còn 0,52% vào cuối năm, cao hơn hẳn tốc độ giảm bình quân của nhiều năm trước. Mỗi phần trăm giảm ấy không chỉ là một dòng báo cáo, mà là hàng nghìn gia đình đã có thêm cơ hội thoát nghèo.

Điểm đáng chú ý là cách làm ngày càng đi vào chiều sâu. Tỉnh Thanh Hóa triển khai hướng dẫn cơ chế hỗ trợ sản xuất tận đến từng thôn bản; các lớp tập huấn giúp người dân biết chăn nuôi an toàn hơn sau đợt dịch tả lợn châu Phi đã buộc phải tiêu hủy tới 61.555 con lợn trên địa bàn. Nhiều hộ nghèo từng chỉ trông vào chăn nuôi nhỏ lẻ nay đã mạnh dạn chuyển sang mô hình sản xuất mới, như trồng cây lâu năm, cây dược liệu dưới tán rừng, hay nuôi kết hợp với các tổ hợp tác trong thôn.

Việc thực hiện chương trình giảm nghèo không dừng ở hỗ trợ trước mắt. Tỉnh ban hành kế hoạch giám sát, đánh giá thường xuyên để bảo đảm nguồn lực đến đúng nơi, đúng đối tượng. Nhờ vậy, việc hỗ trợ nhà ở, sinh kế hay dụng cụ sản xuất đều có tác động thực chất, tránh tình trạng “đầu tư dàn trải”. Các xã miền núi còn được kết nối với những doanh nghiệp trên địa bàn nhằm hình thành chuỗi giá trị nhỏ nhưng ổn định.

Quan trọng hơn cả là sự thay đổi của người dân. Họ mong muốn được tham gia vào các mô hình sinh kế, sẵn sàng học nghề mới, mạnh dạn vay vốn sản xuất. Khi tư duy thay đổi, hỗ trợ của Nhà nước không còn là “cái phao”, mà trở thành “đòn bẩy”.

Khi đổi thay đến từ sự đồng lòng của cộng đồng

Song song với giảm nghèo, phong trào xây dựng nông thôn mới đang lan tỏa sâu rộng khắp tỉnh, từ đồng bằng ven biển đến các địa phương vùng cao. Các tiêu chí về hạ tầng tiếp tục được cải thiện đáng kể. Hệ thống nước sạch nông thôn đạt mức 98,35% dân số nông thôn dùng nước hợp vệ sinh, trong đó gần 65% dùng nước sạch theo chuẩn của Bộ Y tế. Ở những nơi từng thiếu nước sinh hoạt, các công trình cấp nước đã giúp người dân không còn cảnh “ăn đong” từng can nước vào mùa khô.

Tại các xã nông thôn mới nâng cao, nhiều tuyến đường liên thôn - liên xã được mở rộng; hệ thống đê điều, kênh mương được duy tu thường xuyên. Toàn tỉnh cũng đã rà soát phát hiện 57 hồ chứa có nguy cơ mất an toàn, từ đó triển khai các biện pháp phòng chống thiên tai, giúp người dân yên tâm sản xuất mùa mưa lũ.

Phong trào OCOP đang mang đến sức sống mới cho kinh tế nông thôn. Thanh Hóa có 661 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 2 sản phẩm đạt 5 sao - nước mắm và mắm tôm Lê Gia. Hơn 600 sản phẩm 3 sao từ các vùng quê đã giúp hàng trăm hợp tác xã và hộ kinh doanh có thêm động lực mở rộng sản xuất. Nhiều xã tổ chức phiên chợ nông sản, như phiên chợ với 50 gian hàng tại Hoằng Hóa, thu hút đông đảo người dân và du khách.

Cũng trong quá trình xây dựng nông thôn mới, công tác bảo vệ môi trường được chú trọng hơn. Tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt đạt 92,8%, cao hơn kế hoạch, trong khi các dự án xử lý rác thải trọng điểm như nhà máy xử lý rác Đông Nam hay nhà máy đốt rác Bỉm Sơn đang được đẩy nhanh để kịp vận hành vào cuối năm. Việc này góp phần xây dựng môi trường sống sạch hơn - tiêu chí quan trọng để xã đạt chuẩn nâng cao và kiểu mẫu.

Ở nhiều thôn bản, việc cải thiện cảnh quan trở thành hoạt động tự giác. Người dân dọn vệ sinh đường làng, trồng hoa ven đường, vận động nhau giữ gìn nguồn nước, phân loại rác tại hộ. Sự đồng lòng ấy chính là “nguồn vốn xã hội” quý giá nhất của nông thôn mới.

Không chỉ thay đổi diện mạo, nông thôn mới còn mở ra cơ hội sản xuất mới. Toàn tỉnh hiện có 1.612 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và 789 hợp tác xã nông nghiệp, cùng hơn 1.074 trang trại quy mô vừa và lớn, tạo mạng lưới sản xuất - tiêu thụ rộng khắp. Những con số ấy phản ánh sự năng động của kinh tế nông thôn Thanh Hóa - điều kiện quan trọng để nông thôn mới được duy trì lâu dài.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa: Hành trình giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới ở Thanh Hóa không phải là phép nhiệm màu diễn ra trong ngày một ngày hai. Đó là sự cộng hưởng giữa chính sách đúng đắn, điều hành kiên trì và nỗ lực tự thân của người dân. Những con số về tỷ lệ nghèo giảm mạnh, hàng trăm sản phẩm OCOP vươn ra thị trường, hàng trăm xã đạt chuẩn nông thôn mới chỉ là phần nổi. Quan trọng hơn là niềm tin đã được khơi dậy, là tinh thần làm chủ của cộng đồng nông thôn.

Thanh Hóa đang đi trên con đường bền vững, nơi mỗi thôn bản đều có cơ hội “đổi màu”, mỗi gia đình đều có cơ hội vươn lên, và mỗi chính sách đều được cụ thể hóa thành những thay đổi rất thật trong đời sống người dân.