Cây mai dương xâm hại rừng

Vườn Quốc Gia Tràm Chim (Đồng Tháp) đang đối mặt với loài cây trinh nữ (còn gọi là cây mai dương, cây mắc cỡ, mắt mèo...) mọc tràn lan.

Đã có nhiều cách diệt trừ cây mai dương nhưng chưa hiệu quả

Vườn Quốc Gia Tràm Chim (Đồng Tháp) đang đối mặt với loài cây trinh nữ (còn gọi là cây mai dương, cây mắc cỡ, mắt mèo...) mọc tràn lan, lấn chiếm ngày càng nhiều diện tích làm ảnh hưởng đến việc sinh sống của các loài động - thực vật.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc VQG Tràm Chim cho biết, trước đây chỉ xuất hiện một vài cây mai dương, đến năm 2000 đã chiếm gần 500 ha và tới nay loài cây ngoại lai này đã xâm lấn trên 3.000 ha. Dù lực lượng của vườn thường xuyên cắt trái, chặt cây, đốt... nhưng mai dương vẫn tiếp tục phát triển, làm tổn hại đến đời sống của các loài cây khác, giảm đa dạng sinh học và chức năng của hệ sinh thái, thay đổi chế độ thủy văn, thành phần dinh dưỡng trong đất và làm cho các loài chim, cò, sếu... không dám đáp xuống kiếm ăn vì sợ gai nhọn của mai dương...

Nếu không sớm tiêu diệt loài cây độc hại này thì không bao lâu mai dương sẽ bao trùm cả khu vườn. Những năm qua, VQG Tràm Chim đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo về phòng trừ cây mai dương. Nhiều nhà khoa học đều cho rằng tác hại của loài cây trinh nữ là rất lớn. Mỗi năm, loài cây này nảy nở tăng gấp đôi diện tích mai dương. Nếu không sớm tiêu diệt thì trong 4 - 5 năm nữa, VQG sẽ biến mất các loài động, thực vật quý hiếm. Đây cũng là một thực tế đáng lo ngại mà nhiều VQG trên thế giới đã mắc phải.

Nhiều chuyên gia còn đánh giá, nếu không tiêu diệt cây trinh nữ ngay từ bây giờ thì vài năm tiếp sau Nhà nước có tốn kém hàng chục tỷ đồng cũng không thể nào diệt trừ hết loài cây nguy hại này! Hiện tại, mai dương không chỉ gây hại VQG Tràm Chim mà nó đang là mối đe dọa đến đời sống của một số loài động, thực vật của vùng đồng bằng Nam bộ, Đông Nam bộ...

Mai dương hay trinh nữ vẫn là loài cây để các nhà thực vật học nghiên cứu và tìm biện pháp hữu hiệu để diệt trừ tận gốc loài cây độc hại có tên khá mỹ miều này.

PGS.TS Phạm Văn Lầm, Viện Bảo vệ thực vật (Bộ NN- PTNT) cho biết: “Có 3 biện pháp cơ bản để diệt cây mai dương là thủ công, hóa học và sinh học; trong đó biện pháp sinh học đã được tiến hành ở Thái Lan, Úc... như thả mọt đục hạt, sâu đục thân, đục ngọn cây, nhưng ở nước ta chưa được áp dụng...”.

Theo KS Võ Văn Chưa, Phó trưởng Phòng NN- PTNT huyện Tam Nông, sử dụng thuốc diệt cỏ cao cấp cực mạnh như Roundup để diệt mai dương, nhưng chỉ áp dụng được cho từng cụm có loài cây này, nếu không sẽ xâm hại tới cây trồng khác. Còn biện pháp tăng cường lực lượng làm cỏ bằng thủ công đáng ngại là để hạt của cây mai dương rơi đến đâu, theo nước trôi tới đâu... thì sẽ mọc cây tới đó”.

Theo nghiên cứu của VQG Tràm Chim, có 5 loại hóa chất diệt cây mai dương thích hợp theo từng chu kỳ sinh trưởng là thuốc Glyphosate, Truyclopyr, Paraquat, Metsulfuronmethyl và 2,4D. TS Dương Văn Ni, Trường Đại học Cần Thơ đã thực hiện thử nghiệm sử dụng thân cây mai dương để làm nguyên vật liệu trồng nấm mèo, nấm đông cô… Nhiều hộ dân sống quanh VQG Tràm Chim đã phát triển nghề nuôi dê sinh sản để dê ăn cây mai dương, nhưng xem ra vẫn chưa đạt hiệu quả cao.

Trần Trọng Trung