Căn cứ để thu hút dòng vốn xanh

Cơ sở pháp lý cho đầu tư xanh

Nhằm hỗ trợ cho thị trường tiềm năng và ý nghĩa này, nhiều tổ chức của khu vực, quốc gia đã xây dựng và ban hành các danh mục phân loại xanh, bao gồm các dự án hoặc hoạt động đầu tư kèm theo các tiêu chí về môi trường để giúp nhận diện được mức độ đáp ứng yêu cầu, góp phần vận hành thị trường tài chính xanh minh bạch, công bằng và hiệu quả.

Ở Việt Nam, Luật Bảo vệ môi trường 2020 lần đầu đưa quy định về tín dụng xanh, trái phiếu xanh và tiếp tục được cụ thể hoá tại Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường đã quy định chi tiết về lộ trình, cơ chế khuyến khích cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh.

Đặc biệt, để phù hợp với kinh nghiệm và khuyến nghị của quốc tế, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án được cấp tín dụng danh, phát hành trái phiếu xanh gọi tắt là Danh mục phân loại xanh. Theo đó, ngày 04/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 21/2025/QĐ-TTg quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh.

Quyết định này quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí môi trường để được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh, tạo cơ sở pháp lý để xác định các dự án đầu tư xanh, tài chính xanh.

45 loại hình dự án được xem xét thuộc danh mục phân loại xanh

Theo Phụ lục I ban hành kèm theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg, có 45 loại hình dự án đầu tư trong 7 lĩnh vực được xem xét, xác nhận thuộc danh mục phân loại xanh để phục vụ cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh và các ưu đãi liên quan. Bảy lĩnh vực gồm: năng lượng; giao thông vận tải; xây dựng; tài nguyên nước; nông nghiệp - lâm nghiệp - thủy sản và bảo tồn đa dạng sinh học; công nghiệp chế biến - chế tạo; và dịch vụ môi trường.

Trong đó, lĩnh vực năng lượng chiếm số lượng lớn với nhóm dự án tập trung vào phát triển năng lượng tái tạo và giảm phát thải. Các dự án được xem xét gồm: sản xuất điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối, địa nhiệt, thủy triều, sóng biển, hải lưu; sản xuất điện từ chất thải rắn; sản xuất hydrogen xanh và amoniac xanh; xây dựng công trình phục vụ giải tỏa công suất năng lượng tái tạo; hệ thống lưu trữ điện; sản xuất pin - ắc quy công nghệ cao; xây dựng lưới điện phân phối tiết kiệm năng lượng.

Ngoài năng lượng, các lĩnh vực khác cũng có nhiều loại hình dự án xanh như: phát triển hạ tầng giao thông công cộng ít phát thải; công trình xây dựng tiết kiệm năng lượng; phục hồi lưu vực sông, xử lý nước thải; phát triển nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp các-bon thấp; bảo tồn đa dạng sinh học; sản xuất sạch trong công nghiệp chế biến, chế tạo; dịch vụ xử lý chất thải, quan trắc môi trường.

Danh mục 45 dự án được xây dựng nhằm tạo căn cứ pháp lý thống nhất cho việc xác nhận dự án xanh, đảm bảo nguồn vốn ưu đãi được phân bổ đúng đối tượng, tránh hiện tượng “gian lận xanh”. Danh mục cũng mở đường để doanh nghiệp tiếp cận tín dụng xanh, trái phiếu xanh, đồng thời là bước quan trọng trong thực hiện chiến lược tài chính xanh quốc gia.